Mensen met een gezonde interesse in bordspellen hebben zeker en vast al van het tegellegspel Carcassonne gehoord. Het spel zag voor het eerst het levenslicht in het jaar 2000 en sindsdien zijn er ontelbare uitbreidingen en standalone varianten verschenen, telkens met dezelfde insteek. Vorig jaar brachten ze met hun Anniversery Edition een eerbetoon aan het oorspronkelijke spel, wat een mooie afsluiter zou zijn van de serie. Maar niks is minder waar, want dit jaar verscheen Carcassonne: De Mist. Een zoveelste uitbreiding of standalone versie dacht ik in eerste instantie, maar wat blijkt: De Mist is de eerste coöperatieve versie van het spel. 999 Games was zo vriendelijk om ons een exemplaar op te sturen en ik nam de taak met veel plezier op om na te gaan of de coöperatieve versie een definitieve plaats krijgt in mijn spellenkast of niet.
Carcassonne: De Mist
is dus een coöperatieve versie van het spel. Voor zij die nog niet gekend zijn met de term coöperatief: je speelt in dit type spel niet tegen elkaar, maar met elkaar tégen het spel. Hiermee bedoelen we dat je gezamenlijk (solo, met twee of met maximaal vijf spelers) een doel moet bereiken voor het doel van het spel bereikt is. Wat dit precies is binnen Carcassonne: De Mist komen we zo meteen op terug. Voor zij die een echte leek zijn en zelfs nog nooit gehoord hebben van het spel Carcassonne, een woordje uitleg: in Carcassonne is het de bedoeling om aan de hand van tegels jullie eigen versie te maken van de omwalde stad. Iedere vierkante tegel bevat ofwel een weg, ofwel een stadsmuur of deel van de stad die jullie om beurten als een puzzel aan elkaar moeten leggen. Daarbij is het natuurlijk de bedoeling dat je een weg met een andere weg moet verderzetten en dat je een tegel met een binnenstad niet aan een weideveld legt. Eens je die basisversie onder de knie hebt, dan kan je aan de slag met De Mist. Voor de kenners: neen, ik ben niet vergeten om de boeren te vermelden, want deze spelen in deze versie niet mee. Wel komt er een nieuw aspect kijken bij De Mist, namelijk euhm ... de mist. In die mist kunnen er zich al dan niet geesten (of spoken, naargelang de term je liever gebruikt) verschuilen die het leggen van tegels moeilijker maakt.
Voorbereiding van het spel
In de doos vind je zestig tegels voor deze versie, waarvan de meeste wel ergens mist bevatten. Iedere misttegel bevat ook altijd één of meerdere geesten, die de spelers in de loop van het spel gekalmeerd moeten krijgen. Het spel is opgedeeld in zes verschillende niveaus en logischerwijs ga je aan de slag met het eerste niveau. In dit eerste niveau moet je tien tegels uit het spel halen: de vijf kerkhoven en de vijf tegels met kastelen op. Deze worden in een later niveau toegevoegd. Een spelletje start je door de grote starttegel (die vier normale tegels groot is) midden op tafel te leggen en van de overige 49 tegels een trekstapel te maken waar iedere speler bij kan. Daarnaast moet je ook de meeples (die voor de gelegenheid bewakingsmeeples gedoopt werden en een soort van toorts in hun hand houden (tenminste als ik de boxart interpreteer)) verdelen tussen de spelers. Iedere speler krijgt in het geval van drie tot vijf spelers de volle vijf meeples, in een tweespelersspel zijn dat er zes, telkens drie van twee verschillende kleuren. Als laatste leg je ook alle vijftien geesten in een algemene voorraad klaar naast het scorespoor en plaats je een ongebruikte meeple op het 0-bordje.
