De meesten zullen Genotype zeggen wanneer ze het bordspel zullen spelen, maar op de Engelse versie staat er voluit 'Genotype: A Mendelian Genetics Game'. Dat de naam 'Mendel' in de titel prijkt is meer dan terecht. Gregor Mendel is namelijk de negentiende-eeuwse Augustijnerbroeder die de moderne genetica heeft ontdekt. Hij bestudeerde namelijk overerving en kruising van eigenschappen van onder andere erwten. Op de Nederlandstalige-Franstalige versie is die ondertitel plots verdwenen en daar stoor ik me enigszins aan. Gezien Mendel de vader van de genetica genoemd wordt, verdient hij om die reden echt wel dat plaatsje in de ondertitel. Misschien is dat muggenziften niet ongeplaatst als het om genetica gaat.
In Genotype
speel je als de assistent van Mendel. Je probeert experimentele gegevens over erwtenplanten te verzamelen door te controleren hoe de planten belangrijke eigenschappen van hun ouders erven: zaadvorm, bloemkleur, stengelkleur en planthoogte. De waarneembare eigenschappen van een erwtenplant (het fenotype) worden bepaald door de genetische samenstelling (het genotype). Die relatie tussen genotype en fenotype en de aard van genetische overerving staan centraal in dit spel. Niet dat je dit effectief allemaal hoort te weten, maar het is zeker een surplus als je enige interesse in genetica vertoont.
In de kweekfase worden de (nakomelings)dobbelstenen geworpen en verdeeld volgens het 'vierkant van Punnett'. Eenvoudiger: de dobbelstenen worden verdeeld op een veld volgens de waarde van de dobbelstenen. Om beurt kiezen de spelers (bij solo: Broeder Johann) dan een dobbelsteen om een overeenkomstig kenmerk op zijn erwtplant te valideren. Elke erwtplantkaart heeft twee tot vier kenmerken. Bij planten met meer kenmerken duurt het dus wat langer om ze te kunnen valideren, maar ze zijn dan ook meer punten waard. Om een eigenschap te valideren, trek je een dobbelsteen van het bord en plaats je die op een eigen dobbelsteenveld. Je bedekt dan de bijpassende eigenschap op een van je planten met een lieflijk blaadje. Pas als alle eigenschappen op een kaart bedekt zijn, kan deze worden geoogst. Zowel het oogsten als het zaaien gebeurt in de werkfase.
Er zijn tien unieke assistenten die je permanent kunnen bijstaan in je taak. Sommige helpen je meer kenmerken te valideren, andere geven korting op bepaalde acties. Nadat iemand een upgrade heeft gekocht, stijgt de prijs voor die upgrade onmiddellijk met één cent. Pas nadien wordt de kaartenmarkt ververst, de onderzoekskosten dalen met één cent op het telraam, de dobbelstenen gaan terug in de pool en iedereen krijgt zijn actiemarkers terug.
Elk spel zit erop na de kweekfase in ronde vijf. Elke speler mag dan nog alle voltooide erwtplantkaarten oogsten. De spelers scoren het aantal punten op hun voltooide kaarten, punten behaald door het onderzoeksdoel, de resterende munten en één punt per kenmerk op de niet voltooide erwtplanten. De speler met de meeste punten wint het spel.
Ik wil het kort hebben over de ontwerper van deze kaarten, Steve Schlepphorst, want het staat nergens apart vermeld dat hij de ontwerper is van het solodeck en dit is toch opmerkelijk en volkomen onterecht. Schlepphorst ontwierp ook al het solospel voor Great Western Trail en Gùgõng. En meneer Schlepphorst doet dit zeer goed, zijn negen kaarten voor Genotype staan vol informatie. Overzichtelijk dat zeker, alleen, de iconografie vraagt toch wel wat inspanning in het begin. Na een spelletje of twee ben je helemaal mee en loopt het allemaal supervlot en met een minimum aan onderhoud speelt Broeder Johann zijn eigen spel.
De kaarten worden zeer inventief gebruikt voor verschillende fases. In de werkfase trek je bijvoorbeeld twee kaarten, waarbij je alleen de rechterhelft van de kaart gebruikt. De eerste bepaalt welke actie Johann uitvoert en blokkeert de speler van die plek, terwijl een tweede "ondersteunings"-kaart alleen de rechter benedenhoek gebruikt en laat zien welke specifieke eigenschap Johann aanpast of welke kaart hij vernietigt uit de Kwekerij of de Tuinschuur. In de kweekfase trek je één kaart en kijk je alleen naar de pijlen op de kaart. Deze kaart wordt dan naast de erwtplantkaart gelegd en duidt aan naar welk kenmerk Broeder Johann op zoek moet. Ik kan alleen maar lof spreken over de werking van deze kaarten. Genotype is een mooi voorbeeld van hoe het moet: met een minimale kost en de goeie wil van de ontwerper kun je met slecht negen kaarten een heel spel 'opentrekken'.
