Net zoals de film- en muziekwereld is ook de bordspellenwereld niet ongevoelig voor trends. Zo zijn de laatste jaren bordspellen met fauna en flora bijzonder populair, maar zien we ook steeds meer herwerkingen van klassiekers opduiken, al dan niet in een luxueuze uitgave. Zo zagen we grote klassiekers als The Castles of Burgundy, Hansa Teutonica of Thunder Road opnieuw uitgegeven in prachtige nieuwe edities. Eind vorig jaar kreeg ook een van dé grote klassiekers uit de catalogus van 999 Games een nieuwe uitgave: El Grande van Wolfgang Kramer en Richard Ulrich.
El Grande
werd oorspronkelijk uitgegeven door Hans im Glück in 1995 en verdient dus zeker en vast zijn status als klassieker. Het is trouwens een van de weinige spellen van voor de eeuwwisseling die nog steeds in de Board Game Geek Top 100 staat, wat de aantrekkingskracht van het spel aantoont. Maar wie de oude editie van het spel in zijn bezit heeft, weet dat deze niet bepaald visueel aantrekkelijk is. In tussentijd verscheen er ook een big box-editie die alle uitbreidingen verzamelde samen met het basisspel, maar ook deze versie behield de oude grafische lay-out en is al eventjes uit het assortiment. Maar, wie dit jaar naar SPIEL ging, kon op de stand van Hans im Glück ontdekken dat het spel terug is en zelfs een grondige make-over kreeg. Intussen heeft ook 999 Games de Nederlandstalige versie hiervan op de markt gebracht.
Voor een spel dat intussen al bijna dertig jaar oud is, weet El Grande vandaag de dag nog steeds te verrassen met zijn originele manier waarop het dit genre benadert. Er staan namelijk twee mechanismes centraal in dit spel. Enerzijds heb je een persoonlijke hand van kaarten met waardes één tot en met dertien, waarmee je bepaalt hoeveel ridders je deze ronde rekruteert, maar ook biedt voor de beurtvolgorde. Dit is belangrijk, want elke ronde liggen er vijf actiekaarten open die bepalen welke actie je mag doen en hoeveel ridders je in de regio's kan plaatsen. Wil je vroeg in de ronde spelen, dan kies je best voor een kaart met een hoge waarde. Maar de keerzijde van kaarten met hoge waardes is dat je weinig nieuwe ridders rekruteert deze ronde. Dit zorgt voor een constant wikken en wegen over wat je wil doen in niet enkel deze ronde, maar mogelijks ook de ronde daarna.
Bij het plaatsen van je ridders dien je rekening te houden met een aantal zaken. Zo zijn er drie scorefases waarbij punten worden uitgereikt aan de spelers met het meeste invloed in de regio's. Hierbij is het belangrijk om het Castillo niet uit het oog te verliezen. Deze toren, waarin je steeds mannetjes kan werpen in plaats van op het bord te zetten, scoort als een afzonderlijke regio. Maar vervolgens mogen spelers al hun ridders uit het Castillo in één regio zetten, die geheim wordt gekozen. Dit zorgt ervoor dat het scoren van punten heel wat onvoorspelbaarder is dan je op het eerste zicht zou denken. Een regio waar je denkt eerste te zijn en extra punten hoopt te scoren omdat je Grande hier staat, kan je plots uit handen moeten geven omdat iemand hier vier van zijn ridders plaatst en de eerste plaats claimt.
Je kan het spel natuurlijk ook met twee spelen, maar dan komt het toch wel minder tot zijn recht. Dit is eigenlijk meestal het geval voor area control-spellen vind ik, tenzij ze specifiek ontworpen zijn voor twee spelers natuurlijk. Het spel voorziet een aparte lay-out van de map op de achterkant van het bord voor twee en drie spelers. Speel je met twee spelers, dan wordt er een derde fictieve speler toegevoegd in de vorm van een bot die automatisch speelt met aangepaste regels, een concept waar ik in het algemeen geen fan van ben omdat dit voor extra "boekhouding" zorgt in het spel. Maar als je absoluut met twee wil spelen, heb je dus zeker wel de kans. Ook al zou ik het persoonlijk niet aanraden.
