Seriereview: The Last of Us

In 2013 werden spelers verliefd op de cynische smokkelaar Joel en het tienermeisje vol lef genaamd Ellie. Reeds tien jaar later wordt The Last of Us, de game waarin zij elkaar leerden kennen, nog steeds gezien als een van de beste verhalen in het gaminglandschap. Het kritisch en commercieel origineel dat op de PlayStation 3 als exclusive verscheen, heeft reeds een geliefd stripverhaal, een kwalitatieve remaster naar de PlayStation 4, een controversiële sequel en een ook controversiële (voor volledig andere redenen) remake naar de PlayStation 5 achter de rug. In 2021 begon productie aan de televisieserie van het legendarisch productiehuis HBO. Vanwege de beroemde 'video game adaptation curse' waren velen bezorgd over het resultaat, zelfs met Neil Druckmann (hoofdschrijver van de games) en Craig Mazin (maker van HBO's bedwelmende historische dramathriller Chernobyl) aan het hoofd. Wanneer de serie beschikbaar werd gemaakt door HBO (in België via Streamz) in het begin van 2023, weerklonk dan ook een gezamenlijke zucht en gejuich wanneer bleek dat deze verfilming de trend doorbrak en wel degelijk goed was.

Een paar maanden later is de serie op disc uitgekomen. Dit is een review van de 4K Ultra HD blu-ray disc-versie van HBO's The Last of Us . Deze geeft consumenten niet enkel een mooie Steelbook-box om tentoon te stellen, maar ook tal van informatieve en interessante extra's én de kans om deze serie een tweede kijkje te geven. Verwijderd van de hype rond de release van deze afleveringen, geef ik dan ook graag mijn indrukken van de serie in zijn geheel als een adaptatie, en zijn initieel minder duidelijke limieten, alsook zijn blijvende triomfen.

1695234396589.png

No matter what

Net als de gelijknamige game, gaat The Last of Us over twee overlevers van een apocalyps teweeggebracht door een schimmel genaamd Cordyceps. Deze schimmel neemt het brein van zijn gastheer over en brengt hem zo in een staat waarin 'zombie' geen ongepaste beschrijving is. Joel, een smokkelaar die cynisch en hard werd na het verlies van zijn dochter, raakt in een contract verstrengeld met The Fireflies. Dit is een revolutionaire groep die zich los wil wrikken van de fascistische controle die overheden hebben vastgesteld over de weinige 'veilige' quarantainezones. Voor hen moet hij Ellie, een veertienjarig meisje met een grote mond, vervoeren naar de andere kant van de Verenigde Staten. Hij neemt schoorvoetend de opdracht aan, maar hij weet nog niet wat er precies op het spel staat, en wat Ellie voor de wereld, en voor hem, zou kunnen betekenen.

Hoofdrollen zijn weggelegd voor Pedro Pascal (Game of Thrones, Narcos, The Mandalorian) als Joel en de jonge Bella Ramsey (Game of Thrones) als Ellie. Al heb ik wel kritiekpunten (zie verder), vervullen ze beiden hun rollen consistent sterk. Ook is er gelukkig een goede chemie tussen de twee. De ondersteunende cast getuigt van een enorm budget, met onder andere Melanie Lynskey (Heavenly Creatures, Two and a Half Men, Don't Look Up, Yellowjackets), Anna Torv (Fringe, Mindhunter), Murray Bartlett (Looking, The White Lotus) en Nick Offerman (Parks and Recreation, Devs) in zowel gekende als nieuwe rollen. Deze laatste twee schitteren in een aflevering die helemaal afgesneden is van het verhaal van Joel en Ellie, maar een fenomenaal queer-liefdesverhaal vertelt in de context van dezelfde pandemie en evenzeer diens psychologische en sociale consequenties verkent. Wel werd Lynskeys personage, de wrede leider van een groep die hun overheid heeft uitgemoord, wat onderontwikkeld. Als je zo'n geweldig actrice aanneemt, geef je haar best wat meer om te doen. Terwijl evenaart Torv bijna de genuanceerde performance van wijlen Annie Wersching, die Tess met maar een paar lijnen een onvergetelijk personage maakte. Het geluk van een productie die zo nauw verweven is met het origineel, is dat ook de originele hoofdpersonages sappige rollen krijgen. Troy Baker (die in de game Joel speelt) zet de handlanger van een onbetrouwbare leider neer en Merle Dandridge neemt haar rol als Marlene terug op. Ashley Johnson (de originele Ellie) speelt, in nog een verrukkelijke en hartverscheurende toevoeging, de moeder van Ellie.

