500 miljoen vaccindosissen dreigen in de vuilnisbak te belanden. Rijke landen hadden er te veel besteld en schenken ze nu aan arme landen. Maar omdat ze bijna vervallen zijn en er geen spuitjes bij gedoneerd worden, kunnen die daar niet veel mee. Nigeria moest al een massa vaccins dumpen.
Toen de eerste coronavaccins eind 2020 beschikbaar werden, bestelden rijke landen veel meer dosissen dan ze wellicht nodig hadden. Hoeveel meer is giswerk, maar die manier van handelen prijsde de armste landen wel uit de markt. Nu manifesteren de nadelen van dat ‘vaccinhamsteren’ zich. Er dreigt, zelfs na de onvoorziene derde prik, een duizelingwekkende verspilling.
Minstens 241,4 tot zelfs 500 miljoen dosissen in de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Canada en Japan dreigen tegen
maart 2022 alleen nog goed te zijn voor de vuilnisbak, omdat ze dan vervallen. Dat berekende Airfinity, een consultancybureau dat de vaccinatiemarkt monitort. Tegen midden 2022 kunnen dat er zelfs
800 miljoen zijn. Ierland, bijvoorbeeld, verdrinkt in de contractueel gereserveerde dosissen. Volgens de Ierse minister van Volksgezondheid vervallen eind januari 220.000, en misschien zelfs 500.000 spuitjes. Ierland heeft nochtans een van de hoogste aantallen geboosterde burgers in de EU.
Een schenking aan arme landen lijkt in die context meer een achterpoortje om bijna vervallen vaccins kwijt te raken dan effectieve hulp. “Arme landen hebben al 100 miljoen dosissen moeten afwijzen omdat ze te dicht bij de houdbaarheidsdatum zaten”, zegt Rasmus Bech Hansen, de CEO van Airfinity.
De Afrikaanse Centers for Disease Control and Prevention en de Afrikaanse Unie eisen nu dat vaccins minstens nog 3 tot 6 maanden geldig zijn als ze arriveren. Voor veel dosissen is dat nu al te laat. België garandeert op dit moment een minimale geldigheid van 2,5 maanden, al kan daar in bilaterale gesprekken over onderhandeld worden. “Vaccins schenken is op lange termijn sowieso geen goede oplossing”, zegt minister van Ontwikkelingssamenwerking Meryame Kitir (Vooruit). “Landen zelf laten produceren is veel beter.”