Lang getwijfeld of ik het hier zou posten, maar "er kan maar eens iemand mee geholpen zijn", en aangezien niemand me hier persoonlijk kent (en ik ook niet van zinnens ben om naar meetings te komen), en de emmer soms overloopt...
Ik ben al ~10 jaar gediagnosticeerd met het "Avoidant Personality Disorder", oftewel AvPD. Volgens sommigen een vorm van sociale fobie, volgens anderen dan weer een totaal andere ziekte. Het is wel degelijk een ziekte, omdat de impact op het dagelijks leven behoorlijk ingrijpend en wijdverspreid zijn. Volledige genezing is niet mogelijk, en medicatie an sich helpt niet, maar lange en intense psychotherapie zorgt ervoor dat "ermee te leven valt", met medicatie die kan helpen tegen comorbide aandoeningen zoals depressie, paranoia, schizofrenie of middelenmisbruik die regelmatig parallel voorkomen met/door AvPD. Sommigen evolueren voort naar een "hoogfunctionaliteit", waarbij ze in staat zijn te leven zonder al te veel nadelige gevolgen. Ikzelf zou mezelf eerder beschouwen als "functioneel", aangezien de AvPD wel degelijk nog steeds weegt op mijn dagelijks leven, en die me nog steeds veel dingen ontzegt. Maar ik kom van een diep dal, dus ik ben ergens al blij dat ik ongeveer meekan.
AvPD wil zeggen dat je last hebt van een algehele geremdheid, een gevoel van minderwaardig te zijn (en daarmee samenhangend een zeer laag zelfbeeld) met een extra gevoeligheid aan kritiek, inclusief kritiek en afwijzing zien in dingen die er helemaal niet zijn. Zulke mensen sluiten zichzelf af en op, ook al hebben ze wel degelijk nood aan sociaal contact en interactie. Ze hebben dan nog liever de pijn van het isolement dan dat ze de pijn ondergaan van sociale afwijzing. Onvrijwillig solitair.
Bij mij manifesteert zich dat in een uitgesproken risico-vermijdend gedrag in de zeer brede sociale context (gaande van geen hulp durven vragen in een winkel en dan met iets compleet verkeerds thuis komen, om dan vervolgens niet terug naar de winkel te durven gaan om het om te ruilen, (bedrijfs)feestjes aan zich laten voorbij gaan, weinig vrienden hebben en die vriendschappen niet durven onderhouden, afstandelijkheid in relaties, promotiegesprekken en evaluaties niet opvolgen,...) gepaard met een laag zelfbeeld en een constante mentale stress waarbij je je gesprekspartner als het ware aan het X-rayen bent op non-verbale clues die verveling/afwijzing/afkeuring/kritiek eventueel zouden kunnen betekenen, om vervolgens compleet dicht te slaan.
Ik heb dit altijd al gehad, en de oorzaak hiervan is zowel genetisch als door de omgeving waarin je opgroeit. Als laatste gekozen worden in het team tijdens de turnles was niet fijn, maar dat evolueerde naar stress en zelfhaat hoe ouder ik werd. Verjaardagsfeestjes vermeed ik ook, met als gevolg dat ik op den duur ook niet meer gevraagd werd, want "hij is zo'n stille en doet precies niet mee in het feestgedruis". Je begint je ook meer en meer sociaal af te sluiten, ook al heb je wel degelijk nood aan dat sociaal contact. Maar het sociaal contact brengt zoveel stress met zich mee, dat je geconditioneerd wordt om te kiezen voor "the lesser of the two evils". Daarom dat "het internet" een erg dankbaar medium is. Via een forum kan ik wél sociale contacten hebben en onderhouden, en meepraten over dingen, zonder dat ik me druk hoef te maken over eventuele afwijzing of afkeuring, want iedereen denkt dat ik gewoon een 75 jarige bomma ben.
Op den duur verspreid dat gedrag zich naar de professionelere setting: lessen vermijden, cursussen vermijden, weglopen of niet opdagen bij examens en overhoringen,... allemaal omdat die stress te groot is om te dragen, en in de eigen "cocon" is het veilig. Dit alles in het volle besef dat hetgene je doet fout is en je & je toekomst kwaad doet, maar je bent niet in staat om daar tegen in te gaan.
Tot de kruik zo lang te water is gegaan dat ze barst, en je in een crisis terecht komt. Het gevolg is jarenlange psychotherapie om jezelf terug op te bouwen en mee te kunnen in de maatschappij, en vooral: te leren leven met je gedachten, die een plaats te kunnen geven en te weten dat de dingen die je meent te zien bij anderen er niet zijn. Dit heeft erg lang geduurd, maar ik ben nu op een punt gekomen waarbij er voor mij meer goede dan slechte dagen zijn, en waarbij de meeste basishandelingen lukken zonder stress of paniek. Ik kan bvb naar de vaste bakker gaan, een brood kiezen en kopen, en aan de verkoopster vragen hoe het is met de dochter, daar waar ik 10 jaar geleden gewoon een oudbakken brood uit de automaat haalde 's avonds, omdat ik het niet aankon of durfde om mijn keuze van brood te vragen.
