Regisseur van de maand Andrej Tarkovsky

shiftyke

Cultuur Crew
Crowdfunder FE
Als ik zeg dat Andrej Tarkovksi één van de allerbeste regisseurs ooit was, hoef je me niet op mijn woord te geloven. Wanneer Ingmar Bergman hetzelfde beweert, kan je niet anders dan ja te knikken en indien je het nog niet gedaan hebt, meteen in de filmografie van deze Rus duiken.

My discovery of Tarkovsky's first film was like a miracle. Suddenly, I found myself standing at the door of a room the keys of which had until then, never been given to me. It was a room I had always wanted to enter and where he was moving freely and fully at ease. I felt encountered and stimulated: someone was expressing what I had always wanted to say without knowing how. Tarkovsky is for me the greatest, the one who invented a new language, true to the nature of film, as it captures life as a reflection, life as a dream



Toen Putin nog met blikken auto's en teddybeertjes aan het spelen was, was Tarkovski al enkele jaren met film bezig. Zijn eerste grote film Ivan’s Childhood maakte hem niet meteen populair bij de regering van de Sovjet-Unie. Op het filmfestival van Venetië daarentegen, sleepte hij meteen de Gouden Leeuw in de wacht. Het zou nog drie films duren vooralleer hij verkastte naar Europa om ongelimiteerd zijn ding te kunnen doen.

Films van Tarkovski zijn nooit rechtlijnig en voor de hand liggend. Ze zijn doorspekt met poëzie, herinneringen en dromen, water en reflecties, vuur en ellelange ononderbroken takes. Dit alles zorgt voor een ongeziene visuele en expressionistische pracht waarvoor Tarkovski zo geroemd wordt. Elk punt in tijd zou een prachtig schilderij opleveren.


7fc6c409a16bee6d834f1ac129e17379.jpeg




cf0dd313c0b3c68bb8f12d76c4c6d057.jpeg


781d52992eb75372a93c3d774054a89a.jpeg


58365bf3610d8146a0cd05fdde570a91.jpeg



Tarkovski is slechts 54 jaar geworden ten gevolge van longkanker (die hij al dan niet opgelopen had bij de opnames van Stalker) maar heeft toch zeven films uitgebracht. Allen erg hoog aangeschreven, is je tijd beperkt, zou ik persoonlijk kiezen voor de volgende drie (alle drie trouwens offcieel via Youtube te bekijken).

Stalker (1979): Een visuele parel gebaseerd op het boek Roadside Picinic door de Strugatsky broers. Drie mannen trekken de “Zona” in op zoek naar een kamer die mensen hun diepste verlangens kan vervullen. Persoonlijk één van mijn favorieten aller tijden. Link

Ivan’s Childhood (1962): Een oorlogsdrama over een kindsoldaat die zijn gezin verliest Link

The Mirror (1974): Semi autobiografisch en de minst voor de hand liggende van de drie. Een complexe mikmak van dromen, herinneringen voiceovers, nieuwsberichten en dat allemaal verspreidt doorheen een tijdsspanne van enkele decennia. Link

De andere films zijn zeker ook de moeite waard:
Er is zéér veel lectuur online the vinden, kilometers aan essays, analyses en meningen maar allen komen tot dezelfde conclussie, Tarkovski was een genie.
 
Ahhh, nu zijn we op een goeie wei aanbeland. The Mirror is een van mijn favoriete films ooit, wat een fascinerende collage aan beelden! Ik moet alleen Andrei Rublev nog zien, de rest vind ik stuk voor stuk fascinerend en jaw-dropping. Jammer dat die man zo vroeg heen is gegaan, die had ongetwijfeld nog heel wat fraaie films aan elkaar kunnen rijgen. En toch: wat een erfenis!

Dankzij Tarkovski apprecieer ik de combo Bach-Bruegel enorm en mogelijk heeft me dat onbewust aangezet om van mijn tweede AOTW een Bach-worship te maken. Of The Indian Queen van Purcell in The Mirror. Dat is omvergeblazen worden door een onverklaarbare golf van nostalgie, waarbij je deel uitmaakt van iets Groters. Of hoe je als individu verbonden kan voelen met de hele geschiedenis en hoe je het gewicht van die geschiedenis voelt drukken op alles wat je waarneemt en in alles wat je doet of zegt. Hoe alles een geladenheid krijgt, een symbolische meerwaarde. Enfin, een esthetische overrompeling om het zo te zeggen. En dat zegt veel over de zeggingskracht van kunst.
 
