Wingspan, het basisspel, is een prachtig geïllustreerd kaartspel over vogels en hun individuele kenmerken. Op de kaarten staan acties die vaak in combinatie met andere kaarten voor punten kunnen zorgen, maar die je evengoed vooruit kunnen helpen in het spel. Met Wingspan Azië brengt 999 Games (met de Nederlandstalige versie) nu een opzichzelfstaande tweespelers-, slash, solo-, slash, uitbreiding op de markt. Wingspan is immens populair en gekend bij en gespeeld door zowat iedere bordspelliefhebber … met uitzondering van mezelf. Niet dat ik geen bordspelliefhebber ben. Integendeel. Alleen ... ik speelde het spel een aantal jaar geleden welgeteld één keer en ik vond er hoegenaamd niets aan. Een Wingspan-leek die nu gevraagd wordt naar zijn mening over dit spel ... Als dat maar goed komt ...
Het spel van designer Elisabeth Hargrove won in 2019 Spiel des Jahres en kreeg wereldwijd nog een hele reeks andere awards toegekend. Door de jaren heen kreeg Wingspan er een Europa-uitbreiding, een Oceanië-uitbreiding en een Nesting (big) box bij om al die gekleurde eieren in op te bergen. De uitbreidingen bleven het goed doen, niet alleen in verkoopcijfers maar ook bij de fans. De enige spelers die toch wat in de kou bleven staan, waren degenen die het spel solitair wilden spelen. Die mogelijkheid was er wel en werd zelfs enorm geapprecieerd in de solo-community, maar er echt bovenuit springen deed het toch ook weer niet. En ja, je voelt het al aankomen, de Azië-uitbreiding tracht daar nu verandering in te brengen.
Een derde actie is eieren leggen. Ook hier ga je een actiesteen leggen op het meest linkse, vrije veld. Daar staat hoeveel eieren je mag leggen op reeds gespeelde vogelkaarten op je tableau. Alle vogelkaarten hebben een specifieke limiet wat het eieren leggen betreft. Met de laatste actie kun je meer vogels verzamelen. Je plaatst je actiesteen en neemt het aantal afgebeelde kaarten op je spelerstableau in je hand. Kaarten neem je van de vogelhouder of van de gedekte stapel vogelkaarten. Aan het einde van de vierde ronde wordt de winnaar bepaald op basis van het meeste aantal punten: die scoor je voor vogels, gelegde eieren, persoonlijke doelen en punten aan het einde van de ronde.
Wingspan Azië speelt gelijkaardig als het basisspel, maar doordat het voornamelijk gericht is op twee spelers introduceert het daarbij een nieuw spelmechanisme: de duetplattegrond. Bij het plaatsen van een vogel in je reservaat, moet je nu een houten duetfiche, dat eruitziet als een helft van een yin-yangsymbool, in je spelerskleur plaatsen op de duetplattegrond. De plaatsing van het duetfiche hangt af van de plaats in het reservaat waar je je vogel hebt gespeeld maar ook van bepaalde kenmerken van die vogel. De duetplattegrond voegt daarmee een ‘worker placement’-element toe waar spelers ‘strijden’ om extra bonussen of extra punten voor hun grootste, aaneensluitende groep fiches. Wanneer je de duetmodus speelt worden de eindronde-doeltegels, gekend uit het basisspel, vervangen door doeltegels specifiek bedoeld voor deze modus (onder andere meeste fiches op voedselvelden, meeste fiches op een zeker nesttype, enzovoort). De aangepaste doeltegels zorgen voor extra spanning en strategische plaatsing. Het spelen van de juiste vogel en het vooruitdenken wordt hierdoor belangrijker. Je wil uiteraard je duetfiches in een aaneengesloten groep plaatsen omdat ze meer punten opleveren, daarnaast mag je ook de nieuwe doelen niet uit het oog verliezen.
Het spel van designer Elisabeth Hargrove won in 2019 Spiel des Jahres en kreeg wereldwijd nog een hele reeks andere awards toegekend. Door de jaren heen kreeg Wingspan er een Europa-uitbreiding, een Oceanië-uitbreiding en een Nesting (big) box bij om al die gekleurde eieren in op te bergen. De uitbreidingen bleven het goed doen, niet alleen in verkoopcijfers maar ook bij de fans. De enige spelers die toch wat in de kou bleven staan, waren degenen die het spel solitair wilden spelen. Die mogelijkheid was er wel en werd zelfs enorm geapprecieerd in de solo-community, maar er echt bovenuit springen deed het toch ook weer niet. En ja, je voelt het al aankomen, de Azië-uitbreiding tracht daar nu verandering in te brengen.