Verder bevat deze nieuwe versie twee nieuwe mini-uitbreiding die ervaren spelers wat meer variatie aanbieden. De eerste uitbreiding, Nieuw regentschap, voegt een extra stapel kaarten toe aan het spel die de standaard actie om de koning te verplaatsen vervangt en je heel wat nieuwe tactische mogelijkheden aanbiedt. De uitbreiding Machtsverschuiving geeft je een set van zestien kleinere kaarten die je kan gebruiken om de waarde van je machtkaart aan te passen en wie weet zelfs een extra, kleine actie uit te voeren. En alsof dit nog niet genoeg was, zijn er vier extra actiekaarten die je kan toevoegen aan het spel en die iets meer complexiteit bieden dan de basiskaarten.
Tot slot wil ik ook de productie van het spel loven. 999 Games koos namelijk voor een duurzame productie waarbij het spel binnen de EU werd gemaakt en met een minimun aan plastic. Zo werden zelfs de kaarten gewikkeld in een soort van papier in plaats van plasticfolie. Verder krijg je ook kartonnen doosjes zodat elke speler zijn spelcomponenten netjes kan opbergen en een extra doosje voor de overige kaarten, tegels en de koningspion. Het is eens wat anders dan een goede insert, maar het is alvast even functioneel.
El Grande
Spanje veroveren
In El Grande nemen alle spelers de rol aan van een de Grandes, de hoge adel in het Spanje van de vijftiende eeuw. Wanneer de macht van de koning afneemt, proberen deze Grandes de macht over de verschillende regio's in het land te grijpen. Zoals verwacht, vertaalt zich dit naar een area control-spel waarbij je ridders, de caballeros, rekruteert en inzet in de verschillende gebieden om deze te veroveren. Ondertussen dien je ook rekening te houden met de koning die zich verplaatst doorheen het land en probeer je ook invloed uit te oefenen in het Castillo, want controle over het kasteel kan een cruciale rol spelen in wie zich de machtigste Grande van Spanje mag noemen.Voor een spel dat intussen al bijna dertig jaar oud is, weet El Grande vandaag de dag nog steeds te verrassen met zijn originele manier waarop het dit genre benadert. Er staan namelijk twee mechanismes centraal in dit spel. Enerzijds heb je een persoonlijke hand van kaarten met waardes één tot en met dertien, waarmee je bepaalt hoeveel ridders je deze ronde rekruteert, maar ook biedt voor de beurtvolgorde. Dit is belangrijk, want elke ronde liggen er vijf actiekaarten open die bepalen welke actie je mag doen en hoeveel ridders je in de regio's kan plaatsen. Wil je vroeg in de ronde spelen, dan kies je best voor een kaart met een hoge waarde. Maar de keerzijde van kaarten met hoge waardes is dat je weinig nieuwe ridders rekruteert deze ronde. Dit zorgt voor een constant wikken en wegen over wat je wil doen in niet enkel deze ronde, maar mogelijks ook de ronde daarna.
El Grande weet vandaag de dag nog steeds te verrassen met zijn originele manier waarop het dit genre benadert.
Bij het plaatsen van je ridders dien je rekening te houden met een aantal zaken. Zo zijn er drie scorefases waarbij punten worden uitgereikt aan de spelers met het meeste invloed in de regio's. Hierbij is het belangrijk om het Castillo niet uit het oog te verliezen. Deze toren, waarin je steeds mannetjes kan werpen in plaats van op het bord te zetten, scoort als een afzonderlijke regio. Maar vervolgens mogen spelers al hun ridders uit het Castillo in één regio zetten, die geheim wordt gekozen. Dit zorgt ervoor dat het scoren van punten heel wat onvoorspelbaarder is dan je op het eerste zicht zou denken. Een regio waar je denkt eerste te zijn en extra punten hoopt te scoren omdat je Grande hier staat, kan je plots uit handen moeten geven omdat iemand hier vier van zijn ridders plaatst en de eerste plaats claimt.
