Na het veelgeprezen Terra Mystica, de minstens even populaire scifi-variant Gaia Project en het recent verschenen Terra Nova, brengt White Goblin Games ons nu de meest uitgebreide en complexe iteratie in de Terra Mystica-franchise: Age of Innovation. Hoewel liefhebbers van Terra Mystica al snel de vele gelijkenissen zullen opmerken, betreft het naar eigen zeggen geen heruitgave van zijn voorganger uit 2012, maar wel een op zichzelf staand spel dat zich afspeelt in dezelfde wereld. White Goblin Games bezorgde ons een exemplaar ter review en samen met redacteurs @Tova en @Cerulean en Tova’s broer gingen we de uitdaging aan. Voor mezelf ging een vrij nieuwe wereld open, maar met drie doorwinterde Terra Mystica-fans aan tafel was er voldoende kritische massa om voorliggend spel aan een streng oordeel te onderwerpen. Benieuwd naar onze mening? Ontdek het in onderstaande review!
In de bordspelwereld hoeft Terra Mystica geen introductie meer. Het strategisch fantasiespel heeft jaren in de top tien gestaan op BoardGameGeek en wordt aanzien als één van de meest invloedrijke bordspellen van het laatste decennium. Een resem aan awards en een aantal succesvolle expansies bewijzen het succes van deze Eurogame. Ook deze keer staat ontwikkelaar Helge Ostertag aan het roer. Benieuwd of ook Age of Innovation
even hoge toppen zal scheren!
Qua complexiteit kan dat tellen! Dat wordt ook meteen duidelijk aan de vrij uitgebreide voorbereiding die nodig is om het spel op te zetten. Zo bestaat het centrale spelersbord uit het van Terra Mystica bekende hexagonale grid waarop iedereen zal terraformen en bouwen, een track met zes rondescoretegels die elk spel anders zullen zijn, boekactietegels (waarover later meer), een apart innovatiebord met verschillende vaardigheidstegels en innovatietegels die eveneens elk spel zullen wijzigen, een wetenschapsbord bestaande uit vier verschillende vakgebiedsporen en een volgordebord om tijdens elke ronde de juiste volgorde van de spelers aan te geven. Daarnaast heeft iedereen nog zijn individuele spelersbord, bestaande uit de verschillende gebouwen, een zeil- en transformatiespoor die van belang zullen zijn bij het terraformen, drie krachtschalen met krachtblokjes en je factiekaart waarop je volkspecifieke eigenschappen en je startgrondstoffen staan vermeld. In tegenstelling tot bij Terra Mystica, zijn deze keer de factiekaarten trouwens niet kleurafhankelijk. Bij de start van het spel zullen er namelijk zeven planningsbordkaarten worden omgedraaid, daarop zal steeds een willekeurige rondebonustegel worden gelegd en één willekeurige volkerentegel. Elke speler, beginnende bij de startspeler kiest vervolgens een set. Zo kan een rondebonustegel bij een eerste set je wel iets lijken, maar ben je meer fan van de specifieke vaardigheid van de factie bij een andere set. De eerste van een reeks moeilijke keuzes zal hier reeds worden gemaakt!
De meest uitgebreide fase is de actiefase. Het is tijdens deze fase dat je terreinvelden zal terraformen, gebouwen zal bouwen en opwaarderen, een innovatie kan ontwikkelen, studenten kan inzetten op het wetenschapsbord of speciale acties kan uitvoeren. Afhankelijk van je keuze, kan je op deze manier nieuwe grondstoffen vrijspelen, kan je nieuwe inkomsten vrijspelen voor je volgende beurt, kan je bepaalde voordelen vrijspelen of kan je op basis van de actieve rondescoretegel of je eigen bonustegel tussentijds punten pakken. Van zodra je geen grondstoffen meer hebt om acties uit te voeren, moet je passen. Dit bepaalt ook meteen in welke volgorde je in de volgende ronde aan de beurt bent. Degene die als eerste past, start namelijk ook als eerste in de volgende beurt. Daarenboven dien je na het passen ook een nieuwe rondebonustegel te nemen. Eindigen doen we met de derde fase. In deze fase ontvangt iedereen die aan de criteria voldoet de wetenschapsbonus die op de rondescoretegel staat afgebeeld. Dit kunnen punten zijn, maar ook grondstoffen, de mogelijkheid om nog een terreintegel om te vormen, et cetera.
