Vulkanen & aardbevingen-thread

Lakigigar

Well-known member
Een interesse van mij, en omdat het niet echt past bij het klimaatthread (tenzij er een heel zware zou zijn), wil ik er een nieuw topic voor openen, ook om alles evt. te bundelen. Voor mij ligt mijn interesse enorm bij vulkanen, en ik hoop ooit in mijn leven toch een actieve vulkaan te zien. Aardbevingen zijn extreem onvoorspelbaar, al kan je soms wel een idee hebben of een bepaalde regio at risk is of niet, maar dan nog is dat heel onvoorspelbaar, wat het voor mij minder interessant zorgt. Ook zorgen aardbevingen toch relatief veel meer voor ellende dan vulkaanuitbarstingen, wat ook veel positieve directe gevolgen heeft. Al zijn zowel vulkaanuitbarstingen & aardbevingen als deel v/d platentektoniek heel erg belangrijk om de aardkost te recycleren. En als zelfs onze planeet recycleert, reden te meer dat wij het ook doen.

Qua vulkanen is 2021 al een vrij interessant jaar geweest:
- Met de zwaarste vulkaanuitbarsting in de Caraiben uit de laatste 250 jaar met de VEI 4 uitbarsting van La Soufrière op Sint Vincent & the Grenadines. Ook hoort het tot één van de tien zwaarste vulkaanuitbarstingen deze eeuw. Gelukkig geen doden, helaas echter wel veel schade.

- In Congo barstte Nyirangongo uit, met lavastromen die de buitenranden van de stad Goma bereikten. Die lavastromen en de paniek die het vervolgens veroorzaakte heeft helaas wel doden veroorzaakt. Ook is er opnieuw schade, ook omwille van de onrust na de vulkaanuitbarsting. Er was vrees voor een tweede uitbarsting onder Goma zelf of onder het meer, maar die is voorlopig uitgebleven. Het gevaar is echter nog niet volledig geweken, maar dat is het eerlijk gezegd nooit daar.

- In IJsland toonden het Reykjanesveld meer en meer activiteit de laatste jaren, en dit jaar in maart is hetgeen wat men al vermoedde of voorspelde ook waarheid gebleken toen voor het eerst in 800 jaar het veld weer vulkanische activiteit vertoonde zonder veel erg voorlopig, wat een fantastisch schouwspel is op ongeveer 30 kilometer van de hoofdstad van IJsland (veel dichter dan de meeste andere vulkanen). De vulkaan gaat door fases waarbij de uitbarsting soms zich anders manifesteert met nieuwe "vents" die opengaan, soms volledig effusief, soms pulserend met pauzes. Nu is dat grotendeels door één vent. We hebben al enorme lavageisers gezien, grote lavameren enzovoort. De uitbarsting toont voorlopig geen tekenen van stoppen, integendeel zelfs, want de activiteit is alleen maar aan het toenemen geleidelijk aan. Het vermoeden is dat dit het begin is van een hele reeks uitbarstingen in dit vulkanisch veld, waarbij voor enkele eeuwen Reykjanes vulkanische activiteit zal veroorzaken, zoals dat ook in het verleden is gebeurd.

Wat de uitbarsting anders dan het verleden maakt, is dat de lava anders lijkt te zijn, en nog van veel dieper in de Aardkorst zou komen doordat de lava anders is dan van eerdere lavastromen. Ook zou het kunnen zijn dat zich op dit moment een schildvulkaan aan het vormen is. Dat zou uniek zijn, omdat dit in IJsland al duizenden jaren geleden is dat dit nog gebeurd is, maar de diepe oorsprong van de lava wijst daar nu wel op, alsook dat de uitbarsting nog erg lang kan aanhouden. Wat ook atypisch is van vorige uitbarstingen hier is dat het patroon van uitbarstingen meestal in het oosten starten, maar deze startte in het centrum.

- Mogelijk vergeet ik nog wat zaken. De Etna komt de laatste tijd ook relatief veel in het nieuws terug, maar dat is een heel actieve vulkaan. Ook interessant is dat Laguna del Maule in Chili toch weer tekenen van onrust vertoont in de laatste jaren. De Grimsvotn toont ook tekenen dat een uitbarsting nabij is (ook in IJsland). En de Taal vulkaan in de Filipijnen blijft ook tekenen van onrust vertonen na de uitbarsting in 2020. Ook in Hawaii blijft de onrust zoals gewend aanwezig.
 
Ik ben absoluut geen geoloog, maar ben wel gefascineerd door vulkaanuitbarstingen. Die BBC-filmdocumentaire Supervolcano (2005) is vandaag misschien wat gedateerd, maar ik herinner me een scène waarin een van de personages de vergelijking maakt tussen de hoeveelheid as bij de uitbarsting van Mount St. Helens, dat hij voorstelde als een klein blokje, en de mogelijke ashoeveelheid bij een uitbarsting van Yellowstone, dat hij voorstelde als een gigantisch blok waar hij dat kleine blokje op zette. Dat maakte heel wat indruk omdat we ons die schaal heel moeilijk kunnen voorstellen. De Toba-uitbarsting van 73.000 jaar geleden, dat net als Yellowstone een VEI 8 is, heeft ei zo na geleid tot het uitsterven van de menselijke soort. Het is net als een aardbeving een natuurfenomeen waar we amper grip op hebben. Dat gevoel van machteloosheid en nietigheid kan ik wel waarderen. Ooit zal zo'n VEI 8 opnieuw gebeuren en ik ben benieuwd of we dan een manier vinden om dat te overleven.

