Naar mama morgen, met het vliegtuig. Neen, niet voor Moederdag, maar om haar te steunen op de sterfdag van haar geliefde man (en jouw mysterieuze vader). Hopelijk word je 's nachts niet wakker gehouden door een ambetante buurman. Hopelijk worden je sleutels en valies niet gestolen, waardoor je niet op tijd bij mama geraakt. Hopelijk wordt ze niet boos. Hopelijk sterft ze geen afgrijselijke dood in haar diepe teleurstelling dat je er nog niet bent. Hopelijk niet.
Regisseur Ari Aster is inmiddels bijna een household name geworden na het enorme kritische succes van zijn voorgaande films, elk schrijnende horrorfilms over trauma. The Strange Thing About the Johnsons (2011) en Hereditary (2018) gingen over de fucked up dingen die in de context van een familie kunnen plaatsvinden, terwijl Midsommar (2019) en Beau (2011) verhalen vertelden over verloren zielen wiens verledens hen belemmeren van een donkere plek te ontsnappen. Sinds Midsommar is Aster bezig geweest aan zijn meest persoonlijke project tot nu toe, dat eerst gekend werd als Disappointment Boulevard. Vanuit zijn duisterste angsten komt dit grootste avontuur, wederom van productiehuis A24 die Aster carte blanche heeft gegeven. Vol thematische elementen die we inmiddels van dit opkomend genie gewoon zijn, maar vooral ook vol materie die je nog nooit elders hebt gezien, zit deze kanjer van een comedy-horrordrama vol topperformances, met welgeteld 179 minuten aan bizarriteit te offeren. Als een terugkeer naar de wrede, verschrikkelijke en emotioneel verwoestende wereld van Aster met een flinke dosis neuroticisme jou aanspreekt, kan je Beau Is Afraid vanaf 10 mei 2023 in Belgische bioscopen aanschouwen.
Hoofdrolspeler Joaquin Phoenix behoeft geen introductie. Zijn vertolking van de neurotische en angstige manchild Beau is consistent, meelijwekkend, maar ook strategisch onderontwikkeld en ingetogen. De psychologische levenswereld van Beau wordt niet al te complex meegegeven met zijn eigen handelingen en dialoog, maar eerder via de buitenwereld die wij vanuit zijn ogen zien. Toch draagt Phoenix een zware last want hij moet tegelijk de moeilijke rol van een angstig kind belichamen, maar die performantie ook geloofwaardig en gegrond genoeg houden. Zo kan de kijker genoeg met hem meevoelen zodat de vele traumatische steken die hem geleverd worden doorheen de film, ook ons pijn doen. Zoals vaak, doet Phoenix het aartsmoeilijke er natuurlijk uitzien. Ook de ondersteunende cast moet niet onderdoen, met vooral de moederfiguren die op momenten uitblinken. Zo heb je uiteraard zijn moeder, gespeeld door Broadway-legende Patti LuPone die perfect theatraal en zo dramatisch als het maar kan haar zoon manipuleert. Wellicht de meest frappante performance van de film is weggelegd voor Amy Ryan (The Wire, Gone Baby Gone, The Office, Birdman, Only Murders in the Building), wiens personage Beau adopteert nadat ze hem per ongeluk (of niet?) omverrijdt. Zij heeft duidelijk de dood van haar enige zoon, zoals therapeuten het zouden zeggen "nog geen plaatsje kunnen geven" en haar dubbelzijdige haat-liefde relatie met haar "vervangzoon", vormt een van de hoogtepunten van de film. Haar man, gespeeld door Nathan Lane (ook een productief theateracteur, naast film- en tv-rollen in The Birdcage, The Producers, American Crime Story en óók Only Murders in the Building) eist ook je aandacht op als de meer gezond lijkende van het paar. Maar al snel beginnen zijn vriendelijk ogende blikken en woorden te lijken op minachtende uitdagingen van mannelijkheid. Jammer dan, dat hij zonder climaxscène uit de film verdwijnt.
Maar dat zou niet het enige inconsistente zijn aan de film. Een drie-aktenstructuur is dan wel redelijk veelvoorkomend in film, maar bij niet veel films is het het geval dat elke akte ook zodanig afgesplitst is van de rest in toon en setting. Zo draait akte twee rond een toneelstuk dat zich als een levendige droom in Beaus hoofd begint te wurmen. Al wil ik er niet te veel over spoilen, mag het wel gezegd worden dat de traditionele en stop-motion animatie in dit onderdeel van de film verbluffend zijn, om nog maar te zwijgen van het lef en de creativiteit die zo'n soort scène in een langspeelfilm vergt. En een langspeelfilm is het zeker, met 179 minuten speeltijd. De combinatie van de opmerkzame lengte en de non-traditionele aktenstructuur kan zelfs met de meest open-minded kijker wel op pacing-problemen beginnen te lijken. Of die problemen er ook echt zijn, voelt bijna als een betekenisloze vraag in een filmervaring die zodanig uniek is als deze. Beau Is Afraid houdt zich toch niet aan de regels, dus waarom zou het zich aan zoiets traditioneels als bijvoorbeeld de Hero's Journey moeten hechten?