Ook noemenswaardig: de regels zijn duidelijk en mooi vormgegeven, maar ook hier kan ik niet omheen. De pagina met lay-out fouten zorgt voor verwarring. Dat dit in een eerste druk gebeurt kan ik nog begrijpen, maar dat diezelfde fout in een herdruk zit is meer dan een spijtig voorval. Ik was op de hoogte van de 'moeilijkheden' in de fabriek, één van de redenen waarom deze versie van Genotype zolang op zich liet wachten, maar uiteindelijk mag zoiets toch niet meer tot bij de consument geraken.
Voor de rest alleen maar goed nieuws over Genotype. Het spel heeft een korte setuptijd en speelt op zo'n uurtje. De vijf korte rondes maken het spannend om dingen op tijd gedaan te krijgen. Naarmate je Johann erwtplanten ziet valideren, stijgt de druk om bij te blijven. Er is zeker enig geluk gemoeid met de dobbelstenen en de kaarten en ook met wat Johann van plan is, maar ik heb nooit het gevoel gehad dat ik zou winnen of verliezen door slechte kaarten of toeval. Je moet goed nadenken wat je eerst doet, want het risico dat de Broeder je voor is, is reëel. En de gemaakte keuzes kunnen je soms zuur opbreken, maar dat risico loop je ook in een multiplayerspel en dat gevoel kan ik enkel toejuichen. Ook fijn dat het geen beat-your-own-score-spel is, Broeder Johann is wel degelijk een geduchte tegenstander met een aanpasbare moeilijkheidsgraad. De meesten onder ons zullen het 'normale' level al moeilijk genoeg vinden, een hogere uitdaging is zeker voorhanden. Er zijn genoeg erwtplantkaarten, maar tien assistenten is misschien toch net wat te weinig om het over een herspeelbaarheid te hebben die jaren spelplezier oplevert.
In Genotype
Een spel over Mendeliaanse genetica
Genotype telt op het spelersbord een aantal actievelden en plaatsen waar je naartoe kan in verschillende fases van het spel. Ik ga het spelregelboek niet kopiëren en verklaren waar elk vakje voor dient, maar het komt er kort gezegd op neer dat het spel gespeeld wordt in vijf ronden die elk uit drie fasen bestaan: de werkfase, de kweekfase en de investeringsfase. In de werkfase ga je actiemarkers plaatsen op verschillende actievelden op het bord. Dit doe je om bijvoorbeeld meer plantenkaarten te krijgen, om werktuigen te verzamelen, te tuinieren (erwtplantkaarten oogsten en nieuwe zaaien), geld te verwerven, onderzoekfiches op doelen te plaatsen, genen te veranderen ... en zo meer.In de kweekfase worden de (nakomelings)dobbelstenen geworpen en verdeeld volgens het 'vierkant van Punnett'. Eenvoudiger: de dobbelstenen worden verdeeld op een veld volgens de waarde van de dobbelstenen. Om beurt kiezen de spelers (bij solo: Broeder Johann) dan een dobbelsteen om een overeenkomstig kenmerk op zijn erwtplant te valideren. Elke erwtplantkaart heeft twee tot vier kenmerken. Bij planten met meer kenmerken duurt het dus wat langer om ze te kunnen valideren, maar ze zijn dan ook meer punten waard. Om een eigenschap te valideren, trek je een dobbelsteen van het bord en plaats je die op een eigen dobbelsteenveld. Je bedekt dan de bijpassende eigenschap op een van je planten met een lieflijk blaadje. Pas als alle eigenschappen op een kaart bedekt zijn, kan deze worden geoogst. Zowel het oogsten als het zaaien gebeurt in de werkfase.
Investeren!