Misschien dan straks toch eens Katla bekijken op Netflix.

Mijn ex vertoeft momenteel in Guatemala en die post op IG regelmatig filmpjes van een actieve Volcán de Fuego. Schitterend.

Bliksems bij een vulkaanuitbarsting, veroorzaakt door de statische lading van asdeeltjes, zijn ook belachelijk mooi:

volcanoupi_800x531-1280x720.jpg
 
De uitbarsting van Toba - 72.000 jaar geleden - was 2.5 keer krachtiger dan de zwaarste van Yellowstone.

1040368-42e1809f762c76474cd98c839d7a0d0b.jpg


Dit toont al het absurde van een uitbarsting van die schaal. Tambora veroorzaakte "the year without a summer". Nu kan het wel zijn dat de nummers off zijn. Een recent onderzoek van afgelopen jaar verhoogde de uitstoot van 2800 naar 5500. Maar Tambora is denk ik ook hoger dan 80 want 80 zou VEI 6 maar zijn (100+ = VEI 7, 1000+ = VEI 8).
 
We moeten echter wel de onderscheiding maken tussen VEI 7 en alles daaronder, en VEI 7 en alles erboven, aangezien er sterke indicaties zijn dat VEI8+ fundamenteel andere uitbarsting zijn dan VEI7 en eronder, alleen is er nog geen VEI8+ (of zelfs VEI7+) in moderne tijden voorgekomen waardoor dat lastiger te herkennen valt. Tambora was de zwaarste in 1816. Maar ook toen stond de wetenschap nog niet op het punt van nu. Pinatubo is daarbij de laatste zwaardere vulkaanuitbarsting die geobserveerd werd, maar ook daar zijn observaties bemoeilijkt geweest zijn doordat op het moment van de zware uitbarsting een orkaan over de vulkaan trok.


Ck9e1jWWUAAIwhb


Dit is dus typhoon + aswolk van de zwaarste uitbarsting van vorige eeuw.

Maar mooie foto's zijn er dus niet door het belachelijk slechte weer (wat eigenlijk zonde is).

Op dit moment denk ik niet dat er vulkanen zijn die op dit moment capabel zijn voor een VEI8 uitbarsting in de nabije toekomst (deze eeuw dus). Ik denk als dat wel het geval is dat we de waarschuwingssignalen wel zouden zien. Ook zou de onrust bij die complexen veel groter zijn. Oké, er is onrust op bvb. Yellowstone, maar je zou extreem veel onrust verwachten, en Yellowstone gedraagt zich op dit moment vrij normaal, zelfs misschien vrij kalm voor een supervulkaan. Een beetje inflatie, dan weer wat minder, nu en dan een swarm. Op zich is dat volgens mij vrij normaal.

Bij een zwaardere uitbarsting gaat het meestal om vulkanen die langere tijd niet actief of slapend waren, en dus de tijd hebben om uit te barsten. Het kan ook bij complexe of actieve vulkanen worden, maar dan moet het een cocktail zijn tussen verschillende dingen: nieuwe influx van magma, bestaande meer moeilijk vloeibare magma die bij vorige frequente uitbarstingen nog niet is uitgekomen omdat de vulkaan meer magma produceert dan dat ze uitbarst op dat moment, maar soms kan een zware uitbarsting ook uitgelokt worden door omgevingsfactoren of door een flankeruptie (St. Helens is daar een voorbeeld van). Maar als een heel steile vulkaan een normale uitbarsting heeft, maar de vulkaan begeeft het omwille van zijn eigen gewicht kan een veel zwaardere uitbarsting uitgelokt worden als het materiaal aanwezig is. Andere omgevingsfactoren zijn bijvoorbeeld aardbevingen enzovoort. Die kunnen soms ook een zwakke plek blootstellen waardoor een opening naar het oppervlak mogelijk is, of meer bruiser geworden is, vergelijkbaar met de deksel die je van je pan doet.

Ik volg verschillende vulkanen. De gevaarlijkste op dit moment voor mij die capabel is tot een VEI7-uitbarsting is voor mij het Chileense Laguna del Maule. Tegelijkertijd bekend en tegelijkertijd onbekend. Bekend in de zin dat men wel het risico er al goed van kan inschatten en dat er wel degelijk veel onderzoek naar is (gigantisch veel). Onbekend in de zin dat het geen vulkaan is die het haalt in de sensatiemedia (voorlopig), waar anderen dichter bij huis door hun ligging dat soms (onterecht) wel doen (dan denk ik aan de Duitse Laacher See vulkaan).
 
