Rest de vraag, hoeveel profiteren we nu nog van Belgisch Kongo tussen 1910 en 1960?
Mijn kennis stopt bij de aankoop door de Belgische Staat (aangezien ik enkel de biografie over Leo 2 gelezen heb), dus ik weet het effectief niet.
Dat is ook geen vraag die zo makkelijk kan worden beantwoord hé. Niet in het minst omdat het historisch onderzoek naar die periode eigenlijk nog altijd beschamend beperkt is. Directe gevolgen ga je nu, 50 jaar na de onafhankelijkheid, uiteraard ook maar moeilijk nog kunnen kwantificeren. Maar de maatschappij waarin we nu leven staat er wel dankzij o.a. het profijt dat we hebben gehaald uit de kolonie.
De ginds ontgonnen grondstoffen werden hier verwerkt, wat ons heel wat werkgelegenheid en knowhow opleverde. De Antwerpse haven dankt veel van zijn huidige waarde nog steeds aan wat er opgebouwd is geweest door de koloniale periode, de diamantsector die sommige politici als heilig beschouwen had wellicht nooit zo belangrijk geworden zonder Congo. België was een van de voorlopers in nucleair onderzoek, dankzij de uraniumvoorraden in Congo. We hebben miljarden gekregen van de VS voor de levering van het uranium voor de Little Boy. De Belgische staat heeft miljoenen inkomsten uit Congo naar België versluisd, Belgische bedrijven zijn schatrijk geworden aan Congo, en heel wat van die inkomsten zijn terug in de Belgische economie gepompt.
De economische relance van België na de Tweede Wereldoorlog is er niet alleen gekomen dankzij het Marshall-plan van de Amerikanen, maar in belangrijke mate ook door de economische motor van onze bedrijven in Congo. De Société Generale, Sabena, en veel andere bedrijven en conglomeraten die rijk zijn geworden dankzij (oa) Congo, zijn later serieus mismanaged geweest. Dat doet ons nu misschien vergeten dat ze een gigantisch belangrijke rol hebben gespeeld in ons land. Maar bijvoorbeeld een Umicore boert nog altijd goed voort. KatoenNatie heeft ook veel profijt gehaald uit Congo.
Enfin, het is onmogelijk om het 'profijt' te gaan kwantificeren op onze samenleving vandaag. Maar het is echt wel duidelijk dat wij in een fundamenteel ander land zouden leven zonder de kolonie.
Een deel van de winst werd toch ook in Congo geïnvesteerd? Spoorwegen/wegen/gebouwen/onderwijs/...
Alleen is het in Congo allemaal teloorgegaan.
Aan hedendaagse normen zou wat mijn overgrootouders moesten doen ook als slavernij aanzien worden.
Je kan toch moeilijk excuses verwachten en herstelbetalingen voor iets waar onze (over)grootouders mogelijks schuldig aan of slachtoffer van waren.
Er is zeker een deel van de winst geïnvesteerd in Congo. De kolonisatie is absoluut geen zwart-witverhaal. De investeringen waren er wel in de eerste plaats om de economische exploitatie van de kolonie te bevorderen, en om het leven van de Belgen ter plaatse te verbeteren. Niet dat van de Congolese bevolking. Dat het allemaal teloor is gegaan, klopt natuurlijk niet helemaal. Doen alsof de teloorgang de fout is van de Congolezen al helemaal niet. Er wordt soms gezegd dat België een constructie is, wel Congo (en veel andere ex-kolonies) zijn pas échte constructies. Met volkeren die bij elkaar werden geplakt en gehouden door het koloniale bewind. Heel de culturele en sociale structuur werd uit elkaar gereten, en de bevolking werd jarenlang economisch zwaar uitgebuit. De kolonisator had dan wel een zogenaamde beschavingsmissie, volledig zelfbestuur door de inheemse bevolking stond nooit op de agenda. De disruptie van de Belgische maatschappij door de bezetting van de Duitsers verdwijnt in het absolute niets in vergelijking met wat het koloniaal bewind in Congo (en andere kolonies) heeft teweeggebracht. Het is eigenlijk beschamend dat er nu nog altijd mensen zijn die met de vinger wijzen naar de Congolezen zelf, omdat ze hun zaakjes niet meteen op orde kregen. Bovendien hebben zowel de Belgische staat als de Belgische bedrijven tot op het laatste moment (en ook daarna nog) geprobeerd de Congolezen een loer te draaien. De nieuwe Congolese staat zou eigenaar worden van de Comité Special du Katanga, waar heel veel aandelen van koloniale bedrijven in zaten, maar die werd een paar dagen voor de onafhankelijkheid ontbonden. Zo konden de aandelen van o.a. Union Miniere (nu Umicore) in (oa) Belgische handen blijven. Dan spreken we nog niet over hoe dat bedrijf een staatsgreep in Congo financierde, de afsplitsing van Katanga steunde, de rol van de Belgische overheid in de staatsgreep van Mobutu, de moord op Lumumba, ...
Ik vind dat excuses vanuit de staat wel gepast zijn, al was het maar omdat we nu blijven rond de pot draaien en onze geschiedenis in al haar facetten weigeren te erkennen. Herstelbetalingen niet, omdat het nu eenmaal onmogelijk te kwantificeren valt. En omdat het effectief absurd is om de Belgische bevolking van nu te bestraffen voor de daden van Belgen waarvan de meesten ondertussen al lang in het graf liggen.