Ik heb Stalker al 3x gezien omdat ik het gevoel heb dat ik iets mis. Als Sci-fi nut met een voorliefde voor subtielere films die hun "plot" eerder visueel dan narratief brengen en die eerder vragen dan antwoorden voorschotelen (denk 2001, tree of life, koya, under the skin, ...) zou deze op maat voor mij gemaakt moeten zijn. En toch. Het wil maar niet klikken. Enorm knap geschoten en weet een bizarre sfeer over te brengen maar ik vrees dat ik altijd een koele minnaar zal blijven.

Mirror ligt mij dan iets beter alhoewel ik ook die niet direct in een all time best lijstje zou opnemen. Toch niets dan respect ervoor als één van de grondleggers van een filmtaal die later door andere regisseurs gehanteerd zou worden in films waar ik wel absoluut zot van ben. Dat gezegd zijnde vind ik hem toch een beetje overrated. :shy: Het is echt wel één van en niet DE grondlegger. Als hij in de jaren 50 met stalker was afgekomen zou de case daarvoor straffer zijn.

Andrei Rublev nog niet gezien, should prolly get on that. :p

Ik heb waarschijnlijk wat mensen tegen de schenen gestampt dus om dat goed te maken; Solaris! Die heeft mij wel volledig mee en vind ik fantastisch! Naar mijn mening niet enkel zijn beste film maar simpelweg één van de beste films of all time. Ik denk ook iets toegankelijker voor een eerste kennismaking in vergelijking met zijn ander werk? Of misschien denk ik dat maar omdat ik met die film wel klik, ik weet het niet. In ieder geval een must see imo!
 
Zowel Stalker als Solaris al 2 maal bekeken en moet eigenlijk toegeven, ik kan ze maar moeilijk appreciëren. Al is dat ook weer even geleden. Een 3e keer kan er eigenlijk nog wel eens af. Toch zeker Stalker.

Zerkalo vorig jaar op een avond nog als "blind pick" uitgekozen puur op titel en tijdsduur en dat vond ik dan weer(zonder enig contextuele voorkennis of zelfs korte synopsis) een enorme trippy film die van begin tot einde wist te boeien. Vond hem ook met voorsprong de meest toegankelijke film, simpelweg al door de snellere vertelstijl.
 
Wanneer zijn films heel collageachtig worden zoals bij Zerkalo en Ivan's childhood heeft hij mij minder mee maar Solaris vond ik wel best goed en vooral Stalker is fantastisch. Dat is voor mij de 1984 van de Sovjet unie met schitterende beelden
 
Prachtig gekozen screenshots, @shiftyke ! Heel grote fan van Tarkovsky, arthouse auteur par excellence, maar het zijn geen films oom zomaar op te leggen. Je moet ze kunnen bekijken op een moment dat je je volledig kan blootstellen aan zijn poetische en spirituele visie. Narratief zijn ze niet heel sterk, maar dat is ook niet waarin Tarkovsky geïnteresseerd is. Allicht even wennen voor zij die meer commerciële films gewoon zijn, maar het loont echt als je kan overgeven aan zijn films.

@DaFreak inderdaad vreemd dat je geen klik voelt met Stalker, voor de meesten is dat net de film die tot hen spreekt. Zo bijvoorbeeld ook Geoff Dyer, die in zijn boek Zona een quasi shot-by-shot commentaar geeft op de film. Heel interessante en vermakelijke leesbeurt, vooral gezien de bloedserieuze toon van de film en de regisseur.
 