Waarom is die onrustig wel. Tussen 2011-2014 was hij heel onrustig. Toen relatief minder onrustig. Recent weer terug heel onrustig en voortdurend code geel. Dit is het laatste bulletin van met dit jaar geleden (kan geupdated zijn).

A seismic swarm was registered on Friday in the Laguna del Maule, when 156 telluric movements were detected in just half an hour, which had an average magnitude of 1.8 and a depth of 6.3 kilometers.

As explained by the head of the Sernageomin national volcanic surveillance network, Álvaro Amigo, assures that the volcanic complex has been experiencing significant seismic activity for several months, which is "a little above its normal level, with swarms and seismic shots."

Due to this situation, the sector has been under a yellow alert since last February 22, indicates Onemi.

Friend explains in an interview with LUN that the increase in earthquakes coincides with an "increase in the rate of deformation in the southern part of the lagoon, which has been detected for more than 10 years, although it has fluctuations."

"We are in a rising stage of this deformation, which is around 3cm per month, which is quite high, " adds Amigo.

In addition, an area of the southern part of the Laguna del Maule has a high degassing, which from the Sernageomin, they estimate that it comes from "a body of magma that is injected at a depth of about 4 to 5 km."

From Sernageomin they explain that the seismic swarms, the increase in the rate of deformation and degassing, are being produced by the arrival of “new volcanic material”.

"The fundamental question is to determine if this storage of volcanic material can rise to the surface and generate a volcanic eruption," says Amigo.

Finally, it is indicated that the Laguna del Maule has had multiple eruptions in the last 20 thousand years, but none have been recorded in the last 500.

Dit is al een bulletin (alsook andere indicators) die alle alarmsignalen moet doen laten afgaan. Lange rustperiode, snelst inflerende vulkaan ter wereld, gigantische magmakamer evt. in verbinding met andere vulkanen, explosieve geschiedenis (alsook andere vulkanen in de regio). Gelukkig in een dunbevolkt gebied.


The Laguna del Maule volcanic field in Chile has been exhibiting unrest since 2005. New GPS and InSAR data reveal a second episode of accelerated deformation beginning in late 2016 and continuing through May 2020, with an uplift rate > 290 mm/year between 2019 and 2020. To explain the spatial and temporal pattern of deformation, we apply a dynamic model of viscous magma flowing through a conduit into a fluid-filled reservoir surrounded by a heterogeneous, viscoelastic crust. A Monte Carlo procedure optimizes the ellipsoid reservoir geometry and the inlet pressure history. The two episodes of accelerating uplift are each modeled with a pressure increase rate of ∼∼9 MPa/year. Since 2016, 0.10 km3 of magma was injected into the system for a total of 0.37 km3 since 2005.

Dit is een onderzoek. 0.37km3 op 15 jaar tijd is gigantisch. Daarmee is op 15 jaar tijd genoeg magma in de kamer gekomen om ervoor te zorgen dat het in één klap één van de zwaarste uitbarstingen zijn in deze eeuw.

Alleen, deze vulkaan barstte al 500 jaar niet uit. Als deze aan dit tempo al 500 jaar bezig is, dan gaat het om een heel andere schaal. Als dit al 500 jaar aan dit tempo magma accumuleert, spreken we over 12.5km3. Daarmee gaat de magnitude van de omvang van het eruptieve materiaal al richting Pinatubo. Pinatubo stootte evenveel uit.

Kijken we naar lava flows, dan lijkt het erop dat de vulkaan in de laatste 2000 jaar al niet uitbarst. Als je dan rekening houdt dat ongeveer 80% van het potentieel eruptieve materiaal achterblijft in de magmakamer dan weet je dat er ondertussen heel veel versteende magma achterblijft dat mogelijk weer geactiveerd kan worden en een cocktail veel gevaarlijker maakt. Er is dus veel meer magma aanwezig dat potentieel kan uitbarsten, alleen is het er nog niet mee gezegd dat dan ook kan gebeuren. En hoewel de onrust aanwezig is, is het perfect mogelijk dat deze vulkaan niet gaat uitbarsten in de komende duizend jaar, maar hoe langer het wacht, hoe veel gevaarlijker het wordt.

The existence of a Bouguer gravity anomaly also indicates the presence of a low-density body 2–5 km (1.2–3.1 mi) beneath the volcano.[48] Seismic tomography has found a 450 cubic kilometres (110 cu mi) magma reservoir centered beneath the northwestern part of the lake, at 2–8 km (1.2–5.0 mi) depth. It may contain about 5% melt and has a heterogeneous structure with varying melt fractions in various parts of the reservoir.[72] A reservoir of crystal-rich mush estimated as having a volume of 115 cubic kilometres (28 cu mi), with about 30 cubic kilometres (7.2 cu mi) of magma embedded within the mush, may have moved away from the old vents towards its present-day position.[31][133] It is being resupplied by deeper, more crystal-poor magmas.[48] In the deep crust, further magma systems may connect Laguna del Maule with Tatara-San Pedro volcano.[72]

Sommige studies gaan al richting een magmakamer van 450km3, maar dat is moeilijker te verifiëren. Dat kan ook wat meer zijn. Dat is moeilijk om in te schatten.

maule-uplift.jpg


Hier zie je Laguna del Maule vergeleken met wat allemaal supervulkanen worden genoemd in traditionele media. De inflatie is veel hoger dan bij Yellowstone, dan bij Santorini, dan bij Uturuncu, en dan bij Lazufre (de tweede snelste inflating volcano ter wereld).
 