Ik ben nog steeds sociaal zeer geremd, en dat weegt nog steeds erg zwaar op mij en mijn omgeving, maar een deel van het herstelproces is ook de aanvaarding dat je weet dat het "nooit zoals de anderen" zal worden op sociaal gebied, en je blij moet zijn met de kruimels die je toebedeeld worden en die je wel aankunt.
Echter heb ik recentelijk wel een redelijke terugval gekend (een zware mentale dreun was mijn deel geworden), waardoor ik terug psychotherapie ga opstarten, alsook het temmen van mijn hersenen met medicatie, teneinde de negatieve piekergedachten wat te smoren.
Bij mijn herdiagnosticering heb ik ook geinsinueerd dat ik vermoed dat dit het probleem is. Alleen is het onmogelijk om de dubbeldiagnose ASS en AvPD te krijgen, hoewel ze wel toegaf dat ik anders alle checkboxes van AvPD gewoon kon aanvinken, en dat dit de persoonlijkheidsstoornis is waar ik het dichtst mee overeenkom. Later in de psychiatrie zelf staat bij hoofddiagnose zelfs niet eens ASD, maar persoonlijkheidsstoornis niet anders omschreven. In 2014 had men vermoeden van een cluster B persoonlijkheidsstoornis in het ziekenhuis. Maar de personen die mij in 2019 diagnosticeren zeiden dat dit niet klopte.
Waar ik mij liet diagnosticeren, laat iemand anders zich nu ook testen op ASD. Ik ben eigenlijk enorm benieuwd naar zijn resultaat omdat de sample size van hoe ze hun diagnoses doen voor mij dan weer groter is. [ik heb zo een vermoeden, zeker omdat ze specifiek op autisme testen iedereen wel die diagnose geven].
Later heb ik te horen gekregen dat er mensen zijn die zeggen dat ik no way autisme kon hebben (dat was dan door iemand niet gespecialiseerd in autisme weliswaar). Maar ze zei dat ik totaal niet in de buurt kwam. Maar ik mocht die persoon niet meer bezoeken van mijn ouders, omdat ze vonden dat die psycholoog een oplichtster was, en omdat de prijs voor de afspraken te hoog was. Uiteindelijk hebben ze nog zitten schelden aan de telefoon naar die persoon in Aalst, hoewel ze interessante dingen zei en de pistes deelde waar ik al naar "viste".
Ik heb zelf ook van iemand tehoren gekregen dat iemand met sociopathie was gediagnosticeerd, maar ik ken die persoon nu een stuk beter, en na het horen van zijn levensverhaal kan ik eigenlijk alleen maar concluderen dat die diagnose opnieuw bullshit is omdat de diagnose volgde na "traumatische ervaringen" die ernstig waren, tenzij het om een pathologische leugenaar gaat (maar indien zo wel de beste leugenaar die ik ooit in mijn leven ontmoet heb).
AvPD wil zeggen dat je last hebt van een algehele geremdheid, een gevoel van minderwaardig te zijn (en daarmee samenhangend een zeer laag zelfbeeld) met een extra gevoeligheid aan kritiek, inclusief kritiek en afwijzing zien in dingen die er helemaal niet zijn. Zulke mensen sluiten zichzelf af en op, ook al hebben ze wel degelijk nood aan sociaal contact en interactie. Ze hebben dan nog liever de pijn van het isolement dan dat ze de pijn ondergaan van sociale afwijzing. Onvrijwillig solitair.
Dit is exact wat ik ervaar trouwens.
Bij mij manifesteert zich dat in een uitgesproken risico-vermijdend gedrag in de zeer brede sociale context (gaande van geen hulp durven vragen in een winkel en dan met iets compleet verkeerds thuis komen, om dan vervolgens niet terug naar de winkel te durven gaan om het om te ruilen, (bedrijfs)feestjes aan zich laten voorbij gaan, weinig vrienden hebben en die vriendschappen niet durven onderhouden, afstandelijkheid in relaties, promotiegesprekken en evaluaties niet opvolgen,...) gepaard met een laag zelfbeeld en een constante mentale stress waarbij je je gesprekspartner als het ware aan het X-rayen bent op non-verbale clues die verveling/afwijzing/afkeuring/kritiek eventueel zouden kunnen betekenen, om vervolgens compleet dicht te slaan.