Het spel eindigt van zodra alle spelers hebben gepast in de zesde ronde. Voor elk gebied, wetenschap en grondstoffen worden de punten geteld. Deze worden opgeteld bij de reeds verworven punten tijdens het spel. Eventueel resterende grondstoffen worden omgezet in munten en per vijf munten krijg je eveneens nog een punt. Wie de meeste punten heeft, wint het spel. Is er sprake van een gelijkstand, dan gaan beide spelers met de overwinning lopen.
Daarenboven zijn er meerdere manieren om punten te scoren en met de overwinning aan de haal te gaan. Afhankelijk van met welke factie je speelt en welke rondescoretegels er liggen, zal een andere tactiek mogelijks beter uitpakken. Bovendien kan je baat hebben door de nabijheid van andere volkeren op te zoeken, maar let op dat ze je niet beperken. Ondanks dat het een asymmetrisch spel is, voelde het op basis van onze spelervaring nooit ongebalanceerd aan. Waar ons inziens wel nog iets meer aandacht mocht worden aan besteed, was de handleiding. Deze bleek niet altijd even duidelijk.
De grootste wijziging bevindt zich bij de toevoeging van de innovatieborden en -tegels. Op deze track kan je extra voordelen kopen met behulp van boeken. Deze kunnen extra punten opleveren of permanente voordelen bieden tijdens het spel, en worden eerder aanzien als lange termijn voordelen. Daarnaast kan je deze boeken ook inzetten voor korte termijn voordelen op de boekactietegels, zoals extra kracht, geld, gereedschappen, et cetera. We waren het er unaniem over eens dat deze innovatietrack een meerwaarde bleek. Niet enkel is deze bij elk spel anders, maar hij kan er ook voor zorgen dat je gedurende het spel je tactiek verder zal moeten bijstellen. Uiteraard dragen deze extra mogelijkheden ook bij tot extra complexiteit.
Vergeleken met Terra Mystica, is Age of Innovation visueel ook een stuk aantrekkelijker geworden. Hoewel de focus nog steeds vooral op het functionele ligt, vallen al meteen de vibrantere kleuren, de aantrekkelijkere doos en de fijn vormgegeven factiekaarten op. Daarenboven zijn de facties niet meer kleurafhankelijk en zijn de individuele spelersbordjes dubbel gelaagd.
Tenslotte bevat, in tegenstelling tot Terra Mystica (al bestaat er wel een aparte uitbreiding voor), Age of Innovation standaard ook een Automa solovariant en een variant waarin de kunstmatige Automa kan worden toegevoegd aan een spel met twee spelers. Deze worden uitgebreid omschreven in een aparte handleiding. Het wordt alvast duidelijk waarom Age of Innovation ook letterlijk geen licht spel te noemen is!
In de bordspelwereld hoeft Terra Mystica geen introductie meer. Het strategisch fantasiespel heeft jaren in de top tien gestaan op BoardGameGeek en wordt aanzien als één van de meest invloedrijke bordspellen van het laatste decennium. Een resem aan awards en een aantal succesvolle expansies bewijzen het succes van deze Eurogame. Ook deze keer staat ontwikkelaar Helge Ostertag aan het roer. Benieuwd of ook Age of Innovation
Bouw aan de toekomst!