Best interessant, heel veel extra informatie!
Kan je bepaalde literatuur aanraden om hier meer over te weten? Mag het "populaire" wat overstijgen, ik heb wel enige geologische kennis, een soort basiswerk bijvoorbeeld?
 
E5PfBLBX0AUPPxI


Echt een interessant jaar voor vulkanen. Tegenwoordig is er wel elke maand een vulkaan van de maand... nu lijkt het Taal te gaan worden (met dit als absolute waarschuwing, alsook gigantische SO² uitstoot die elke andere vulkaan zelfs actief uitbarstende vulkanen overtreft) met 12000 tot 14000 ton SO² per dag in de laatste week, een vervijfvoudiging van de uitstoot in de weken daarvoor. Sinds begin april is er ook voortdurend trilling waar te nemen.

Dit heeft de potentie om een zware vulkaanuitbarsting te worden. Ander nadeel is dat dit in een zeer dichtbevolkt gebied van de Filipijnen is, vrij dicht bij Manilla de hoofdstad, maar vooral voor de suburbs vormt het een risico.
 
Kijk, dit soort ACHTERLIJKE artikels ben ik kotsmoe.

https://www.express.co.uk/news/scie...thquakes-usgs-latest-yellowstone-eruption-evg

Vooral de "timing" stoort me enorm. Als je dan gvd een sensatieartikel wilt schrijven, dan is er op dit moment een vulkaan waar je sensationeel over kan schrijven. Maar neen, toch weer altijd naar die meest overschatte vulkaan terugkeren die nooit zijn status zou gehad hebben, mocht het geen Amerikaanse vulkaan is. Altijd als ik iemand kom die interesse heeft over vulkanen, beginnen die over Yellowstone...

Het is gewoon - ja - belachelijk. Vooral omdat de vulkaan niet frequent uitbarst, maar wel degelijk kleinere uitbarstingen kent tussendoor. En de zwaardere uitbarsting gebeuren gemiddeld 1 tot 2 keer per 1 miljoen jaar. Bovendien kan het zijn dat de vulkaan zijn laatste uitbarsting heeft gekend of op het einde van zijn latijn zit omdat de platen over de hotspots schuiven, maar stilaan het Noord-Amerikaanse craton schuift. Gezien een craton veel moeilijker is om te doordringen omdat het echt om een muurvast oercontinent gaat, dat ook nog niet eens erg geologisch actief zal zijn in die regio, zal Yellowstone's frequentie van uitbarstingen drastisch afnemen, en wellicht het karakter van de vulkaanuitbarstingen ook veranderen. Mogelijk zelfs nog gevaarlijker gezien ik niet denk dat het nog langer om megakolossale uitbarstingen zal gaan, maar eerder om vloedbasalten zal gaan, misschien in de stijl van de NAIP of de Siberian Traps, gezien de druk nog veel, veel, veel groter zal worden dan ooit ervoor om door dat gesteente zich te wringen. Op dit moment ligt Yellowstone nog niet onder het craton (misschien wel al deels). Maar mogelijk nog 1 of 2 supererupties en dan is het vermoedelijk gedaan voor een paar tiental miljoen jaar. En als de hotspot dan nog alive and kicking is, zal het volgens mij gebeuren. In theorie - maar dat is puur hypothetisch - kan het ook leiden tot een breuk in Noord-Amerika en een nieuwe rifting episode in de toekomst.

Zowel de hotspot van Hawaii, de hotspot van IJsland, de hotspot van Yellowstone lijken een geschiedenis te hebben met hun oorsprong in Siberie. Hawaii wel iets recenter dan de andere twee, maar ook moeilijker in te schatten omdat veel van de seamounts op de oceaankorst door subductie van de oceaankorst al in de mantel is. Maar het lijkt richting daar te traceren. Maar dat durf ik niet met zekerheid te zeggen. Bij Yellowstone zijn de vroegste signalen te vinden in Canada, en mogelijk ook in de Arctische Oceaan. IJsland's verleden ligt in Groenland, Noordoost-Canada, Newfoundland, Nunavut en ook vrij duidelijk de Arctische Oceaan opnieuw (Alpha Ridge bvb.). De plek 250 miljoen jaar geleden als je met computermodellen al de platen laat bewegen en het traject van de hotspot volgt, is duidelijk in Siberie, waardoor de hypothese er is dat de IJsland hotspot de culprit van de Siberische traps is. Maar echt zekerheid heb je daar natuurlijk niet over. Ook over "hoe hotspots ontstaan en hoe ze werken is teveel onzekerheid". Die wetenschap staat daar op dat vlak niet ver. Omdat de geologische tijdschaal heel anders is dan de tijdschaal van menselijke activiteit om hotspots te gaan bestuderen, en bodemonderzoek (zeker zo diep) ja eigenlijk zo goed als onmogelijk is. Ook qua vulkanen zijn we niet echt in staat om met een camera eens een kijkje te nemen in een magmakamer.

