Seriereview: Kleo

Rudyard Kipling is misschien niet meer zo oké voor huidige generaties, ook al is hij niet meer of minder dan een product van zijn tijd, maar de man schreef wel heel mooie gedichten. Eentje daarvan, uit 1911, is genaamd The Female of the Species. Een slim uitgewerkt gedicht over de relatie tussen de mannelijke en de vrouwelijke soort, met als conclusie altijd the female of the species is more deadly than the male. In het gedicht is de strijd ongelijk en eens mevrouw ten tonele gekomen is, is meneer gedoemd ten onder te gaan.

Dat het weliswaar kan kloppen, absoluut, maar dat de vrouw buiten proportie toch nog vaak het onderspit moet delven, is ook wel waar. Buiten de poëzie in elk geval. Een vrouwelijk personage (we gaan het fictief houden, te veel frustratie om dieper te graven) dat de touwtjes in handen neemt en het onrecht dat gedaan is gaat rechttrekken, het blijft een verhaallijn die ze in Hollywood en omstreken als revolutionair en/of gedurfd blijven bekijken. Of dat nog zo uitzonderlijk moet zijn, is ook weer een ander artikel. Dit keer gaan we gewoon dieper in op de nieuwste aanwinst in de rij ass kicking women: Kleo Straub. In acht afleveringen nu te bekijken op Netflix.

1661379212836.png


The problem isn’t No Future, it’s Too Much Future

Ah … de jaren tachtig! Na de bruine en avocadogroene jaren zeventig, een verademing van neon. Er gaan eigenlijk twee gedachtengangen over het decennium: eentje die denkt dat het de laatste oprecht zorgeloze jaren waren om kind te zijn en eentje die er met een aantal trauma’s is uitgekomen. Ik ben zelf van het hele prille begin van tachtig, mijn ‘formatieve’ jaren dus en ik ben er behoorlijk gewoontjes uitgekomen (ik wil géén commentaar horen). Als ik er op terugdenk, zijn er een aantal sleutelmomenten die ik mij herinner. Zowel persoonlijk - flitsen van familiebezoeken, kerst of vakantie - als naar de buitenwereld toe. Ik herinner mij de ramp met de Herald, een pauselijk bezoek aan België, de eerste keer New Beat horen en - zonder enig besef van de echte betekenis - pins met acid smileys of plastiek tutters aandoen om naar school te gaan. Ik herinner mij ook het jaar 1989 en de val van ‘De Muur’ maar wat ik mij niet herinner was dat er ooit veel gesproken werd over de wereld áchter die muur. Ik kende natuurlijk wel de USSR maar de veel dichter gelegen, net zo fanatieke, DDR leerde ik pas nadien kennen. Nochtans waren zij wel heel erg met ons bezig.

Wat er tussen 1932 en 1945 in Duitsland gebeurde is ons allemaal welbekend. Na ‘45 kwam er dan de scheiding tussen Oost en West, wij het ‘decadente’ Westen en zij het ‘IJzeren’ Oosten. Waar veel mensen niet bij stilstonden, is hoe er in Duitsland veel minder veranderde dan wat je zou denken van een land dat ‘onder het juk van de tirannie’ was gehaald. Erg veel van de lagere bureaucratie van het nazisme filterde gewoon door naar de nieuwe bureaucratie onder het communisme. Weinig vragen gesteld behalve blinde gehoorzaamheid. Het basisprincipe voor het dagelijks leven bleef hetzelfde als tijdens de oorlog: niemand is te vertrouwen en enkel jijzelf bent van tel. Het volk van Oost-Duitsland leefde in een wereld van constante observatie en controle. Buren klikten over buren, collega’s speelden informatie over elkaar door en zelfs ouders en kinderen gaven elkaar aan. De grote organisator van dit alles was de Stasi (Staatssicherheitsdienst), de natuurlijke opvolger van de Gestapo. Er wordt vanuit gegaan dat één op drieënzestig Oost-Duitsers ooit samenwerkte met de Stasi. Dat ging van heel gewoon werkgesprekken of rapporten door te geven tot heel complexe taken zoals informatie uit buitenlandse bezoekers los krijgen tot het effectief elimineren van bepaalde doelwitten. In de achtdelige thriller Kleo volgen we het verhaal van Kleo Straub, een Stasi-medewerkster van een klein maar gevaarlijk departement dat over moord-in-opdracht gaat.

1661379337764.png


This is a true story. None of this ever happened.

De openingsquote van Kleo vat direct de jaren van de Duitse Democratische Republiek samen. De waarheid kon met één pennentrek plots een leugen of zelfs nooit gebeurd worden. En omgekeerd. Wat je in Oost-Duitsland wist van de buitenwereld was veelal het soort horror-sprookje waar het regime baat bij had. Het patriotisme was fanatiek, gebaseerd op zowel angst als een onfeilbaar geloof in de kracht van de Staat. Indien je interesse hebt in het verhaal van de DDR vanuit het oogpunt van de ‘gewone’ burger, kan ik u van harte het boek Stasiland aanbevelen. In de laatste jaren van het regime zien we Kleo Straub. De jonge vrouw is de kleindochter van een kolonel-generaal binnen het Oost-Duitse regime. Kleo is een perfecte kleine soldaat, volledig doordrongen van liefde voor De Staat. Haar hele leven heeft geleid naar het punt waar ze lid is van een departement van de staatsveiligheid dat instaat voor het uitschakelen van ‘ongewenste elementen’. Het is een soort mission: impossible systeem in dat er op papier geen bewijs is van het bestaan van deze groep en men dus altijd kan ontkennen ook maar iets met Kleo en haar collega’s te maken te hebben.