Het gaat niet over een verschil tussen hoge kwaliteit en lage kwaliteit, maar tussen hoge kwaliteit en verdomd hoge kwaliteit.


De trend van superbe toevoegingen is al duidelijk: in een tegengestelde situatie aan een bepaalde andere serie van HBO, lijken de schrijvers hier te schijnen wanneer ze nieuwe personages of nieuwe situaties kunnen schrijven. Terwijl leunen ze naar mijn mening iets te hard op het originele script als het komt op de gebeurtenissen en personages van het spel. Maar laat me verduidelijken dat het niet gaat over een verschil tussen hoge kwaliteit en lage kwaliteit, maar tussen hoge kwaliteit en verdomd hoge kwaliteit. Subtiele tonale problemen terzijde, is zowel het hoofdverhaal, als de mini-arc van elk ondersteunend personage met glans en empathie neergezet. Dat geldt tout court voor de performances, de scripts, de sets, kostuums en praktische effecten en de audio. Alles wordt met gravitas en pure emotie onderstreept door de soundtrack van Gustavo Santaolalla, die zijn originele composities grotendeels onveranderd liet. Een paar nieuwe variaties hadden geen kwaad gedaan, maar in het algemeen is het een geval van 'if it ain't broke, don't fix it'. Ook de uitbreiding van de Cordyceps-schimmel (de bestaande schimmel die het lichaam van mieren kan overnemen) is een frappant succes. Met name vanwege showrunner Craig Mazin die met zijn vorige HBO-serie Chernobyl al een blauwdruk had voor het neerzetten van levensgevaarlijke gezondheidsproblematieken op een sociologische én psychologische schaal. Over het algemeen heb je een hoogkwalitatieve, zij het onvolmaakte, serie die als een adaptatie werkt, maar ook op zichzelf. Dat is het resultaat van, ja, een groot budget, maar ook een getalenteerd creatief en productieteam die vlot onderling communiceren en een gezamenlijke visie en drive deelden. En natuurlijk het magisch sterk bronmateriaal dat reeds zo dicht bij film stond qua presentatie als mogelijk is in het medium van games.

1695234272548.png

Grounded - of niet?​

De nauwe samenwerking met Neil Druckmann, die als hoofdschrijver dient voor de gameserie, was duidelijk instrumenteel in het bereiken van een serie die zo trouw is aan het bronmateriaal als HBO's The Last of Us duidelijk is. Het merendeel van de cutscenes in de game heeft dan ook een analoge tegenhanger die bijna alle tekst dezelfde houdt. Maar The Last of Us bestond niet uit tien uren aan cutscenes: het ging om een paar uren aan cutscenes en daarnaast gameplay (met gevarieerde mate aan interactiviteit) waarin de personages met terloopse opmerkingen en gesprekken de stiltes opvullen. Deze subtiele karaktermomenten zijn grotendeels weggenomen en verplaatst met verdieping van een ander personage of een eerder onderontwikkeld aspect van de wereld. Dat heeft een tweeledig effect: de toevoegingen van de serie zijn vaak magnifiek goed, maar de hoofdband tussen Ellie en Joel voelt in de serie juist onderontwikkeld (en in bepaalde mate zelfs misverstaan) wegens het missen van de vele kleinere interacties die de band zo meesterlijk opbouwden. Niet dat er geen logische opbouw van die band meer is in de serie, maar het is wel zo dat deze heel wat minder subtiel verloopt en zo ook zijn impact en betekenis deels kwijtraakt, of zelfs verandert. Al doet The Last of Us heel veel goed, en zijn sommige toevoegingen zelfs magnifiek, kan ik er niet naast kijken dat de band tussen de twee hoofdpersonages, en zo dus ook de emotionele kern van het hele verhaal, niet met evenveel impact gegrepen is als in de game. Ik zeg niet dat deze slecht geschreven, slecht geacteerd of slecht in beeld gezet is, helemaal niet. Enkel dat de torenhoge lat die door de game is vastgesteld, niet is behaald als het op dit essentiële punt komt. Dat is geenszins een ramp - het blijft een steengoede adaptatie met geweldige aspecten, maar zoals zovele adaptaties, doet ook deze onder aan het origineel.