____

Goed, waarom vind ik het dus een achterlijk artikel. Taal vulkaan is een heel interessante vulkaan om een artikel te schrijven, en als je doel sensatie is, schrijf dan tenminste iets over die vulkaan. En niet elk jaar opnieuw over Yellowstone toont onrust. Het is echt zo belachelijk, en altijd moet Amerika weer naar voorgeschoven worden. Er zijn supervulkanen op andere continenten (Toba, Taupo). Waarom schrijft men daar nooit eens over. Waarom ALTIJD opnieuw datzelfde Yellowstone omdat het toevallig in de Verenigde Staten ligt??? Veel mensen denken dat Yellowstone de zwaarste supervulkaan is, maar Toba would like to have a word with you all, en het gebeurde veel recenter.

En omdat ze toevallig Yellowstone kennen, denken ze allemaal plots dat ze een expert in vulkanen zijn. Dat kan ik ook niet af. En trouwens die journalisten en achterlijke Britse tabloidbladen mogen snel afgeschaft worden. Men mag dringend wat meer kwaliteitsstandaarden invoeren in journalistiek. Journalistiek is het meest overrated beroep, veel meer dan leraren. Bovendien nog eens extreem schadelijk en gevaarlijk voor samenleving, democratie, en onze waardes en normen (maar dat is een andere discussie), en is zelfs los van politiek. De film "Nightcrawler" bewijst dat heel mooi, en dan nog enkel in een bepaald aspect (het sensatie-aspect, en de functie journalistiek in de zin van "winstoogmerk", maar ook in de zin van "het sturen van een samenleving", bewust mensen verdelen, achteruitschuiven en vooruitschuiven wanneer het hen uitkomt, en ook als voorbeeldfunctie (maar dat is dan meer sociale media). Ik wil er wel eens een post over maken als iemand interesse heeft, maar dit gaat over vulkanen & aardbevingen.

Maar sowieso, ik heb geen reliable sources over bvb. vulkanen & aardbevingen, weer & klimaat qua media. Ik gebruik sowieso al meer expertsites waar dan meer eigen interpretatie nodig is. Op het einde van de dag, heb ik dan wel een veel beter beeld dan hetgeen ik zou hebben als ik afhankelijk ben van traditionele media of sociale media.

Bij vulkanen is dat bvb. Volcanocafe (meer discussies met een experimentelere maar relatief goede kijk op vulkanen), Jon Frimann (goede kijk op IJsland), USGS en andere nationale instellingen verantwoordelijk voor observatie van vulkanen (goed voor de toestand van een vulkaan uit een bepaald land), Volcanodiscovery (beperkt in sommige aspecten), Smithsonian Institute (betrouwbaar maar conservatief/voorzichtig en niet altijd up-to-date) en de Engelse Wikipedia (achtergrondinformatie).
 
Laatst bewerkt:
Sensatie verkoopt en journalistiek is geen overheidsbezigheid dus die zijn afhankelijk van commerciële belangen. Mocht geld geen probleem zijn, zou sensatie niet nodig zijn (al is het voor veel media uiteraard interessant om via sensatie net veel lezers te hebben).

Je hebt trouwens wel gelijk dat de aandacht voor Yellowstone te danken is aan het feit dat die in de VS ligt en Amerikanen graag overdrijven dat ze in alles de grootste hebben. Mocht Yellowstone in Oeganda liggen zou die maar een fractie van de aandacht krijgen. Dat is een uitvloeisel van het eurocentrisme.

Ik geef zelf wel toe dat mijn interesse voor vulkanen is aangewakkerd door die BBC-filmdocumentaire over Yellowstone.

Hoe het ook zij: eenderwelke supereruptie die in ons leven zou plaats vinden zou een enorme impact hebben op ons bestaan. Je hoopt dat het nooit gebeurt, anderzijds ben ik toch een beetje jaloers op de tijdsgenoten die de uitbarsting van Tambora in 1815 hebben ervaren. Zonder Tambora zouden de schilderijen van William Turner nooit zo dramatisch zijn geweest. Maar Tambora is peanuts tegenover Toba
 

Wow...
MANILA - Taal Volcano shows continuous steaming a day after it recorded its "highest ever" sulfur dioxide emission at 22,628 tons, Phivolcs said Monday.