Als leider van je volk je leefgebied vergroten door nieuwe terreinen bewoonbaar te maken en je constructies, kennis, innovaties en vaardigheden te ontwikkelen. En dat alles binnen een termijn van zes speelrondes. Klinkt simpel, toch? Nee hoor! Zeker niet als andere spelers binnen hetzelfde gebied dezelfde doelen hebben, er steeds wisselende rondedoelen zijn die punten kunnen opleveren en elke factie zijn eigen specifieke vaardigheden heeft. Je zal met andere woorden op heel veel verschillende zaken moeten focussen. Denk hierbij aan gebouwen upgraden om waardevolle grondstoffen te krijgen, scholen bouwen om vooruitgang te boeken op het wetenschapsbord, boeken verzamelen die je kan gebruiken om te innoveren, of een paleis oprichten om krachtige nieuwe vaardigheden te vergaren die je eenmalige of permanente voordelen kunnen opleveren. Doe je dat op de meest efficiënte manier en sprokkel je daardoor de meeste punten bij elkaar, dan mag je jezelf tot winnaar kronen.Qua complexiteit kan dat tellen! Dat wordt ook meteen duidelijk aan de vrij uitgebreide voorbereiding die nodig is om het spel op te zetten. Zo bestaat het centrale spelersbord uit het van Terra Mystica bekende hexagonale grid waarop iedereen zal terraformen en bouwen, een track met zes rondescoretegels die elk spel anders zullen zijn, boekactietegels (waarover later meer), een apart innovatiebord met verschillende vaardigheidstegels en innovatietegels die eveneens elk spel zullen wijzigen, een wetenschapsbord bestaande uit vier verschillende vakgebiedsporen en een volgordebord om tijdens elke ronde de juiste volgorde van de spelers aan te geven. Daarnaast heeft iedereen nog zijn individuele spelersbord, bestaande uit de verschillende gebouwen, een zeil- en transformatiespoor die van belang zullen zijn bij het terraformen, drie krachtschalen met krachtblokjes en je factiekaart waarop je volkspecifieke eigenschappen en je startgrondstoffen staan vermeld. In tegenstelling tot bij Terra Mystica, zijn deze keer de factiekaarten trouwens niet kleurafhankelijk. Bij de start van het spel zullen er namelijk zeven planningsbordkaarten worden omgedraaid, daarop zal steeds een willekeurige rondebonustegel worden gelegd en één willekeurige volkerentegel. Elke speler, beginnende bij de startspeler kiest vervolgens een set. Zo kan een rondebonustegel bij een eerste set je wel iets lijken, maar ben je meer fan van de specifieke vaardigheid van de factie bij een andere set. De eerste van een reeks moeilijke keuzes zal hier reeds worden gemaakt!
Je zal op diverse terreinen moeten inzetten
Van zodra de setup klaar is, kan het spel beginnen. Zoals reeds meegegeven, wordt het spel gespeeld in zes rondes. Elke ronde bestaat hierbij uit drie fases: een inkomstenfase, een actiefase en een laatste fase waarbij wetenschapsbonussen worden verdeeld en de volgende ronde wordt voorbereid. De inkomstenfase is het makkelijkst. Hierbij ontvang je voor elk ‘open hand’-symbool de bijhorende grondstoffen, zoals kracht, munten, gereedschappen, et cetera.Ondanks dat het een asymmetrisch spel is, voelde het nooit ongebalanceerd aan.
De meest uitgebreide fase is de actiefase. Het is tijdens deze fase dat je terreinvelden zal terraformen, gebouwen zal bouwen en opwaarderen, een innovatie kan ontwikkelen, studenten kan inzetten op het wetenschapsbord of speciale acties kan uitvoeren. Afhankelijk van je keuze, kan je op deze manier nieuwe grondstoffen vrijspelen, kan je nieuwe inkomsten vrijspelen voor je volgende beurt, kan je bepaalde voordelen vrijspelen of kan je op basis van de actieve rondescoretegel of je eigen bonustegel tussentijds punten pakken. Van zodra je geen grondstoffen meer hebt om acties uit te voeren, moet je passen. Dit bepaalt ook meteen in welke volgorde je in de volgende ronde aan de beurt bent. Degene die als eerste past, start namelijk ook als eerste in de volgende beurt. Daarenboven dien je na het passen ook een nieuwe rondebonustegel te nemen. Eindigen doen we met de derde fase. In deze fase ontvangt iedereen die aan de criteria voldoet de wetenschapsbonus die op de rondescoretegel staat afgebeeld. Dit kunnen punten zijn, maar ook grondstoffen, de mogelijkheid om nog een terreintegel om te vormen, et cetera.
Het spel eindigt van zodra alle spelers hebben gepast in de zesde ronde. Voor elk gebied, wetenschap en grondstoffen worden de punten geteld. Deze worden opgeteld bij de reeds verworven punten tijdens het spel. Eventueel resterende grondstoffen worden omgezet in munten en per vijf munten krijg je eveneens nog een punt. Wie de meeste punten heeft, wint het spel. Is er sprake van een gelijkstand, dan gaan beide spelers met de overwinning lopen.