Hier komt ook voor de eerste keer het coöperatieve aspect naar boven, want je overlegt best met je medespelers waar je een tegel legt, want mocht het zijn dat je door het aanleggen van de tegel drie geesten moet aanleggen, maar er zijn er maar twee meer voorradig, dan verlies je het spel meteen en mag je opnieuw beginnen. Zo ga je verder tot alle tegels zijn opgespeeld (maar dan verlies je het spel als je geen vijftig punten hebt behaald) OF je vijftig punten hebt gescoord (volgens de normale tellingsregels in Carcasonne: een afgesloten weg is één punt, een afgesloten stad is twee punten per tegel (tenzij de stad twee tegels groot is, dan is het maar twee punten)). In het geval je met twee spelers op een afgesloten stad of weg komt te staan, dan krijgt iedere speler de punten voor dat stads- of wegonderdeel. Overschrijd je na een puntentelling de vijftig punten, dan win je het spel meteen en kan je ervoor kiezen om een niveau hoger te gaan. Leuk om weten is wel dat je bij het veroorzaken van een puntentelling je er ook voor kunt kiezen om géén punten op te laten schrijven, maar wel om op één tegel tot drie geesten te verwijderen. In het eerste niveau is dit minder van tel, maar in de verdere niveaus zal je vaker tot een dilemma komen te staan om toch met tijd eens een tegel te “ontgeesten”.
Kerkhoven en kastelen maken niveau twee al een stuk pittiger
In niveau twee komen de kastelen en kerkhoven erbij, een heel leuke toevoeging, al zeg ik het zelf. Een kasteel kan je vergelijken met een kapel uit de basisversie: van zodra de tegel volledig omgeven is door negen andere tegels, dan activeer je de puntentelling voor deze tegel. In tegenstelling tot de de gewone Carcasonne teken je hier geen negen punten voor op, maar krijg je twee punten per tegel rond het kasteel waar mist op staat. Een kerkhof is dan weer een grote boosdoener in het spel. Trek je een tegel met een kerkhof, dan leg je die aan zoals een gewone tegel en gebeurt er verder niets. Trek je daarna echter een tegel met mist, dan moet je eerst de mist voorzien van de nodige geesten én moet je op een open kerkhof óók een geest zetten.
Open kerkhof zeg ik, want een kerkhof sluit je op zijn manier af door er boven, onder, rechts én links ervan een tegel te plaatsen. Alsof dat nog niet genoeg is, moet je bij het sluiten van een kerkhof een op dat moment actieve meeple mee begraven in het kerkhof, waardoor iedere op dat moment actieve speler de resterende punten moet behalen met een meeple minder. Je hoorde het misschien al wat in de ondertoon van mijn uitleg: de kerkhoven zijn een echte boosdoener in het spel. Het is een heel leuke toevoeging aan het spel, maar het zorgt ook voor frustratie aan tafel als een eerste kerkhof in pakweg de eerste tien tegels naar voren komt. In alle spellen die wij tot dusver gespeeld hebben, met twee of meerdere spelers, is het ons niet gelukt om niveau twee winnend af te sluiten (75 punten), telkens doordat we te weinig geesten over hadden of doordat we te weinig punten scoorden omdat we ons teveel focusten op het ontgeesten van de tegels.
En wat dan van de andere niveaus?
Doordat we ons toch een paar keer boven de 75 punten grens konden krijgen, trachten we niveau drie. In dit derde niveau komen de twee laatste elementen naar boven: de honden. In niveau drie moet je de zestig tegels in drie gelijke niveaus verdelen en moet je na maximum twintig tegels al minimum vijftien punten gescoord hebben om verder te mogen spelen. Van zodra je die vijftien punten overschrijdt, mag je één van de twee aanwezige honden die daar liggen te wachten, meteen activeren door ze bij een meeple te plaatsen. Een hond verjaagt van twee verschillende tegels in de directe omgeving ten hoogste drie geesten van het spel, wat je meteen wat ademruimte geeft om verder te kunnen spelen, want je moet na de tweede stapel al vijftig punten behalen en na drie stapels moet je dat aantal nog maar eens verdubbeld zien te krijgen.
In de vijf keer dat we tot dusver probeerden, zijn we er nog geen enkele keer in geslaagd om te winnen, wat ons wat ontmoedigde om niveau vier, vijf en zes te proberen, want daar blijven de doelen min of meer het zelfde, maar moet je nog meer punten scoren en zijn er minder geesten voorradig in de algemene voorraad. Daardoor behouden wij ons momenteel op niveau twee of drie en hebben we ons nog niet gewaagd aan hoger niveau.