Ik zag dit paragraaf in een ander artikel

The 14,326 tonnes of sulfur dioxide of the 29th of June is an enormous amount, and cannot be understood differently than that there is a large amount of fresh magma rising up. It resulted in a thick layer of vog that stretched out over large parts of Luzon, including the metropole of Manilla. To give a comparison, Pinatubo emitted a SO2 cloud of over 13,000 tonnes on June 10, 1991, just 5 days prior to the climactic eruption that would shoot ash 34 km (21 miles) straight up into the sky – in spite of a raging typhoon that ravaged the islands at the same time. The action at Pinatubo had started on April 2 with a series of phreatic explosions. The first magmatic eruptions took place on June 3. Prior to the big boom, Pinatubo erupted several times.
 
E6Ag7tiUcAMn1MY


74 vulkanische aardbevingen, dat is toch weer wat meer dan ervoor. Ook al maanden aan een stuk persistent low-level background tremor die voortdurend aanhoudt.

Grote vissterfte in het calderameer ook (wellicht door de gigantische hoeveelheden SO² die al dagen / weken aan een stuk uitgestoot worden).
 
Aantal vulkanische aardbevingen is toegenomen naar 185 in de laatste 24 uur.


Is de VEI eigenlijk op voorhand te bepalen?

Dat is vrij moeilijk. Taal heeft een geschiedenis van uitbarstingen die varieren van VEI 0-1 tot en met 6. In feite zijn de meerdere phreatomagmatische uitbarstingen technisch gezien VEI0 aangezien er geen magma uitgestoten wordt, maar enkel gassen en stoom voorlopig.

Ongeveer 5500 jaar geleden was er een VEI 6 uitbarsting. Nadien enkel tot en maar VEI 4 (wat dan bewezen is, kan zijn dat bewijs voor meer ondertussen geerodeerd of verdwenen is na latere uitbarstingen). Vorig jaar was er nog een VEI4. Daarvoor was het geleden uit 1965. Daarvoor in 1716, 1749 en 1754. Maar die van 1919 was de dodelijkste - maar een VEI3 - met 1335 slachtoffers.

In feite is het dus moeilijk in te schatten, maar de vulkaan barst frequent genoeg uit waardoor de heel zware toch out of the realms of possibilities moeten zijn. Alleen is dat niet echt het punt, want "zelfs de zwakkere" kunnen voor veel schade en ellende zorgen omdat de vulkaan zich bevindt in zeer drukbevolkt gebied. (en een VEI3 of VEI4 is niet bepaald zwak, maar valt gewoon in het niets met de once-in-a-hundred years events).
 
Bij de uitbarsting van Taal vorig jaar in januari, scheelde het niet veel (in tijd) of ik was daar in de buurt geweest (+/-25km van de krater; dicht genoeg voor een laagje as). Mede door corona is de trip toen niet doorgegaan....

PhiVolcs geeft dagelijks een update: bulletin-12-july-2021
 
Ook nog even de culturele impact beklemtonen van een grootschalige vulkaanuitbarsting. Dit is een deel van het gedicht Darkness, geschreven door Lord Byron in 1816, een jaar nadat Mount Tambora was uitgebarsten en het year without a summer inluidde. Als we dan toch een apocalyptische vulkaanuitbarsting meemaken, dan worden we tenminste getrakteerd op ongebruikelijk spectaculaire schemeringen met dieprode tinten. Enfin, wel hopen dat het allemaal een beetje beperkt blijft want een VEI 8 is wat teveel van het goede.

I had a dream, which was not all a dream.
The bright sun was extinguish'd, and the stars
Did wander darkling in the eternal space,
Rayless, and pathless, and the icy earth
Swung blind and blackening in the moonless air;
Morn came and went—and came, and brought no day
 
Gemiddeld is zo een apokalyptische uitbarsting er 1 keer per eeuw. Dan zouden we hem nog moeten hebben. Sowieso lijken we wel wat overdue qua zwaardere uitbarstingen (dan spreek ik niet over VEI8, maar wel eigenlijk VEI5, VEI6 en misschien maar niet zeker VEI7). Al kan het ook dat we in de voorbije eeuwen er gewoon abnormaal veel gehad hebben.

Sowieso was de 19de eeuw heel indrukwekkend qua vulkanische activiteit. Het begin van de 21ste eeuw is voorlopig erg kalm qua zwaardere uitbarsting. Tot nu toe 1-2 uitbarstingen sinds 1991 - toen een VEI 5 en VEI 6 in een jaar - die maar nipt VEI5 haalden. Dat is zeker minder dan normaal. Normaal hebben we één VEI5 per 10 jaar, en één VEI4 per 1,5-2 jaar. Een VEI6 één keer per eeuw, en VEI7 2-3 keer per 1000 jaar. Gemiddeld dan. Je kan er natuurlijk twee in hetzelfde jaar hebben en dan niets voor duizend jaar, maar dat is dan 'toeval'.

