Ik las onlangs over een concept uit de fysica/filosofie genaamd het 'antropisch principe'. Dat houdt in dat de realiteit die wij ervaren niet perse een goed statistisch beeld geeft van de werkelijkheid, maar dat het slechts een klein gedeelte van de werkelijkheid weergeeft waar de mogelijkheid bestaat dat jij er als mens bent en kunt nadenken over dit soort dingen. Misschien is het nodig om absurd onwaarschijnlijke omstandigheden te creëren om denkend leven mogelijk te maken. Het is een speciale vorm van de 'survivorship bias'; een soort denkfout waarbij je beeld van de werkelijkheid vervormt wordt omdat je enkel geconfronteerd met 'winnaars' en niet met 'verliezers' (bvb een te optimistisch geloof in bedrijven en CEOs omdat de media enkel aandacht schenkt aan de succesverhalen en niet aan de failliete firma's)
Bijvoorbeeld: het kan perfect zijn dat leven op eender welke planeet, ongeacht de ideale Goldilocks-omstandigheden 99.999999999% onmogelijk is omdat er op alle planeten een groot risico bestaat op constante levensverwoestende meteorietinslagen. Enkel planeten die een statistische anomalie vormen equivalent aan het meermaals winnen van de lotto, kunnen leven bevatten doordat ze als wonder gevrijwaard bleven van meteorietinslagen gedurende miljoenen jaren. Wij merken echter niks van die onwaarschijnlijkheid, omdat we nu eenmaal bestaan en kunnen nadenken en dus per definitie enkel zijn als al aan die extreme onwaarschijnlijke situatie voldaan is. Wij zien onze lokale werkelijkheid en denken dat onze situatie normaal is.
Het griezelige is dat die anomalie enkel iets zegt over het verleden, en niks over de toekomst. Als die hypothese klopt, kan er binnen nu en honderd jaar een meteoriet inslaan die alle leven op aarde verwoest en zou dat statistisch niet onwaarschijnlijk zijn.
Een ander antropisch argument is het volgende: Zet de namen van alle mensen die ooit leefden en zullen leven op een gigantisch rad van fortuin. Vanuit jouw perspectief is het alsof het lot draaide aan dat rad en jij er ergens bent uitgekomen. Is het waarschijnlijker dat jij in de eerste 0,01% van dat rad bevindt of in de 99,99% van de laatste mensen? Als wij als ras het melkwegstelsel gaan veroveren en koloniseren betekent dat dat wij vandaag behoren tot het absolute begin van de mensheid, die 0,01% dus. Want bedenk maar dat 5% van alle mensen die ooit geleefd hebben vandaag nog leven; vroeger leefden er immers veel minder mensen op deze aardkloot. Het is een steekproef van 1 persoon, namelijk jezelf. Maar toch is het een beangstigende gedachte dat dit zou betekenen dat de kans dat wij als mensheid nog een millenium lange toekomst hebben eigenlijk nihil is.
De Drake vergelijking kan dus enkel iets zinnigs zeggen over de bovengrens van de waarschijnlijkheid tot buitenaards leven en absoluut niks over de ondergrens.
www.ncbi.nlm.nih.gov