Dit heb ik ook. Ik heb vrij veel moeite om "assertief" te zijn op dat vlak, zeker in bepaalde omstandigheden en zal dat soort situaties vermijden. Ik probeer daar wel aan te werken. Ik heb onlangs nog een conducteur vriendelijk aangesproken dat als wij ons mondmasker moeten aanhouden en niet mogen roken op de perrons, dat de regels voor hun hetzelfde horen te zijn. Zij zegt: "ik werk wel". En ik zeg: "En bepaalde personen hebben ook een reis van enkele uren voor de boeg". Hoe dan ook: regels zijn regels, en ze zijn voor iedereen hetzelfde. Maar goed in het algemeen doe ik dat niet, durf ik dat ook niet echt.
Feestjes laat ik per definitie al jaren aan me voorbijgaan, te veel irrationele angst ervoor. Weinig vrienden hebben en vriendschappen moeilijk onderhouden heb ik ook wel. Vooral het maken of tegenkomen van mensen is de moeilijkste kant. Jonge meisjes van 18 - 30 jaar zijn vrij zeldzaam heb ik het idee op straat tegenwoordig. En ik volg bepaalde zaken ook niet goed op door vermijdend gedrag. En het x-rayen ken ik ook. Dat doe ik bijvoorbeeld voortdurend, en in een heel ongezonde manier. Ik let voortdurend op kleine details, wik en weeg al mijn woorden en zinnen, maak onbewust "tientallen simulaties" in mijn hoofd vooraleer ik iets zeg (tegenwoordig wel in een splitsecond) voor hoe iets eventueel zou overkomen, en of ik die persoon daar niet mee zou kwetsen.
Op zich wat jij zegt, is allemaal heel herkenbaar. Ik kan me eigenlijk meer en meer vinden in AvPD dan in ASD. Ik snap echt niet waarom men dat in mij ziet. Ook qua "oorsprong" maakt het geen sense, door het verleden en de traumatische ervaringen die ik heb meegemaakt.
Veel hiervan is herkenbaar. Ik reageer ofwel traag en ik ben dromerig ofwel ben ik te snel en dan kunnen andere mensen mij niet volgen (dus dan moet ik mij constant afremmen en aanpassen, het probleem is dat ik dan dreig mijn draad kwijt te geraken als ik iets moet uitleggen aan het tempo van een ander...). Andere mensen werken precies altijd aan dezelfde snelheid terwijl dat bij mij de ene moment aan 20% is en het andere moment aan 200%. Ik ben vooral goed om in bursts te werken, niet aan een constant tempo maar meer zoals een sprinter. Ofwel 200% focus ofwel niks.
Tip: denk ook niet te veel na over wat een ander denkt over jou, dat heeft totaal geen nut, focus je op je kwaliteiten in plaats van altijd maar in de rij proberen te lopen en daar toch niet in slagen.
Ook dit ervaar ik, hoewel ik de laatste tijd het idee heb dat de hyperfocus veel meer voorkomt dan de hypofocus. Maar dat heeft ook zijn weerslag (oververmoeidheid, slapeloosheid door mentale prikkeling/stimulatie, etc...). Mijn hyperfocussen heb ik vooral s'nachts. Ik merk ook altijd - zelfs na een nacht niet geslapen te hebben - dat mijn energiepeil heel rap stijgt na 8 uur s'avonds en piekt rond middernacht. Dat kan dan vaak doorgaan tot 2 of soms zelfs 6-7-8 uur s'morgens. De laatste tijd heb ik de uitrekking daarvan iets meer onder controle, al wordt het deze zomer terug ietsje later met momenten.
Sport deed ik vroeger bijna uitsluitend s'nachts. Denkwerk deed ik ook vooral s'nachts. Voor dingen dat ik me moet concentreren, doe ik dat bijna uitsluitend s'nachts. Op zich zorgt de sfeer v/d nacht (weinig lawaai, weinig activiteit rondom je, en darkness) voor de ideale omstandigheden. Maar het zorgt ook voor mijn fucked up slaappatroon (met momenten). Ik heb een tijd mijn boodschappen gewoon s'morgens en ging ik erachter slapen (maar toen had ik ook niets te doen).
Freelancewerk zou me het best liggen denk ik (als je erover nadenkt). In feite had ik een schrijversleven. Nu nog mijn tl;dr posten omzetten in iets structureels. Het schrijversleven is mijn droomleven. Het is alleen kut dat ik wetenschappelijke achtergrond mis en het idee heb dat ik gewoon niet weet hoe ik een boek moet schrijven omdat ik me niet kan concentreren op het lezen van boeken (dus geen referentiekader heb, of idee heb hoe je dat moet structureren).
Ik heb met momenten gehad... dat ik s'nachts een lange, lange, lange engelstalige post schreef op een forum s'nachts, en de dag erna... of enkele weken erna lees ik die post, en zijn er vrij veel woorden gebruikt die ik niet ken, maar toch staat mijn gebruikersnaam erbij. Dat is echt een wtf-moment. Ik heb inderdaad het gevoel dat mijn cognitief vermogen (veel) hoger ligt tijdens periodes van "hyperfocus".