Beau Is Afraid handhaaft een extreme versie van de Wet van Murphy: alles wat mis kan gaan, zal ook misgaan. Of in het geval van Beau: elk van zijn diepste angsten zal waarheid worden. De film confronteert ons met de uitkomsten waar we allemaal in ons hart der harten zorgen om maken. Wat als onze geliefden ons eigenlijk haten? Wat als wij per ongeluk iets doen waardoor ze ons zullen haten? Wat als al onze acties constant beoordeeld worden? Wat als verdriet door de gemeenheid van haar zoon je moeders laatste gevoel bleek? Aan de ene kant zijn die, en veel meer situaties, net zo verschrikkelijk en genant als je je kan bedenken. Aan de andere kant is er iets moedigs en zelfs warms aan het feit dat Aster zo openlijk zijn vele angsten openbaart, vooral wanneer jijzelf sommige van die angsten deelt. Beau Is Afraids genre is dan ook iets verrassend subjectief: als je je laat meeslepen door de verschrikkelijkheden in de film en hun emotioneel gewicht, staat je een psychologische horrorervaring zoals je die van Hereditary of Midsommar gewoon bent, op te wachten. Als je eerder een stapje terugneemt en de film op een puur intellectueel vlak aan je voorbij laat gaan, is het een sappige (maar niettemin zeer donkere) satire die geen enkele kans onbenut houdt om zijn zorgvuldig geconstrueerde grappen (lees: angsten) vrucht te doen dragen. Zelfs de climax van de film leunt even hard aan bij Hereditary als bij een Family Guy cutaway gag. Laat dat je niet foppen: Beau Is Afraid is een van de meest wrede films die ik ooit gezien heb. Het is, by design, een oprecht gemene en miserabele nachtmerrie en als je even genoeg hebt van de negativiteit, zal deze film je geen soelaas bieden. De meest venijnige pestkoppen kunnen er iets van leren.
Hoe Beau Is Afraid uiteindelijk de geschiedenis zal ingaan - als een tijdloos meesterwerk of een ijdele flop - heb ik nog geen idee van, maar één ding is zeker: een film zoals Beau Is Afraid heb je nog nooit gezien. En in een tijdperk vol remakes, sequels en reboots, waar mensen de methoden en de successen van het verleden boven al het ander toejuichen, bestaat er geen groter compliment. Een mental health check voor en na het bekijken van deze unieke film blijft wel aangewezen. En uiteraard, dit is niet de film om samen met mama te bekijken.
Regisseur Ari Aster is inmiddels bijna een household name geworden na het enorme kritische succes van zijn voorgaande films, elk schrijnende horrorfilms over trauma. The Strange Thing About the Johnsons (2011) en Hereditary (2018) gingen over de fucked up dingen die in de context van een familie kunnen plaatsvinden, terwijl Midsommar (2019) en Beau (2011) verhalen vertelden over verloren zielen wiens verledens hen belemmeren van een donkere plek te ontsnappen. Sinds Midsommar is Aster bezig geweest aan zijn meest persoonlijke project tot nu toe, dat eerst gekend werd als Disappointment Boulevard. Vanuit zijn duisterste angsten komt dit grootste avontuur, wederom van productiehuis A24 die Aster carte blanche heeft gegeven. Vol thematische elementen die we inmiddels van dit opkomend genie gewoon zijn, maar vooral ook vol materie die je nog nooit elders hebt gezien, zit deze kanjer van een comedy-horrordrama vol topperformances, met welgeteld 179 minuten aan bizarriteit te offeren. Als een terugkeer naar de wrede, verschrikkelijke en emotioneel verwoestende wereld van Aster met een flinke dosis neuroticisme jou aanspreekt, kan je Beau Is Afraid vanaf 10 mei 2023 in Belgische bioscopen aanschouwen.