Beter één vogel in de hand
Voor alle anderen die, net als ik, de vogel over het net lieten vliegen, geef ik kort even mee hoe je Wingspan speelt. Elke ronde krijg je een aantal actiestenen waarmee je acties kunt uitvoeren. In de eerste van de vier rondes zijn dat acht actiestenen. Op het einde van elke ronde gaat er steeds één actiesteen naar de doeltegels, waardoor je steeds minder acties per ronde kan uitvoeren. De spelers kunnen tijdens hun beurt vier mogelijke acties ondernemen: je kunt een vogel uit je hand spelen door een kaart in het “reservaat" op het speelbord te plaatsen. De kaart kun je, afhankelijk van de vogelsoort, in het bos, de weide of het moeras plaatsen; je betaalt hiervoor voedselkosten met fiches. Je kunt ook voedsel verzamelen: daarbij leg je een actiesteen op het meest linkse, vrije veld. Op het spelerstableau staat hoeveel dobbelstenen je uit het vogelhuisje mag nemen. Op de dobbelstenen staat voedsel (worm, graan, vis, …) afgebeeld die je omzet in voedselfiches, nodig om een vogel uit je hand te spelen.Een derde actie is eieren leggen. Ook hier ga je een actiesteen leggen op het meest linkse, vrije veld. Daar staat hoeveel eieren je mag leggen op reeds gespeelde vogelkaarten op je tableau. Alle vogelkaarten hebben een specifieke limiet wat het eieren leggen betreft. Met de laatste actie kun je meer vogels verzamelen. Je plaatst je actiesteen en neemt het aantal afgebeelde kaarten op je spelerstableau in je hand. Kaarten neem je van de vogelhouder of van de gedekte stapel vogelkaarten. Aan het einde van de vierde ronde wordt de winnaar bepaald op basis van het meeste aantal punten: die scoor je voor vogels, gelegde eieren, persoonlijke doelen en punten aan het einde van de ronde.
Vogelzwermen vullen de hemel
Wingspan Asia is een standalone-spel, je hebt het basisspel of zijn uitbreidingen niet nodig om meteen van start te kunnen gaan. Alle componenten van spelersborden, houten dobbelstenen, voedselfiches tot de houten, rode eieren toe zien er prachtig uit. Voor wie het basisspel en eventuele uitbreidingen bezit kan je het spel nu ook met zes of zeven spelers ervaren in een soort ‘zwermmodus’. Je speelt daarbij individueel, maar alle spelers worden wel in twee groepen verdeeld. Elke groep heeft zijn eigen vogelhuisje en vogelhouder en je kunt enkel de middelen gebruiken van je groep. Om alles in goede banen te leiden werk je met een beurtvolgorde-schijf die op tafel ligt. Op basis van de kleuren op de schijf komen de desbetreffende actiestenen en dusdanig ook de spelers aan de beurt. In het regelboekje geven ze ook aan dat het spel zeker langer dan twee uur duurt, doe daar gerust nog wat bij. Zet je dus schrap voor een lange vlucht.De tactiek van een zwerm vogels: in de massa opgaan om te ontkomen aan de priemende blikken van 'de vijand’.
Wingspan Azië speelt gelijkaardig als het basisspel, maar doordat het voornamelijk gericht is op twee spelers introduceert het daarbij een nieuw spelmechanisme: de duetplattegrond. Bij het plaatsen van een vogel in je reservaat, moet je nu een houten duetfiche, dat eruitziet als een helft van een yin-yangsymbool, in je spelerskleur plaatsen op de duetplattegrond. De plaatsing van het duetfiche hangt af van de plaats in het reservaat waar je je vogel hebt gespeeld maar ook van bepaalde kenmerken van die vogel. De duetplattegrond voegt daarmee een ‘worker placement’-element toe waar spelers ‘strijden’ om extra bonussen of extra punten voor hun grootste, aaneensluitende groep fiches. Wanneer je de duetmodus speelt worden de eindronde-doeltegels, gekend uit het basisspel, vervangen door doeltegels specifiek bedoeld voor deze modus (onder andere meeste fiches op voedselvelden, meeste fiches op een zeker nesttype, enzovoort). De aangepaste doeltegels zorgen voor extra spanning en strategische plaatsing. Het spelen van de juiste vogel en het vooruitdenken wordt hierdoor belangrijker. Je wil uiteraard je duetfiches in een aaneengesloten groep plaatsen omdat ze meer punten opleveren, daarnaast mag je ook de nieuwe doelen niet uit het oog verliezen.