De band tussen de twee hoofdpersonages is niet met evenveel impact gegrepen.


Toen ik op het einde van mijn eerste, tweede, derde én vierde playthrough van The Last of Us het generiek bereikte ... Wanneer dat laatste gesprek gepunctueerd wordt door een scherm van zwart en het getokkel van Gustavo Santaolalla's meesterlijke track "The Path (A New Beginning)" ... Dan heb ik keer op keer tranen in mijn ogen, een tril in mijn adem en een chaotische wirwar van emotioneel geaffecteerde filosofische en narratieve vragen gevoeld. Wanneer diezelfde scène, die praktisch shot per shot en lijn per lijn identiek is, op dezelfde manier eindigde in de serie, slaakte ik een zucht, maar hield het daar op. Als ik verder reflecteerde, ging het meer over het idee dat dit einde minder goed werkt met wat doorheen de serie werd vastgesteld. Voor alle vragen over de toekomst die het einde van de game in ons opbracht, was de relatie tussen deze twee gebrekkige, wanhopige personages best duidelijk. In de serie voelen identieke scènes anders vanwege veranderde context. Toevoegingen zoals Joels voortijdige bloei naar Ellie toe bij de universiteit alsook zijn pleidooi naar zijn broer Tommy, doen meer dan enkel subtekst in tekst vloeien. Ze veranderen de aard van de band aan het centrum van het verhaal en maken zo ook de grotere thematieken over liefde en menselijkheid warriger.

Dat subtekst - een schrijftechniek die meesterlijk gebruikt werd in de game, waarbij dingen tussen de lijnen gelezen moeten worden, maar niet letterlijk gezegd worden - in deze serie quasi verdwenen is, blijft voor mij jammer. Ik denk ook dat het bijdraagt aan de verminderde authenticiteit van de band tussen de twee hoofdpersonages. Maar niet alles is hieraan te wijten. Zo zal ik toch een klein beetje shade moeten werpen op de karakterisatie van Pedro Pascals Joel, die - typisch Pedro - gewoon té likable is. Zijn donkerdere aspecten, die in de game zo duidelijk zijn, voelen in de serie juist onkarakteristiek. Ook Bella Ramsey, die nog steeds een verpletterende performance geeft voor een kindacteur, en wiens casting ik nog steeds achtersta, is gewoon geen partij voor het diep genuanceerde stemwerk en motion capture van Ashley Johnson (die voor mij gewoon gelijkstaat aan de Meryl Streep van de gamewereld). Een laatste grote manier waarmee de serie faalt om de wereld even meeslepend neer te zetten, heeft te maken met de zombies. Of liever, hun afwezigheid. Inderdaad, zoals elk zombieverhaal gaat The Last of Us niet echt over de zombies, maar over hoe mensen zich rond zombies organiseren en waartoe deze dreiging mensen leidt. Niettemin blijft de aanwezigheid van de zombies in deze verhalen van cruciaal belang om de krappe situatie waarin de mensen zich vinden, te rechtvaardigen. Al zetten vroege afleveringen in op de werking van de schimmel, gaan soms bijna volledige afleveringen voorbij zonder een zombie tegen te komen. Ook dit is een van die subtiele veranderingen die andere aspecten van het verhaal in een ander daglicht zetten. De urgentie en wanhoop die mensen tot extreme acties aanzetten, voelen hier zoek wanneer zovele plaatsen toch functioneel zombievrij lijken te zijn ...