Mommy issues
In de leunstoel bij de therapeut kan het wel eens gebeuren dat er vaak, zelfs op momenten waar het niet echt lijkt te passen, naar je ouders gevraagd wordt. Of je het nu vraagt aan experten in de psychodynamica, in de transactionele psychologie of in de cognitieve gedragspsychologie, dat onze relatie met onze ouders effecten heeft op de rest van ons leven, daar is consensus over. Zo ook bij Beau, wiens vele angsten op een of andere manier allen lijken te maken hebben met zijn allergrootste angst: die van zijn moeder. Zij lijkt inderdaad geen zo'n positieve rol in zijn leven te spelen: wanneer hij door omstandigheden hun afspraak moet verzetten, grijpt ze onmiddellijk naar de guilt trip card. Maar toch, ingewikkelde relatie terzijde, is het niet Beaus beste dag wanneer hij erachter komt dat zij gestorven is doordat haar kroonluchter haar hoofd openspleet. Niet enkel moet hij ermee leren leven dat zijn moeder is gestorven in een staat van teleurstelling in hem, ook moet hij zich reppen om haar begrafenis bij te wonen. Dat blijkt moeilijker dan gedacht wanneer hij door een maniak neergestoken wordt en vervolgens omvergereden wordt door een rouwende familie die maar al te graag een nieuwe zoon wil adopteren (ongeacht zijn leeftijd).Phoenix doet het aartsmoeilijke er natuurlijk uitzien.
Hoofdrolspeler Joaquin Phoenix behoeft geen introductie. Zijn vertolking van de neurotische en angstige manchild Beau is consistent, meelijwekkend, maar ook strategisch onderontwikkeld en ingetogen. De psychologische levenswereld van Beau wordt niet al te complex meegegeven met zijn eigen handelingen en dialoog, maar eerder via de buitenwereld die wij vanuit zijn ogen zien. Toch draagt Phoenix een zware last want hij moet tegelijk de moeilijke rol van een angstig kind belichamen, maar die performantie ook geloofwaardig en gegrond genoeg houden. Zo kan de kijker genoeg met hem meevoelen zodat de vele traumatische steken die hem geleverd worden doorheen de film, ook ons pijn doen. Zoals vaak, doet Phoenix het aartsmoeilijke er natuurlijk uitzien. Ook de ondersteunende cast moet niet onderdoen, met vooral de moederfiguren die op momenten uitblinken. Zo heb je uiteraard zijn moeder, gespeeld door Broadway-legende Patti LuPone die perfect theatraal en zo dramatisch als het maar kan haar zoon manipuleert. Wellicht de meest frappante performance van de film is weggelegd voor Amy Ryan (The Wire, Gone Baby Gone, The Office, Birdman, Only Murders in the Building), wiens personage Beau adopteert nadat ze hem per ongeluk (of niet?) omverrijdt. Zij heeft duidelijk de dood van haar enige zoon, zoals therapeuten het zouden zeggen "nog geen plaatsje kunnen geven" en haar dubbelzijdige haat-liefde relatie met haar "vervangzoon", vormt een van de hoogtepunten van de film. Haar man, gespeeld door Nathan Lane (ook een productief theateracteur, naast film- en tv-rollen in The Birdcage, The Producers, American Crime Story en óók Only Murders in the Building) eist ook je aandacht op als de meer gezond lijkende van het paar. Maar al snel beginnen zijn vriendelijk ogende blikken en woorden te lijken op minachtende uitdagingen van mannelijkheid. Jammer dan, dat hij zonder climaxscène uit de film verdwijnt.
Amy Ryans dubbelzijdige haat-liefde relatie met haar "vervangzoon" vormt een van de hoogtepunten van de film.
Maar dat zou niet het enige inconsistente zijn aan de film. Een drie-aktenstructuur is dan wel redelijk veelvoorkomend in film, maar bij niet veel films is het het geval dat elke akte ook zodanig afgesplitst is van de rest in toon en setting. Zo draait akte twee rond een toneelstuk dat zich als een levendige droom in Beaus hoofd begint te wurmen. Al wil ik er niet te veel over spoilen, mag het wel gezegd worden dat de traditionele en stop-motion animatie in dit onderdeel van de film verbluffend zijn, om nog maar te zwijgen van het lef en de creativiteit die zo'n soort scène in een langspeelfilm vergt. En een langspeelfilm is het zeker, met 179 minuten speeltijd. De combinatie van de opmerkzame lengte en de non-traditionele aktenstructuur kan zelfs met de meest open-minded kijker wel op pacing-problemen beginnen te lijken. Of die problemen er ook echt zijn, voelt bijna als een betekenisloze vraag in een filmervaring die zodanig uniek is als deze. Beau Is Afraid houdt zich toch niet aan de regels, dus waarom zou het zich aan zoiets traditioneels als bijvoorbeeld de Hero's Journey moeten hechten?