Tijdens de derde fase, de investeringsfase, ga je je verdiende centen (verkregen uit de werkfase) uitgeven om upgrades te krijgen die in latere beurten van pas kunnen komen. Je geld kan worden besteed aan de aankoop van nieuwe percelen (extra ruimte voor planten), dobbelsteenvelden (meer ruimte om eigenschappen te valideren), actiemarkers (maximaal twee per speler) en het inhuren van assistenten.Er zijn tien unieke assistenten die je permanent kunnen bijstaan in je taak. Sommige helpen je meer kenmerken te valideren, andere geven korting op bepaalde acties. Nadat iemand een upgrade heeft gekocht, stijgt de prijs voor die upgrade onmiddellijk met één cent. Pas nadien wordt de kaartenmarkt ververst, de onderzoekskosten dalen met één cent op het telraam, de dobbelstenen gaan terug in de pool en iedereen krijgt zijn actiemarkers terug.
Elk spel zit erop na de kweekfase in ronde vijf. Elke speler mag dan nog alle voltooide erwtplantkaarten oogsten. De spelers scoren het aantal punten op hun voltooide kaarten, punten behaald door het onderzoeksdoel, de resterende munten en één punt per kenmerk op de niet voltooide erwtplanten. De speler met de meeste punten wint het spel.
Broeder Johann is mee met zijn tijd
Er zijn maar een paar veranderingen in het spel voor de solospeler. Je speelt tegen Broeder Johann die heel wat doet met weinig inspanning. Slechts negen kaarten heeft de Broeder nodig om het je allemaal wat moeilijker te maken. Daarbij bestaat zijn taak niet uitsluitend om je te blokkeren. Nee, hij speelt ook effectief zijn eigen spel. Broeder Johann is mee met zijn tijd, zijn erwtplantkaarten worden in een verticale kolom in zijn tuin geplant en hij springt daarmee als het ware op de hype van 'verticale agricultuur'. Zijn voltooide erwtplantkaarten worden, in tegenstelling tot ons eigen spel, onmiddellijk geoogst maar er kunnen slechts vier erwtplanten in zijn verticale tuin. De Broeder valideert echter wel één kenmerk per erwtplant dat niet meer in zijn tuin kan gelegd worden.Ik wil het kort hebben over de ontwerper van deze kaarten, Steve Schlepphorst, want het staat nergens apart vermeld dat hij de ontwerper is van het solodeck en dit is toch opmerkelijk en volkomen onterecht. Schlepphorst ontwierp ook al het solospel voor Great Western Trail en Gùgõng. En meneer Schlepphorst doet dit zeer goed, zijn negen kaarten voor Genotype staan vol informatie. Overzichtelijk dat zeker, alleen, de iconografie vraagt toch wel wat inspanning in het begin. Na een spelletje of twee ben je helemaal mee en loopt het allemaal supervlot en met een minimum aan onderhoud speelt Broeder Johann zijn eigen spel.
Steve Schlepphorst mag gerust een vermelding krijgen voor zijn ontwerp van het solodeck.
De kaarten worden zeer inventief gebruikt voor verschillende fases. In de werkfase trek je bijvoorbeeld twee kaarten, waarbij je alleen de rechterhelft van de kaart gebruikt. De eerste bepaalt welke actie Johann uitvoert en blokkeert de speler van die plek, terwijl een tweede "ondersteunings"-kaart alleen de rechter benedenhoek gebruikt en laat zien welke specifieke eigenschap Johann aanpast of welke kaart hij vernietigt uit de Kwekerij of de Tuinschuur. In de kweekfase trek je één kaart en kijk je alleen naar de pijlen op de kaart. Deze kaart wordt dan naast de erwtplantkaart gelegd en duidt aan naar welk kenmerk Broeder Johann op zoek moet. Ik kan alleen maar lof spreken over de werking van deze kaarten. Genotype is een mooi voorbeeld van hoe het moet: met een minimale kost en de goeie wil van de ontwerper kun je met slecht negen kaarten een heel spel 'opentrekken'.