Verschillende facties zullen verschillende tactieken vergen
Wat meteen opvalt bij Age of Innovation, zijn de uitgebreide mogelijkheden. Niet enkel pakt het spel fysiek veel plaats in, mentaal zal je ook de nodige capaciteit moeten voorzien. Je zal het spel dus een aantal keren moeten spelen, alvorens je het ten volle zal beheersen. Dat is uiteraard geen ramp, want door de grote diversiteit aan tracks, tegels, factie-eigenschappen, et cetera, zal geen enkel spelletje hetzelfde zijn en is de herspeelbaarheid dus erg groot. Reken hierbij wel op een speeltijd van ongeveer veertig minuten per persoon.Daarenboven zijn er meerdere manieren om punten te scoren en met de overwinning aan de haal te gaan. Afhankelijk van met welke factie je speelt en welke rondescoretegels er liggen, zal een andere tactiek mogelijks beter uitpakken. Bovendien kan je baat hebben door de nabijheid van andere volkeren op te zoeken, maar let op dat ze je niet beperken. Ondanks dat het een asymmetrisch spel is, voelde het op basis van onze spelervaring nooit ongebalanceerd aan. Waar ons inziens wel nog iets meer aandacht mocht worden aan besteed, was de handleiding. Deze bleek niet altijd even duidelijk.
Age of Innovation vs Terra Mystica
Hoewel Age of Innovation als een stand alone sequel van Terra Mystica wordt gepromoot, is het grootste deel van het spel nagenoeg hetzelfde. Ook de handleiding speelt daar erg handig op in door bij de inhoudstafel duidelijk aan te geven welke secties nieuw zijn ten opzichte van het spel van 2012. Een exact vergelijk van beide spellen zou ons te ver leiden, maar de meest cruciale geef ik alvast graag mee.De grootste wijziging bevindt zich bij de toevoeging van de innovatieborden en -tegels. Op deze track kan je extra voordelen kopen met behulp van boeken. Deze kunnen extra punten opleveren of permanente voordelen bieden tijdens het spel, en worden eerder aanzien als lange termijn voordelen. Daarnaast kan je deze boeken ook inzetten voor korte termijn voordelen op de boekactietegels, zoals extra kracht, geld, gereedschappen, et cetera. We waren het er unaniem over eens dat deze innovatietrack een meerwaarde bleek. Niet enkel is deze bij elk spel anders, maar hij kan er ook voor zorgen dat je gedurende het spel je tactiek verder zal moeten bijstellen. Uiteraard dragen deze extra mogelijkheden ook bij tot extra complexiteit.
Age of Innovation is een topper binnen zijn genre.
Vergeleken met Terra Mystica, is Age of Innovation visueel ook een stuk aantrekkelijker geworden. Hoewel de focus nog steeds vooral op het functionele ligt, vallen al meteen de vibrantere kleuren, de aantrekkelijkere doos en de fijn vormgegeven factiekaarten op. Daarenboven zijn de facties niet meer kleurafhankelijk en zijn de individuele spelersbordjes dubbel gelaagd.
Tenslotte bevat, in tegenstelling tot Terra Mystica (al bestaat er wel een aparte uitbreiding voor), Age of Innovation standaard ook een Automa solovariant en een variant waarin de kunstmatige Automa kan worden toegevoegd aan een spel met twee spelers. Deze worden uitgebreid omschreven in een aparte handleiding. Het wordt alvast duidelijk waarom Age of Innovation ook letterlijk geen licht spel te noemen is!
Conclusie
We gaan er geen doekjes om winden: Age of Innovation is een topper binnen zijn genre. Hoewel het door de uitgebreidere mogelijkheden enige complexiteit toevoegt, blijken deze wijzigingen een meerwaarde vergeleken met het originele Terra Mystica. Dankzij zijn steile leercurve zal het uiteraard niet voor iedereen zijn weggelegd, maar ben je bereid om wat tijd te investeren, fan van de zwaardere Eurogames en engine builders en spreekt het thema je aan, dan is er geen twijfel mogelijk en moet deze titel absoluut in je collectie! Heb je Terra Mystica reeds in je bezit? Dan is het discutabel of Age of Innovation voldoende vernieuwing brengt, maar heb je nog geen van beide, dan raden we absoluut de laatste aan!
Pro
- Uitdagend strategiespel, waarbij elk spelletje anders is
- Visueel een stuk aantrekkelijker dan Terra Mystica
- De innovatieborden- en tegels brengen een nieuwe dimensie
- Facties zijn niet kleurafhankelijk
- Grote herspeelbaarheid
- Dual layer bordjes
Con
- De handleiding is niet steeds even duidelijk
- Steile leercurve
- Tijdsintensief tijdens setup en opbergen
- Voldoende innovatie vergeleken met Terra Mystica?
9
Over
Uitgever
- White Goblin Games
Designer
Helge Ostertag
Aantal spelers
1-5
Tijdsduur
40 minuten per speler
