Filmreview: The Zone of Interest

Na een decennium afwezigheid op het grote scherm, keert Jonathan Glazer terug met een krachtige film gebaseerd op Martin Amis' bestseller The Zone of Interest. In zijn derde film neemt Glazer ons mee naar de Tweede Wereldoorlog, waar we de familie Höss volgen - een gezin dat in een villa naast het concentratiekamp van Auschwitz woont. Ik heb The Zone of Interest tijdens het Filmfestival van Oostende gezien, waar de zaal volledig uitverkocht was.

Glazers werk aan de film begon al in 2014, toen hij het boek The Zone of Interest van de inmiddels overleden Martin Amis (1949-2023) las. Dit fictieve verhaal, dat zich afspeelt in Auschwitz, diende als basis voor zijn herinterpretatie. In de loop van de jaren verdiepte Glazer zich in dit onderwerp, waarbij hij echter het grootste deel van het boek verwierp. Glazer had altijd al interesse gehad in het maken van een holocaustfilm, maar dan verteld vanuit het perspectief van de daders en niet vanuit dat van de slachtoffers.

tzoi.jpg

Het naziregime​

In de openingsscène van de film worden je zintuigen overweldigd door een donker scherm, terwijl de krachtige klanken van Mica Levi's muziek een onheilspellend gevoel oproepen, waarbij iets ongrijpbaars je tegemoet komt. Het volgende moment zie je een idyllisch beeld van de familie Höss die aan een meer aan het zonnebaden is tijdens een dagje uit.

De familie geniet van hun paradijselijke tuin en ze vinden het er heerlijk wonen.


Het gezin Höss heeft pas enkele jaren eerder zijn intrek genomen in een prachtige nieuwbouwvilla; de kinderen gaan naar een plaatselijke school en zijn al gewend aan hun nieuwe omgeving. De familie geniet van een paradijselijke tuin, een prachtige serre gevuld met groenten en mooi ingerichte kamers. De kinderen doen het uitstekend, er is personeel aanwezig en ze hebben een grote vriendenkring opgebouwd. Hun perfecte leven wordt echter verstoord wanneer vader Rudolf, de kampcommandant van Auschwitz, wordt overgeplaatst naar Oranienburg. Moeder Hedwig voelt echter weinig voor de verhuizing en eist dat ze met de kinderen in hun villa blijft wonen, omdat ze het daar zo heerlijk wonen vinden.

tzoi-01.jpg

Een Cinematografisch Meesterwerk​

Glazer slaagt er op ongelooflijke wijze in om de gruwel over te brengen, zonder te provoceren met expliciete beelden. Hij neemt je mee naar een ongebruikelijk perspectief, waarbij de slachtoffers buiten beeld blijven maar daarom niet minder aanwezig zijn. Wanneer Höss met enkele zakenmannen de mogelijke aanpassingen bespreekt die hij aan de verbrandingsinstallatie zou kunnen maken om de productiviteit te verhogen, lijkt dit op een vergadering die je in elke willekeurige fabriek zou kunnen tegenkomen, waarbij de focus ligt op het verhogen van de productie. Dit aspect van de film toont Glazers meesterlijke vermogen om de verschrikkingen van de Holocaust te belichten zonder directe beelden te gebruiken.

Daarnaast wordt de onmenselijkheid die zich afspeelt achter de muur die de familie Höss scheidt van het kamp door contrasten in beeld gebracht, zoals de rook van de crematoria die in de verte opstijgt boven een tuin vol kleurrijke bloemen. Deze film zit boordevol details; elk beeld spreekt voor zich. Ik raad ten zeerste aan om deze film in de bioscoop te bekijken, zowel voor de beklemmende geluiden als voor de verbluffende beelden die samen een diepgaande ervaring bieden.

De unieke benadering van Glazer is zo rijk aan details en nuances dat een volledige beschrijving ervan deze review zou kunnen overspoelen. Het is een film die je moet ervaren om de diepte van zijn werk te begrijpen. Terwijl ik dit schrijf, realiseer ik me dat tientallen voorbeelden en uitgebreide analyses geen recht kunnen doen aan de complexiteit en kracht van de film. Het is een cinematografisch meesterwerk dat de grenzen van het medium verkent en een blijvende indruk achterlaat op degenen die het zien.

Sandra Hüller en Christian Friedel leveren beiden uitstekende prestaties in deze film. Sandra vertolkt de rol van Hedwig Höss, een vrouw die weet wat er zich afspeelt achter de muur, maar nooit empathie toont en enkel gefocust is op haar gezin. Haar subtiele gedragingen, van haar manier van lopen tot haar reacties, roepen een gevoel van ongemak op. Ondanks de overduidelijke bewijzen van de gruwelen die zich afspelen, blijkt uit haar karakter dat ze nooit reflecteert op haar eigen handelen. Christian Friedel, in de rol van Rudolf Höss, vertolkt niet de schreeuwende, boze commandant die je wellicht zou verwachten, maar eerder een personage dat opgeslokt wordt door zijn werk en zijn streven naar goedkeuring van “der Führer”. Ook hij is uitsluitend gefocust op zichzelf en zijn gezin.

Conclusie

De film The Zone of Interest is een meesterlijk werk van regisseur Jonathan Glazer, waarin hij op onnavolgbare wijze de gruwelen van de Holocaust weet over te brengen. Met een ongewoon perspectief weet Glazer de slachtoffers buiten beeld te houden, maar tegelijk zijn ze sterk aanwezig. Door contrasten belicht de film de onmenselijkheid achter de muur die de familie Höss scheidt van het kamp, waarbij elk detail bijdraagt aan een beklemmende ervaring. Het is een film die diepgaande thema’s behandelt, waaronder het nazisme en de aard van de mens, en dit doet met een krachtige en indringende stem.

Pro

  • Uitstekende acteerprestaties
  • Fantastische visuele stijl
  • Geluiden overweldigen

Con

  • Niet voor iedereen geschikt
10

Over deze film

Beschikbaar vanaf

31 januari 2024

Genre

  1. Drama

Speelduur

106 minuten

Regie

Jonathan Glazer

Cast

Sandra Hüller, Christian Friedel, Ralph Herforth, Max Beck ...

Uitgever

Cinéart
 
Terug
Bovenaan