Dat is niet echt mijn verdienste, je kan geen slechte screenshots vinden van Tarkovski @PBR Streetgang :laugh:

Voor velen is Stalker de introductie in de wereld van Tarkovski en de samenvatting verraad natuurlijk niet wat je op je bord gaat krijgen, zelfs als de film op gang komt duurt het even voor je door hebt wat voor film het wordt. De film start zelfs met wat actie (bij het binnen gaan van de Zone). Met dan nog eens het boek en de gelijknamige game in het achterhoofd kan je al helemaal op het verkeerde pad gezet worden.

Nu eens je je daar overgezet heb en je jezelf overgeeft aan de visuele poëzie dan is deze echt wel een plaatje.
 
Ik ben eigenlijk pas dit jaar into Tarkovsky geraakt. Ik had vroeger enkel Stalker eens gezien, een film die ik toen wel cool vond maar eerlijk gezegd ook een een tikkeltje saai. Waarschijnlijk speelde toen op jonge leeftijd ook het gedacht mee dat ik het goed moest vinden omdat alle serieuze filmfans het goed vonden. Dit jaar heb ik 'm opnieuw gezien, met heel wat meer filmbagage en een andere ingesteldheid. Ik heb de film toen ook gewoon wat over me heen laten komen, meer ervaren dan gewoon bekeken. Nu vind ik het oprecht een fantastische film. Dit jaar heb ik vijf films van hem gezien.

Ivan's Childhood is waarschijnlijk de meest traditionele film van Tarkovsky. ik denk dat hij deze niet zelf vanaf nul ontwikkeld heeft en dat is er een beetje aan te merken omdat de film een beetje los staat van thema's die later terug komen in zijn werk. Toch is deze al wat meer poëtisch dan de doorsnee oorlogsfilm, zitten hier al een aantal opvallende shots in en wordt er wat met structuur en flashbacks gespeeld. Emotioneel is dit waarschijnlijk zijn meest straight forward of makkelijkst verteerbare film.

Misschien een hot take maar Andrei Rublev is voorlopig mijn minst favoriete Tarkovsky. Nog altijd een goeie film waar ik vooral de technische kant van bewonderde. Ook hier weer veel mooie shots, een aparte structuur opgebouwd uit verschillende delen en een interessante uitbeelding van de Russische middeleeuwen. Alleen vond ik niet elke vignette even interessant waardoor het soms wat langdradig werd. Het zal er waarschijnlijk mee te maken hebben dat ik heel weinig met religie heb, zelfs als je het als een vorm van spiritualiteit ziet. Daarom dat deze me wat minder raakte. Zeer mooi einde wel.

Solaris lag me dan weer een heel deel beter. Ik heb het boek hier lang geleden ook eens van gelezen en dat had wel een andere feel dan deze versie, die ik heel heel triest vond. Op de oppervlakte is het een science fiction film, maar eerder gaat het over de onmacht van mensen van wetenschap om de natuur van de mens (in het algemeen en een andere persoon) te vatten. Ofzoiets, ik had beter er wat over genoteerd vlak na het bekijken! Traag en meditatief, zoals de meeste van de films van Tarkovsky ligt de grens tussen pakkend en saai dicht bij elkaar.

Ik was niet zeker of ik een andere film van hem beter zou vinden dat Stalker, maar Mirror komt toch wel heel dicht in de buurt, misschien verkies ik die zelfs. Ook hier is het heel moeilijk om te beschrijven waarom ik het zo goed vond. Er wordt gezegd dat Tarkovsky een heel poëtische beeldtaal heeft en in deze film is dat het duidelijkst. De associatie van bepaalde beelden en shots die emoties oproepen. Sowieso een film die ik nog eens opnieuw moet zien (ook iets wat precies eigen is aan zijn werk). De eerste poging heb ik na een kwartier gestaakt omdat ik voelde dat ik niet echt in de stemming was.
 
Tarkovsky heb ik via 9lives leren kennen, maar tot op heden nog maar drie films van gezien. Stalker heeft me compleet verbouwereerd achtergelaten. Onlangs nog eens gekeken en nog steeds datzelfde effect. Hemels. Solaris vond ik ook heel goed. Zerkalo was een stuk minder toegankelijk. Ik ga me er echt nog eens in moeten verdiepen, maar voor een Tarkovsky moet je tijd vrij maken om volledig in het moment te kunnen opgaan.
 
Terug
Bovenaan