Een bitse strijd
Zoals je kan vermoeden staat El Grande voor een zeer interactieve ervaring. Je bent immers steeds aan het wedijveren om regio's te controleren, maar je doet dit niet enkel door je eigen ridders te verplaatsen. Heel wat actiekaarten laten je toe om ook vijandelijke ridders te verplaatsen en net dit kan voor heel wat backstabbing en andere gelijkaardige momenten zorgen. Wil je El Grande spelen, dan moet je dus tegen een stootje kunnen en je niet verwonderen dat spelers elkaar wat zullen "pesten". Zeker wanneer iemand vroeg in het spel een grote voorsprong neemt, kan die persoon al snel eens een doelwit worden van de rest. Doordat de spelregels ook opvallend simpel zijn gehouden, ontstaat er al snel een organische vorm van diplomatie in El Grande en dit soort van vrijheid zorgt ervoor dat de ervaring voor elke spelersgroep lichtjes anders zal zijn.Je kan het spel natuurlijk ook met twee spelen, maar dan komt het toch wel minder tot zijn recht. Dit is eigenlijk meestal het geval voor area control-spellen vind ik, tenzij ze specifiek ontworpen zijn voor twee spelers natuurlijk. Het spel voorziet een aparte lay-out van de map op de achterkant van het bord voor twee en drie spelers. Speel je met twee spelers, dan wordt er een derde fictieve speler toegevoegd in de vorm van een bot die automatisch speelt met aangepaste regels, een concept waar ik in het algemeen geen fan van ben omdat dit voor extra "boekhouding" zorgt in het spel. Maar als je absoluut met twee wil spelen, heb je dus zeker wel de kans. Ook al zou ik het persoonlijk niet aanraden.
Knappe update
Hoewel de originele versie van El Grande al garant stond voor een fijne ervaring, brengt deze vernieuwde versie toch enkele noemenswaardige voordelen met zich mee. Het meest in het oog springend zijn uiteraard de knappe nieuwe artwork op de doos en de vernieuwde lay-out van de spelcomponenten. Zo werd het hoofdzakelijk beige spelbord vervangen door een kleurrijk exemplaar met een meer modern ontwerp. Ook de speelkaarten ogen een pak frisser en moderner. Net zoals de big box-editie komt deze versie ook met klassieke meeple-figuurtjes en deze keer kreeg ook de koningspion een gepaste upgrade. De kers op de taart is het Castillo, waarbij de toren deze keer een schuifdeurtje heeft om de meeples uit te toren te laten vallen, in plaats van dat je de toren moet opheffen.Verder bevat deze nieuwe versie twee nieuwe mini-uitbreiding die ervaren spelers wat meer variatie aanbieden. De eerste uitbreiding, Nieuw regentschap, voegt een extra stapel kaarten toe aan het spel die de standaard actie om de koning te verplaatsen vervangt en je heel wat nieuwe tactische mogelijkheden aanbiedt. De uitbreiding Machtsverschuiving geeft je een set van zestien kleinere kaarten die je kan gebruiken om de waarde van je machtkaart aan te passen en wie weet zelfs een extra, kleine actie uit te voeren. En alsof dit nog niet genoeg was, zijn er vier extra actiekaarten die je kan toevoegen aan het spel en die iets meer complexiteit bieden dan de basiskaarten.
Tot slot wil ik ook de productie van het spel loven. 999 Games koos namelijk voor een duurzame productie waarbij het spel binnen de EU werd gemaakt en met een minimun aan plastic. Zo werden zelfs de kaarten gewikkeld in een soort van papier in plaats van plasticfolie. Verder krijg je ook kartonnen doosjes zodat elke speler zijn spelcomponenten netjes kan opbergen en een extra doosje voor de overige kaarten, tegels en de koningspion. Het is eens wat anders dan een goede insert, maar het is alvast even functioneel.
Conclusie
De 2023-editie van El Grande steekt een geweldige klassieker in een nieuw jasje en bewijst dat dit spel na bijna dertig jaar nog steeds zijn mannetje kan staan. Eenvoudige regels, heel wat interactiviteit en een vlot spelverloop zorgen voor een boeiende spelervaring dat vooral uitblinkt als je met meer dan twee spelers speelt. Verder zorgt het verbeterde design voor een meer aangename ervaring, krijg je er twee nieuwe mini-uitbreidingen bij en werd deze versie ook nog eens duurzaam geproduceerd.
Pro
- Zeer interactieve ervaring
- Eenvoudige spelregels
- Tactische diepgang
- Prachtige opfrissing
- Ecologisch bewuste productie
- Twee nieuwe mini-uitbreidingen
Con
- Speelbaar met twee, maar niet echt aangeraden
- Je moet tegen "pesten" kunnen
8.5
Over
Uitgever
- 999 Games
Designer
Wolfgang Kramer, Richard Ulrich
Aantal spelers
2-5
Tijdsduur
60-120 minuten