Carcassonne: De Mist
Voorbereiding van het spel
In de doos vind je zestig tegels voor deze versie, waarvan de meeste wel ergens mist bevatten. Iedere misttegel bevat ook altijd één of meerdere geesten, die de spelers in de loop van het spel gekalmeerd moeten krijgen. Het spel is opgedeeld in zes verschillende niveaus en logischerwijs ga je aan de slag met het eerste niveau. In dit eerste niveau moet je tien tegels uit het spel halen: de vijf kerkhoven en de vijf tegels met kastelen op. Deze worden in een later niveau toegevoegd. Een spelletje start je door de grote starttegel (die vier normale tegels groot is) midden op tafel te leggen en van de overige 49 tegels een trekstapel te maken waar iedere speler bij kan. Daarnaast moet je ook de meeples (die voor de gelegenheid bewakingsmeeples gedoopt werden en een soort van toorts in hun hand houden (tenminste als ik de boxart interpreteer)) verdelen tussen de spelers. Iedere speler krijgt in het geval van drie tot vijf spelers de volle vijf meeples, in een tweespelersspel zijn dat er zes, telkens drie van twee verschillende kleuren. Als laatste leg je ook alle vijftien geesten in een algemene voorraad klaar naast het scorespoor en plaats je een ongebruikte meeple op het 0-bordje.
De speler die het spel start trekt daarna een eerste tegel en legt die volgens de regels van de kunst aan. Een tegel kan ook mist over de weg of over de weide bevatten, maar ook in dit geval leg je de tegel volgens de basisregels aan. Dit betekent dus dat je een weg met mist aan een weg zonder mist kan aanleggen en omgekeerd. Op de mist staan er ook altijd één, twee of drie geesten afgebeeld. Als de speler de mist niet afsluit, dan plaatst hij exact evenveel geesten op de tegel als gevraagd, tenzij hij de mist groter maakt door de tegel aansluitend te leggen op een andere mistbank. In dit laatste geval mag hij één geest minder leggen op de tegel. Het kan dus zijn dat je geen geest moet leggen, ook al staat er één afgebeeld op de tegel. Door het aanleggen van de tegel kan het ook zijn dat je de mist ook afsluit (net zoals je een stad kunt afsluiten), dan nog plaats je het aantal meeples erop volgens de regels die ik net heb uitgelegd, maar mag je daarna ook alle geesten terug verwijderen en in de algemene voorraad leggen.In Carcasonne: De Mist is goed overleg nodig, anders dreig je het spel al snel te gaan verliezen!
Hier komt ook voor de eerste keer het coöperatieve aspect naar boven, want je overlegt best met je medespelers waar je een tegel legt, want mocht het zijn dat je door het aanleggen van de tegel drie geesten moet aanleggen, maar er zijn er maar twee meer voorradig, dan verlies je het spel meteen en mag je opnieuw beginnen. Zo ga je verder tot alle tegels zijn opgespeeld (maar dan verlies je het spel als je geen vijftig punten hebt behaald) OF je vijftig punten hebt gescoord (volgens de normale tellingsregels in Carcasonne: een afgesloten weg is één punt, een afgesloten stad is twee punten per tegel (tenzij de stad twee tegels groot is, dan is het maar twee punten)). In het geval je met twee spelers op een afgesloten stad of weg komt te staan, dan krijgt iedere speler de punten voor dat stads- of wegonderdeel. Overschrijd je na een puntentelling de vijftig punten, dan win je het spel meteen en kan je ervoor kiezen om een niveau hoger te gaan. Leuk om weten is wel dat je bij het veroorzaken van een puntentelling je er ook voor kunt kiezen om géén punten op te laten schrijven, maar wel om op één tegel tot drie geesten te verwijderen. In het eerste niveau is dit minder van tel, maar in de verdere niveaus zal je vaker tot een dilemma komen te staan om toch met tijd eens een tegel te “ontgeesten”.
Kerkhoven en kastelen maken niveau twee al een stuk pittiger
In niveau twee komen de kastelen en kerkhoven erbij, een heel leuke toevoeging, al zeg ik het zelf. Een kasteel kan je vergelijken met een kapel uit de basisversie: van zodra de tegel volledig omgeven is door negen andere tegels, dan activeer je de puntentelling voor deze tegel. In tegenstelling tot de de gewone Carcasonne teken je hier geen negen punten voor op, maar krijg je twee punten per tegel rond het kasteel waar mist op staat. Een kerkhof is dan weer een grote boosdoener in het spel. Trek je een tegel met een kerkhof, dan leg je die aan zoals een gewone tegel en gebeurt er verder niets. Trek je daarna echter een tegel met mist, dan moet je eerst de mist voorzien van de nodige geesten én moet je op een open kerkhof óók een geest zetten.