Daar staat dan tegenover dat qua aardbevingen we vrij duidelijk in deze 21ste eeuw er al veel gehad hebben. In de 20ste eeuw hadden we 10 M8.5+ aardbevingen. We zitten na 21 jaar in de 21ste eeuw al aan 6. Tussen 1964 en 2004 was er geen enkele M8.5 aardbeving, en dat kan niet te wijten zijn aan meetgegevens die toen verouderd waren. Teken van ofwel veel toeval, of dat megathrustaardbevingen getriggerd worden door andere of een andere oorzaak. Nu is het op dat vlak wel weer een stuk kalmer. Je ziet ook dat het aantal M7+ aardbeving naar beneden gaat sinds het begin van de 2010s.

Qua vulkanische activiteit kan het wel zijn dat regio's opleven en dan weer minder activiteit vertonen (vooral hotspot-pulses). In IJsland is dat duidelijk het geval bijvoorbeeld. Het vorige millennium lijkt daar juist zeer kalm geweest te zijn in vergelijking met de millennia ervoor. Maar glaciatie / klimaat / isostasie speelt heel duidelijk daar ook een rol in. Nu lijkt de activiteit flink terug te gaan heropleven, zeker met de voorbije eeuw in IJsland. De Vatnajokull die smelt zal er ook geen goed aan doen denk ik. Maar ook voor Alaska, Kamchatka en andere met eeuwig bedekte ijs vulkaan zullen ook een groter risico kennen. Gelukkig zal het ijs op Antarctica niet smelten, want daar zijn tal van vulkanen slapend/halfdood door kilometers van ijs die de druk zo hoog houden dat er niets door kan of ze niet uitbarsten. Neem die druk weg, en je neemt druk weg die er tientallen miljoenen jaren in bedwang werd gehouden. Antarctica heeft de meeste vulkanen ter wereld voor een regio, zelfs nog meer dan Indonesië. Vermoedelijk zou dat gewoon voor nieuwe LIP's / floedbasalten zorgen puur door de druk die wegvalt, en valt Yellowstone in het niets met het potentieel in Antarctica. De Siberian Traps zijn er ook na een zware IJstijd gekomen.. En de Sneeuwbalaarde is ook ten einde gekomen door vulkanische activiteit, met de Cambrische explosie ten gevolg (al schepte dat toen "leven" in plaats van dood en bederf).
 
De VEI7's van deze eeuw zijn (minstens):
186 Taupo - Hatepe eruptie (VEI7), dit is een supervulkaan in Nieuw-Zeeland. De laatste VEI8 uitbarsting van deze vulkaan was +-24.000 jaar geleden. Als ik me niet vergis, is Lord of the Rings hier ergens opgenomen, al verwar ik twee vulkanen in Nieuw-Zeeland wel voortdurend met elkaar. Sowieso is Taupo een complexe supervulkaan met meerdere features.
535 - 536 / 540 Ilopango (borderline VEI6-VEI7), al is de link met de 535-541 uitbarsting nog onduidelijk. Kan een meetfout zijn of erger gewoon een andere vulkaanuitbarsting zijn). Ook lijkt Ilopango niet met de 535-536 extreme weather events te verbonden zijn gezien in de ijsstalen duidelijk het signaal komt van een bron in de noordelijke hemisfeer (Kamchatka, Alaska of IJsland dus). Wat die uitbarsting veroorzaakt is niet geweten. Kort gevolgd door een heel zware uitbarsting in de Tropen. Mogelijk is dat dus Ilopango, maar in de databerekeningen van Ilopango blijkt dat deze één tot twee eeuwen ervoor is uitgebarsten wat vreemd is. Dus een calculatiefout of gewoon een andere VEI 6-7 uitbarsting die er niet mee verbonden is. Dit is dus minstens een VEI7.
946 Paektustan (VEI7) - De berg die nu letterlijk zo iconisch is voor Noord-Korea en aangebeden wordt door hen, is de verantwoordelijke voor een extreem zware vulkaanuitbarsting 1000 jaar geleden. De makkelijkste manier om Noord-Korea binnen te komen als niet-Chinese buitenlander, is gewoon als geoloog/vulkanoloog. Dan zal je wellicht de "meeste vrijheden" (relatief) krijgen. Dat gezegd zijnde, observatie is heel beperkt hier. En mocht er een uitbarsting aankomen, zou men gewoon geen idee hebben.

1257 Samalas, Indonesie (VEI7) - Wordt soms wel de Pompeii van het verre oosten genoemd. Moet inderdaad indertijd veel slachtoffers gemaakt hebben. Lang was niet duidelijk welke vulkaan de uitbarsting van 1257 veroorzaakt had, maar een vijf-tot-tiental jaar geleden werd duidelijk dat het om deze vulkaan ging.
1452 Kuwae, Vanuatu (VEI6-7) - Zeer waarschijnlijk VEI7. En volgens mij zelfs niet eens 100% zeker dat het om Kuwae gaat.
1816 Tambora, Indonesie (VEI7) - Deze staat gekend als de welbefaamde Year without a Summer.