Geld is schaars in dat arme klooster
Voor wie een aangeboren interesse heeft voor biologie of, specifieker nog, genetica, is dit spel een must. Het volledige thema komt echt tot zijn recht, alle acties zijn logisch en helpen je zelfs in wat er je te doen staat. Het geld is schaars in dat arme klooster en toch helpen de assistent Broeders je maar al te graag. Ze vragen zelfs niet al teveel geld voor wat ze voor je doen! Bijkomend ziet het spel er fantastisch uit, de componenten, de houten onderdelen, de munten en blaadjes om te valideren, allemaal mooi en perfect afgewerkt. En wat een kleuren! De gebruikte materialen springen echt in het oog en de plaatsen op het bord voelen daarbij ook nog eens heel intuïtief aan. Het enige wat me stoorde, is zowel de Franse als Nederlandse tekst op het bord. Het gebruik van beide talen neemt onnodige plaats in, waardoor het allemaal wat drukker oogt op het bord. Achteraf gezien had ik misschien liever de Engelse versie in bezit. Ik begrijp de keuze om de kosten te drukken, maar ik moet eerlijk bekennen dat ik nooit eerder een spel zag met beide landstalen zo prominent aanwezig. Mij stoorde dat. Jammer!Ook noemenswaardig: de regels zijn duidelijk en mooi vormgegeven, maar ook hier kan ik niet omheen. De pagina met lay-out fouten zorgt voor verwarring. Dat dit in een eerste druk gebeurt kan ik nog begrijpen, maar dat diezelfde fout in een herdruk zit is meer dan een spijtig voorval. Ik was op de hoogte van de 'moeilijkheden' in de fabriek, één van de redenen waarom deze versie van Genotype zolang op zich liet wachten, maar uiteindelijk mag zoiets toch niet meer tot bij de consument geraken.
Broeder Johann is geen groen blaadje.
Voor de rest alleen maar goed nieuws over Genotype. Het spel heeft een korte setuptijd en speelt op zo'n uurtje. De vijf korte rondes maken het spannend om dingen op tijd gedaan te krijgen. Naarmate je Johann erwtplanten ziet valideren, stijgt de druk om bij te blijven. Er is zeker enig geluk gemoeid met de dobbelstenen en de kaarten en ook met wat Johann van plan is, maar ik heb nooit het gevoel gehad dat ik zou winnen of verliezen door slechte kaarten of toeval. Je moet goed nadenken wat je eerst doet, want het risico dat de Broeder je voor is, is reëel. En de gemaakte keuzes kunnen je soms zuur opbreken, maar dat risico loop je ook in een multiplayerspel en dat gevoel kan ik enkel toejuichen. Ook fijn dat het geen beat-your-own-score-spel is, Broeder Johann is wel degelijk een geduchte tegenstander met een aanpasbare moeilijkheidsgraad. De meesten onder ons zullen het 'normale' level al moeilijk genoeg vinden, een hogere uitdaging is zeker voorhanden. Er zijn genoeg erwtplantkaarten, maar tien assistenten is misschien toch net wat te weinig om het over een herspeelbaarheid te hebben die jaren spelplezier oplevert.
Conclusie
Genotype is wat mij betreft geen echte must. Het brengt niets nieuws en er zijn genoeg spellen die hetzelfde doen, maar het spreekt me aan. De kleuren springen van het bord en je krijgt zin om te spelen als je de materialen ziet. Alleen dat is voor velen al genoeg om het aan te schaffen. Ik bezit de Deluxe-versie die wat upgrades in materialen biedt. Gezien de basisdoos zoveel moois bevat zou ik, achteraf gezien, niet meer voor de Deluxe-uitvoering kiezen. Het is geen zwaar spel en ondanks het thema (dat niet iedereen zal aanspreken) is het toch zeer toegankelijk. Ik hou ook van dobbelstenen in een spel, zeker diegene die je kan manipuleren en als ze er ook nog eens prachtig uitzien... Bijkomend en niet onbelangrijk bij een solospel: de 'automa' werkt soepel en zonder veel onderhoud. Eenmaal je de iconografie op de kaarten onze de knie hebt, is Broeder Johann heel makkelijk te hanteren. Hij volgt steeds dezelfde rondestructuur en vraagt maar weinig aandacht. Je kunt gewoon je eigen spel spelen, Broeder Johann doet dat trouwens ook, waardoor hij ongetwijfeld weer eens die ene dobbelsteen neemt die je nodig had om dat laatste kenmerk te kunnen valideren. Of hij kaapt net die broodnodige erwtplantkaarten voor je neus weg. Nooit gebeurt dit op zo'n manier dat je er krankjorum van wordt. Al bij al een blijvertje in mijn collectie, eentje dat toch wel vaker op tafel zal komen.
Pro
- Snelle setup
- Eenvoudige regels
- Korte speelduur
- Uitnodigende kleuren en spel
- Kwaliteit van de materialen
- Eenvoudige A.I.
Con
- Foutje in spelregels
- Ook Franse tekst op het bord
8
Over
Uitgever
- Happy Meeple Games
Designer
John Coveyou, Paul Salomon, Ian Zang
Aantal spelers
1-5
Tijdsduur
45-90 minuten