Een solovlucht over de Oriënt
Laat ons eerlijk zijn, het basisspel en zijn uitbreidingen zijn voornamelijk gericht op spelersinteractie, aan de solitaire speler werd destijds minder aandacht geschonken. De solomodus die Azië nu implementeert verdient veel meer lof, alleen al voor het feit dat het authentieker aanvoelt en ook veel uitdagender speelt dan het origineel. De automa is wat onvoorspelbaar en vooral een pak meedogenlozer omdat hij zich constant weet aan te passen naar de eindronde-doelen. Het spelen van een kaart uit je hand heeft nu ook invloed op die duetplattegrond waardoor elke plaatsing van een vogel ook een tactische beslissing inhoudt. Die keuzes maken het spel completer en een stuk rijker. Bijkomend zijn de kaarten en de zetten die de automa uitvoert makkelijk te hanteren, ze vragen weinig onderhoud waardoor de focus te allen tijde bij het spel blijft. De manier waarop de kaarten worden gebruikt is echter omslachtig. Het leggen van een kaart op twee andere kaarten zorgt ervoor dat ze gaan schuiven en ook vallen ze hierdoor moeilijker te lezen. De aandacht naar wat de automa precies doet, wordt onttrokken door heel wat overbodige symbolen op de kaarten. De keuze voor individuele en vooral duidelijkere kaarten was daarom veel beter geweest. Op dat vlak boet dit wel wat aan gebruiksgemak in.Volledig benut
Wie mijn recensies wat volgt, weet dat ik het vaak heb over verloren ruimte in bordspeldozen. De meeste uitgevers kiezen voor standaard speldozen met als gevolg dat alle componenten wat liggen rond te slingeren. Bijkomend neemt het ook weer eens extra ruimte in de spellenkast in beslag. Blijkt Wingspan met deze Azië-uitbreiding nu net het omgekeerde gedaan te hebben: na het punchen zit je wel even te puzzelen om alles terug in die doos te krijgen. Na aanschaf van een plat, plastiek opbergdoosje en wat herorganiseren lukte het me maar net. Het puzzelen hoort er misschien wel bij, geef me liever dit dan een grote doos die maar voor de helft gebruikt wordt.Conclusie
Schiet Wingspan Azië hiermee nu de hoofdvogel af? Ik kan me moeilijk inbeelden dat je de Azië-editie enkel koopt om met zeven de zwermmodus te spelen. Hoewel de beurten gelijktijdig verlopen, blijven de eindronde-doelen voor iedereen dezelfde. Bijhouden wat andere spelers doen wordt een opgave, met gevolg: ‘downtime’. Het is fijn dat de optie voor grotere groepen er nu is maar ik ben er ook vrij zeker van dat deze Azië niet door de meerderheid om die reden zal aangekocht worden. Het geheel is natuurlijk meer dan de som der delen. De nieuwe vogelkaarten, de duetmodus en ook de goeie solomogelijkheden zorgen voor een volwaardige 'uitbreiding'. Of dat echter genoeg is voor de doorwinterde Wingspanspeler, daar zal moeten blijken. Gelukkig richt de uitgever zijn pijlen met Azië eerder op spelers die niet in het bezit zijn van het basisspel, op koppels die graag samen de interactie aangaan en, als laatste, op de solitaire speler die met de duetmodus en de nieuwe automa best een uitdagende tegenstander krijgt. Deze standalone-versie combineert meerdere ideeën uit vorige versies ... en als introductie tot de wereld van Wingspan is Azië misschien wel de betere keuze dan de basisdoos. Voor mij, en omdat ik een doorwinterde solospeler ben, is dit een schot in de roos.
Pro
- Het duet-mechanisme
- Uitdagende solomogelijkheden
- Spelen in team/groep
Con
- Te kleine doos
- Te weinig eieren
- Onoverzichtelijke solokaarten
7.5
Over
Uitgever
- 999 Games
- Stonemaier Games
Designer
Elizabeth Hargrave
Aantal spelers
1-2 (6-7 uitbreiding)
Tijdsduur
40-70 minuten