Andere opvallende uitbarstingen:
934-940 Katla (Eldgja) - een type Laki-achtige uitbarsting, minder gekend dan Laki maar bijna even erg toen.
1600-1601 Huaynaputina, Peru (VEI6) (veel hongersnood toen)
79 en 1631 Vesuvius, Italie (2x VEI5 met veel doden)
1783 Laki (VEI5 maar ander type uitbarsting... waar mijn gebruikersnaam naar vernoemd is.)
1883 Krakatau (VEI6)
1991 Pinatubo (VEI6)
1902 Santa Maria (VEI6)
1902 Mont Pelee (VEI4) - dodelijkste uitbarsting gekend, met meer dan 33.000 doden, en 3 mensen die overleefden in die stad (waaronder de enige gevangene in de stad na naar eigen zeggen een caferuzie door dronkenschap - en als dat waar is zijn leven heeft gered).
1912 Novarupta (VEI6)
1980 St Helens, USA (VEI5) - zeer gekend omwille van zijn ligging natuurlijk. Mocht het in de 21ste eeuw plaatsgevonden hebben, zwaarste uitbarsting van de 21ste eeuw.
1985 Nevado Del Ruiz, Colombia (VEI3) - een van de meest gekende tragische verhalen van een vulkaanuitbarsting. 23.000+ doden toen. Al zijn er veel meer tragische rampen zoals het Lake Nyos ramp (een herhaling van zetten, maar dan in Lake Kivu dit jaar werd ook een tijdje voor gevreesd).

Dit is o.a. een greep van... Heel veel is gewoon niet gekend, door bvb. ligging van de planeet, maar ook omdat de meerderheid van de vulkanen qua historie niet deftig bestudeerd worden op dan de meer gepopulariseerde vulkanen na. Zelfs in het vasteland zijn er nog mogelijke silent killers (als Glacier Peak) waarvan het gevaar gewoon onderschat wordt, maar als alle aandacht naar Yellowstone, Rainier, Long Valley, enzovoort gaat, dan zal je vroeg of laat prijs hebben. De meeste vulkanen op het Amerikaanse vasteland (dus Alaska even niet meegerekend) barsten niet frequent uit, maar als ze uitbarsten zijn het vaak wel zware uitbarstingen (zoals St. Helens, maar bvb. ook zoals Mount Mazoma en het gekende Crater Lake).

Voor 500BC is het heel moeilijk om het te gaan reconstrueren. Na 500BC zijn er veel spikes in icecores waar men nog geen verklaring voor gevonden heeft. Zelfs de grootste spike uit de hele grafiek (ergens in de derde-vierde eeuw voor Christus) is niets over gekend. Enige wat men weet, er moet ergens een extreem zware vulkaanuitbarsting geweest zijn in 425BC, maar goed geluk om te weten welke het is. Enige dat je weet is overwegend noordelijke hemisfeer, de tropen of de zuidelijke hemisfeer. Maar op basis van de ice cores, duidelijk de zwaarste van de laatste 2500 jaar.

Toen men bvb. de uitbarsting van Santorini (ergens rond 1600BC) de datum trachtte te vinden, is er ook heel veel informatie die conflicteert. Men heeft bij deftig onderzoek niet de datum of de spike van Santorini gevonden, maar wel de datum van een andere vulkaanuitbarsting ergens in Alaska (waarvan men niet op zoek was), die wellicht gewoon krachtiger geweest moest zijn dan die van Santorini, die van Mount Aniakchak. Wanneer Santorini uitbarstte blijft een mysterie. Maar het is ergens rond 1600BC, al lijkt archeologisch bewijs meer rond 1500BC te suggereren, maar dat wordt dus niet bevestigd door andere data).

Daarvoor zijn vooral de superkrachtige of iconische bekend als je verder in de tijd gaat (Mount Mazoma, Aira Caldera, nog een Taupo uitbarsting, Toba caldera, Yellowstone caldera, Kuril Lake, Kikai in Japan, die van Campi Flegrei (onder Napels dan nog) etc.).
 
Zijn hier nog mensen die al eens een aardbeving meegemaakt hebben?

Ik zit vaak in Taiwan, waar toch wel dagelijks enkele schokken zijn. Maar ik kan mij de eerste zware aardbeving mij nog heel goed herinneren, het was ongeveer 23u40 toen er een melding op de smartphone kwam. Deze komt ongeveer 10-15 seconden voor de aardbeving binnen, deze valt ook niet weg te swipen dus u smartphone blijft constant trillen met de nodige waarschuwingen en richtlijnen (in het chinees). Dit in combinatie met het geschreeuw en roepen bij de buren zorgde toch wel voor een serieuze paniek reactie, toen de effectieve schok binnenkwam bleef ik gewoon verstijfd stilzitten. Iets wat misschien een 20-30 seconden heeft plaatsgevonden leek op dat moment minuten te duren.
Het enige dat ik achteraf uit het bericht kon opmaken was de kracht van de beving, een 6.4 of 6.7 op de schaal van richter. Nadien toch moeilijk in slaap kunnen vallen, met hier en daar nog een paar kleine naschokken.
 
Nog nooit een aardbeving meegemaakt / gevoeld hier (of toch niet waar ik bewust van was dat het een aardbeving was).
 
Terug
Bovenaan