Ik vind dat hier toch weeral veel vanuit de bril wordt gekeken van de redelijk geschoolde middenklasse hoor. Ja, voor ons is het absurd dat men kinderen heeft die men niet kan onderhouden, en zelfs geen boterhammen kan meegeven naar school.
Maar het begint al gewoon bij "mee zijn" hé, elke keer er zo'n nieuwfeit passeert begint iemand alle sociale voordelen op te noemen. Meestal klinkt het nog net niet alsof je eigenlijk geluk hebt om arm te zijn. Toch even dit:
In de bestuurskunde en in het formuleren van beleidsplannen wordt dikwijls rekening gehouden met het mattheuseffect, zelfs al is het zeer moeilijk om dit effect weg te werken. De term is in de bestuurskunde geïntroduceerd door Herman Deleeck in de jaren 70 van de vorige eeuw. In deze discipline verwijst het mattheuseffect naar het wijdverbreide en veelvuldig geobserveerde fenomeen dat in een welvaartsstaat de middenklasse meer vruchten plukt van sociale voordelen en diensten (zoals gezondheidszorg, degelijk onderwijs) dan de sociaal zwakkeren en armen, voor wie ze van levensbelang zijn.
Iemand die in de armoede leeft heeft veel meer kans om laaggeschoold te zijn, en/of ook gewoon van thuis uit weinig "savoir-faire" meegehad te hebben. Die weten soms niet eens van een hoop sociale voordelen, of krijgen dat niet deftig aangevraagd door de papierwinkel. Let op, ik pleit hiervoor niet voor meer sociale voordelen of iets in die aard, maar ik wil even aanbrengen dat tussen "sociale voordelen bestaan" en "sociale voordelen helpen wie ze moeten helpen" ook een verschil is.
Komt dan ook bij dat als je van dag tot dag leeft, wegens geen financiële speelruimte, je voor veel zaken ook gewoon meer betaalt op termijn. Goedkoop is duurkoop is een spreekwoord dat daar opgaat. Wij kunnen even sparen (of dat is zelfs niet nodig), voor items die langer meegaan en gewoon betere kwaliteit zijn, maar iemand zonder budget is meestal veroordeelt tot de goedkoopste brol. Dit gaat ook op voor slechtere voeding, wat samen met het uitstellen van medische zorg uiteindelijk daar ook voor meer kosten kan zorgen. Zie de opmerking hier over "een brood en een pot confituur". Daarmee is de honger weg, maar op vlak van voeding is dat gewoon brol.
Op werkvlak is de kans ook groot dat het gaat over kutjobs (laaggeschoold) zonder veel zekerheid. Interimjobjes waar je best niet teveel rechten opeist, of ploegenwerk waardoor je veelal opnieuw de gezondheid impacteert. Bijkomende fun: roturen maken het openbaar vervoer meestal niet echt een optie, dus zoek alvast maar een wagen. Een nieuwe hybride/doorontwikkelde motor met laag verbruik zal het hoogstwaarschijnlijk niet worden.
En dan de woningmarkt. Gigantische wachtrijen voor sociale woningen, en vaak veroordeeld tot de private huurmarkt. De mensen naast mij wonen nog in een oud huis met op verschillende plaatsen enkel glas, de huisbaas geeft niet thuis. Of (zie de energiethread), je kan nog gaan wonen in een slecht geïsoleerd appartementje hier in de buurt met accumulatieverwarming, daar valt de huurprijs nog mee. Het idee dat je in de situatie waar je infeite een bedelaar bent nog kan kieskeurig zijn over het EPC is daarbij redelijk wereldvreemd.
En zo zijn er een hoop factoren, die zeker en vast de persoonlijke verantwoordelijkheid niet wegnemen, maar die hier vaak worden vergeten door de gemiddeld hooggeschoolde posters hier, die uit een normale gezinssituatie komen, een stabiele job hebben, en ondertussen rond hun 30ste eigenaar zijn van een appartement of huis.
Mijn vrouw heeft voltijds in de horeca gewerkt: complete roturen (10u-14u+18u-22u officieel, meestal meer, ook weekends) voor zo'n € 1600 per maand. Wij zijn met twee, ik heb een goede job, dus ze had de luxe om iets beter te zoeken. Beeld je dat nu in als alleenstaande, misschien nog met een kind. Ze heeft daar een flexijobber leren kennen, vrouw van 40 jaar oud met als "dagjob" een job in de Carrefour die ook geen echte voltijdse is. Jong moeder geworden, man heeft haar verlaten, kanker gekregen, en nu werkt ze tot 22u of later aan de afwas als flexijob om de dag erna om 5u op te staan, in de hoop toch een beetje spaargeld te kunnen genereren om tegen haar 41ste of 42ste een appartementje te kopen. Die mensen zijn er ook, en ik denk niet dat dit nu allemaal terug te brengen is tot "verkeerde prioriteiten".
En ik herhaal hé, dit alles is geen bliksemafleider om het niet over persoonlijke verantwoordelijkheid te hebben, maar ook goede keuzes leren maken is iets dat je van thuis (niet) meekrijgt, gecombineerd met je eigen (gebrek aan) intelligentie.