1695234205199.png

It can't be for nothing

De 4K-resolutie van deze schijfset voegt uiteraard wat visceraliteit en grandeur toe aan de reeds indrukwekkende shots van de serie. Praktische effecten, zoals de make-up voor geïnfecteerden, zijn duidelijk van de bovenste plank, terwijl digitale effecten juist wat minder overtuigend zijn met deze resolutie. Ook de landschappen die het tweetal door bewegen zijn helder en uitgebreid. Maar naast deze resolutie, offert de set uiteraard ook wat extra's. De Inside the Episode-featurettes kon je al na elke aflevering bekijken bij het streamen. Deze korte besprekingen blijven apart speelbaar op elke schijf. Maar hiernaast is nog zo'n honderd minuten aan extra's te vinden, waaronder interviews met en profielen van de acteurs. Voor mij waren de interessantste hiervan degenen die het hadden over de moeilijkheden en bedenkingen bij de adaptatie. Zo bood "Controller Down: Adapting The Last of Us" een inzicht naar het denkproces van de schrijvers en hoe dat ook doorvloeide naar het werk van andere departementen. Adaptaties van boek naar film of van stripboek naar serie zijn zo talrijk dat 'best practices' al lang bekend zijn. Game-adaptaties hebben welgekend minder succes, dus was het aan de schrijvers en regisseurs om hier een eigen weg te kerven waar andere games wellicht houvast aan zouden hebben. Wel moeten we hier rekening houden dat The Last of Us al een zodanig cinematische ervaring was, dat een vertaling naar dit passiever medium iets voor de hand liggender was dan bij vele andere games. Focus is hier gelegd op het idee dat veranderingen - zelfs grote veranderingen - mogen gebeuren zolang de ziel van de originele game intact blijft. Een ambitie waar duidelijk veel animo achter gestoken is en grotendeels, maar onvolledig, behaald is.

Veranderingen - zelfs grote veranderingen - mogen gebeuren zolang de ziel van de originele game intact blijft.


Nog een interessante video is Stranger Than Fiction, wat gaat over de wetenschap en logistiek achter de Cordyceps-schimmel, het uitbreken van een pandemie en diens sociale en economische consequenties. Hier worden interviews afgenomen met biologen én survivalexperts van de CIA die als consultant advies gaven aan de schrijvers en zo impact hadden op de productie. Niet enkel de wetenschap zelf, maar hoe dat realistische impact zal hebben, was een focuspunt. Passend aangezien voor zowel de game als de serie ingezet is op een gruizige, realistische sfeer. De rest van de extra's focussen op de acteurs. Zo spelen Bella Ramsey en Pedro Pascal samen een potje "Is This a Line from The Last of Us?", krijgen we interviews van alle castleden te zien, waaronder een spotlight op Ashley Johnson, en beantwoordt Troy Baker in The Last Debrief vragen van fans. Dan is er nog de Steelbook die voor zijn design gebruikmaakt van de complexe visuele netwerken die gevormd worden door het Cordyceps: een prachtdoosje voor fans om in huis te halen. Het totaalpakket is - vooral voor mensen die geen Streamz-account hebben, maar ook voor grote fans van de franchise - zeker de moeite waard aangezien genoeg extra's een kwalitatieve serie aanvullen, die - ondanks een paar misstappen - de lat ineens hoger dan ooit legde voor game-adaptaties.

Conclusie

Gegeven de torenhoge verwachtingen om in te lossen, blijft HBO's adaptatie van een van de meest geliefde verhalen in het gaminglandschap een indrukwekkend succes. Wel geeft het herhaald bekijken en een afstand tot de hype van de originele release van de afleveringen ook een duidelijk beeld van enkele zwakke punten. Zo is de zeer trouwe serie eigenlijk op zijn best wanneer het zelf toevoegingen maakt aan het verhaal, maar werken de stukken die precies overgenomen zijn van de game juist iets minder goed dan in het bronmateriaal. Toch blijft de serie zowel een triomf op zich, als een onmisbare inleiding tot het vervolgseizoen dat best controversieel dreigt te zijn. Voor mensen die niet genoeg kunnen krijgen van The Last of Us zijn de extra's en de mooie steelbox daarnaast een traktatie.

Pro

  • Duidelijk zeer trouw
  • Serietoevoegingen zijn superb
  • Geweldige casting en performances
  • Behoudt iconische muziek van Gustavo Santaolalla
  • Script, cinematografie en effecten hoogkwalitatief
  • Interessante extra's

Con

  • Tonaal-thematisch verward
  • Subtekst wordt tekst
  • Gebrek aan zombies doet worldbuilding teniet
  • Bella Ramsey kan gewoon niet aan Ashley Johnson tippen
8

Over deze serie

Beschikbaar vanaf

18 juli 2023

Genre

  1. Avontuur
  2. Drama
  3. Thriller

Speelduur

521 minuten

Regie

Craig Mazin, Neil Druckmann

Cast

Pedro Pascal, Bella Ramsey, Anna Torv, Melanie Lynskey, Nick Offerman, Merle Dandridge, Murray Bartlett, ...

Uitgever

HBO / Streamz
 
Terug
Bovenaan