Open kerkhof zeg ik, want een kerkhof sluit je op zijn manier af door er boven, onder, rechts én links ervan een tegel te plaatsen. Alsof dat nog niet genoeg is, moet je bij het sluiten van een kerkhof een op dat moment actieve meeple mee begraven in het kerkhof, waardoor iedere op dat moment actieve speler de resterende punten moet behalen met een meeple minder. Je hoorde het misschien al wat in de ondertoon van mijn uitleg: de kerkhoven zijn een echte boosdoener in het spel. Het is een heel leuke toevoeging aan het spel, maar het zorgt ook voor frustratie aan tafel als een eerste kerkhof in pakweg de eerste tien tegels naar voren komt. In alle spellen die wij tot dusver gespeeld hebben, met twee of meerdere spelers, is het ons niet gelukt om niveau twee winnend af te sluiten (75 punten), telkens doordat we te weinig geesten over hadden of doordat we te weinig punten scoorden omdat we ons teveel focusten op het ontgeesten van de tegels.
En wat dan van de andere niveaus?
Doordat we ons toch een paar keer boven de 75 punten grens konden krijgen, trachten we niveau drie. In dit derde niveau komen de twee laatste elementen naar boven: de honden. In niveau drie moet je de zestig tegels in drie gelijke niveaus verdelen en moet je na maximum twintig tegels al minimum vijftien punten gescoord hebben om verder te mogen spelen. Van zodra je die vijftien punten overschrijdt, mag je één van de twee aanwezige honden die daar liggen te wachten, meteen activeren door ze bij een meeple te plaatsen. Een hond verjaagt van twee verschillende tegels in de directe omgeving ten hoogste drie geesten van het spel, wat je meteen wat ademruimte geeft om verder te kunnen spelen, want je moet na de tweede stapel al vijftig punten behalen en na drie stapels moet je dat aantal nog maar eens verdubbeld zien te krijgen.
In de vijf keer dat we tot dusver probeerden, zijn we er nog geen enkele keer in geslaagd om te winnen, wat ons wat ontmoedigde om niveau vier, vijf en zes te proberen, want daar blijven de doelen min of meer het zelfde, maar moet je nog meer punten scoren en zijn er minder geesten voorradig in de algemene voorraad. Daardoor behouden wij ons momenteel op niveau twee of drie en hebben we ons nog niet gewaagd aan hoger niveau.
Conclusie
Carcassonne: De Mist is een absolute aanrader voor de liefhebber van Carcassonne. In zes verschillende niveaus ga je de confrontatie aan met het spel en tracht je het spel te slim af te zijn door het vereiste aantal punten te halen voor de tegelvoorraad op is. Jammer genoeg liggen er ook geesten in de mist verscholen en zorgen de kerkhoven ervoor dat je niet zo maar jullie vooropgesteld doel kunt halen! De zes verschillende niveaus zijn zeker geen kattenpis en verwacht niet dat het spel een walk-in-the-park wordt. Nee, hoe hoger het niveau, hoe moeilijker (en misschien wel te moeilijk?) het wordt om het spel al winnend af te sluiten. Maar laat dat alvast geen domper op de feestvreugde zijn, want met deze versie (die ook als gewone uitbreiding aan het basisspel kan worden toegevoegd) heb je sowieso gegarandeerd uren speel- (en frustratie)plezier!
Pro
- Vernieuwend concept binnen Carcassonne ...
- ... dat weliswaar geheel tot zijn recht komt!
- Overleg met medespelers is een must en zorgt ervoor dat het een echt coöperatief spel is
- Bepaalde niveaus toegankelijk voor iedereen
Con
- Bepaalde niveaus veel te moeilijk (en bijna onhaalbaar)
- Het spel met vijf spelers is te snel gedaan
- Er mochten gerust nog 40 tegels extra in de doos gezeten hebben
9
Over
Uitgever
- 999 Games
Designer
Klaus-Jürgen Wrede
Aantal spelers
1-5
Tijdsduur
35 minuten (per niveau)