Miserie, miserie
Deze film speelt zich duidelijk niet af in de realiteit, dus het verhaal afkraken voor een gebrek aan realisme of logica, dat is het punt staalhard missen. Neen, wanneer je de zaal betreedt om Beau Is Afraid te gaan zien, dan begeef je je in het hoofd van onze protagonist Beau (en evenzeer, dat van regisseur Ari Aster). En Beau zijn leefwereld is allesbehalve een comfortabele plek om je in te bevinden. In Beaus angstige hoofd is er om elke hoek wel iets om doodsbang voor te zijn. Beau ziet de wereld op zijn meest antagonistisch, zijn wreedst en zijn gevaarlijkst. Rust of comfort, die bestaan niet. En als je illusies hebt van wel, dan zal de mat des te sneller van onder je voeten getrokken worden om je terug in een onontkoombaar bad van wanhoop te laten vallen.Er is iets moedigs en zelfs warms aan het feit dat Aster zo openlijk zijn vele angsten openbaart.
Beau Is Afraid handhaaft een extreme versie van de Wet van Murphy: alles wat mis kan gaan, zal ook misgaan. Of in het geval van Beau: elk van zijn diepste angsten zal waarheid worden. De film confronteert ons met de uitkomsten waar we allemaal in ons hart der harten zorgen om maken. Wat als onze geliefden ons eigenlijk haten? Wat als wij per ongeluk iets doen waardoor ze ons zullen haten? Wat als al onze acties constant beoordeeld worden? Wat als verdriet door de gemeenheid van haar zoon je moeders laatste gevoel bleek? Aan de ene kant zijn die, en veel meer situaties, net zo verschrikkelijk en genant als je je kan bedenken. Aan de andere kant is er iets moedigs en zelfs warms aan het feit dat Aster zo openlijk zijn vele angsten openbaart, vooral wanneer jijzelf sommige van die angsten deelt. Beau Is Afraids genre is dan ook iets verrassend subjectief: als je je laat meeslepen door de verschrikkelijkheden in de film en hun emotioneel gewicht, staat je een psychologische horrorervaring zoals je die van Hereditary of Midsommar gewoon bent, op te wachten. Als je eerder een stapje terugneemt en de film op een puur intellectueel vlak aan je voorbij laat gaan, is het een sappige (maar niettemin zeer donkere) satire die geen enkele kans onbenut houdt om zijn zorgvuldig geconstrueerde grappen (lees: angsten) vrucht te doen dragen. Zelfs de climax van de film leunt even hard aan bij Hereditary als bij een Family Guy cutaway gag. Laat dat je niet foppen: Beau Is Afraid is een van de meest wrede films die ik ooit gezien heb. Het is, by design, een oprecht gemene en miserabele nachtmerrie en als je even genoeg hebt van de negativiteit, zal deze film je geen soelaas bieden. De meest venijnige pestkoppen kunnen er iets van leren.
Beau Is Afraid is een van de meest wrede films die ik ooit gezien heb. Het is by design een gemene, miserabele nachtmerrie.
Hoe Beau Is Afraid uiteindelijk de geschiedenis zal ingaan - als een tijdloos meesterwerk of een ijdele flop - heb ik nog geen idee van, maar één ding is zeker: een film zoals Beau Is Afraid heb je nog nooit gezien. En in een tijdperk vol remakes, sequels en reboots, waar mensen de methoden en de successen van het verleden boven al het ander toejuichen, bestaat er geen groter compliment. Een mental health check voor en na het bekijken van deze unieke film blijft wel aangewezen. En uiteraard, dit is niet de film om samen met mama te bekijken.
Conclusie
Productiehuis A24 maakte een grote sprong wanneer ze beslisten "Ari Aster is onze ster. Laten we hem gewoon laten doen wat hij wil. Het resultaat landt waar het landt." Beau Is Afraid balanceert een ambitie om kijkers onder te dompelen in de diepste menselijke angsten die we kunnen bedenken, met een duister maar zeker gevoel voor (sadomasochistische) humor. Het resultaat zal dan wel niet bij iedereen in de smaak vallen (vooral als je tolerantie voor cringe, absurdisme of wreedheid laag is), het is onmismakelijk een diepe vreugde een kunstwerk mee te mogen maken met zoveel originaliteit, zoveel persoonlijkheid en zoveel oneerbiedigheid voor conventie als Asters nieuwste sociale nachtmerrie.
Pro
- Overdonderend origineel, lekker bizar
- Open en oprecht over de ware angsten van de mens
- Effectieve horror én komedie
- Spectaculaire theatrale performances
- Prachtige animatie
Con
- Niet voor iedereen
- Onnodige lengte
- Onverbiddelijk wreed
- Vreemde pacing: drie heel verschillende aktes
8
Over deze film
Beschikbaar vanaf
10 mei 2023
Genre
- Animatie
- Drama
- Horror
- Komedie
Speelduur
179 minuten
Regie
Ari Aster
Cast
Joaquin Phoenix, Patti LuPone, Amy Ryan, Parker Posey, Nathan Lane, ...
Uitgever
A24, The Searchers