De jonge vrouw begint aan een unieke, bloederige tocht van vragen en wraak.


Het dagdagelijkse bestaan van Kleo is eenvoudig: ze voert zonder enige vragen te stellen de opgedragen moorden uit - en doet dat uitstekend - en heeft een relatie in den duik met een collega. Wanneer ze zwanger blijkt, beslist Kleo om uit het leventje te stappen en gewoon als goede moeder te gaan leven. Na een laatste opdracht in een West-Duitse nachtclub, loopt haar plan echter mis. Zonder te weten waaróm, komt Kleo in de gevangenis terecht. Na een dikke drie jaar en het vallen van de muur komen politieke gevangenen, waaronder Straub, vrij. De ex-stasimoordenaar belandt in een nieuwe en vreemde wereld van westerse vrijheid. De jonge vrouw begint aan een unieke, bloederige tocht van vragen en wraak op wie haar deed aanhouden. Haar pad wordt gevolgd door een politieman uit West-Duitsland die overtuigd is dat Kleo verantwoordelijk is voor een moord die hij ooit gezien heeft. Het complot blijkt diep te gaan, maar Kleo ook.

Kleo.jpeg


The Bride of Villanelle

Kleo is een vrouw in de aard van The Bride of Villanelle. De wraakzucht van de ene en de … unieke inzichten van de tweede. Jella Haase (Berlin, Alexanderplatz, Lieber Thomas) zet een uitstekende Kleo neer. Uitstekend, in dat je merkt hoe uitermate doordrongen van de DDR-propaganda het meisje al van jongs af is. Zelfs ná de gevangenschap en in de nieuwe ‘open’ wereld blijft ‘het Westen’ voor Kleo de vijand. Ze wil bijvoorbeeld niet met Air Berlin vliegen omdat de maatschappij in handen van Amerikanen is. Bij elke stap dichter bij een waarheid, krijgt Kleo keihard binnen dat de droom waar ze in opgegroeid is slechts een fictie was, loze beloften die nergens meer heengaan. De oorlog die zij - in haar hoofd - vocht was niet echt, tenzij voor haar en wie zoals zij grootgebracht was. Alle ankerpunten vallen weg en de wraak die ze als uitweg zag blijkt dat maar moeilijk te kunnen opvangen. De rechercheur die Kleo op de hielen zit is Sven (Dimitrij Schaad, Killing Eve, Das Boot). Opgegroeid in West-Duitsland, heeft hij al een andere kijk op de wereld.

Het beeld van Kleo in de club, en de hoon van zijn collega’s toen hij de zaak wou aankaarten, spelen al jaren door zijn hoofd. Hij zal alles op het spel zetten om zijn gelijk te bewijzen. Het dichtste wat Kleo heeft van een vriend is Thilo (Julius Feldmeier, Das Boot, Babylon Berlin). Thilo is bijna permanent high en wil de wereld redden met techno- en housemuziek, maar velt geen oordelen over Kleo en probeert (probeert) behulpzaam te zijn. Verdere personages illustreren mooi de verschillende lagen van het staatsapparaat. Inzien hoe het besef op elk niveau anders was en hoe cynisch het werd, is bitter voor zowel Kleo Straub als de kijker. Kleine kijktip nog: probeer deze in het originele Duits (met ondertitels) te bekijken. Op zich is er niets mis met de gedubde versie maar sommige zaken zoals de politie chef die plots een dik Schots accent heeft of een dubbelagente die eerder Australisch is … is soms zo vreemd dat je recht uit de sfeer getrokken wordt.

Conclusie

Het bekijken waard. Kleo is absurder dan bijvoorbeeld Killing Eve, maar de waarheid is dat de German Democratic Republic - voor al zijn aanstellerigheid en grootspraak - ook vaak absurd was. Een aantal generaties mensen is plots wakker geworden in een wereld waarvan ze jaren oprecht geloofden dat die ten allen tijde kon ontploffen in nucleaire chaos. Mensen konden zonder enige uitleg weggeplukt worden uit hun leven. Kleo Straub is uitvergroot maar niet noodzakelijke verzonnen. Jella Haase zet een (heerlijk) gestoorde maar toch diep trieste jonge vrouw neer, die stap voor stap elke zekerheid verliest en er - ongewoon voor tv - niet noodzakelijk andere voor in de plaats krijgt. Je blijft ook raden, elke deelnemer aan dit verhaal heeft wel ergens een geheim waardoor je vrij onmiddellijk op de ‘volgende aflevering’ knop zal drukken. Een origineler idee vanwege Netflix, wie dacht dat het nog mogelijk was?

Pro

  • Storyline
  • Jella Haase als Kleo
  • Origineel
  • Het bloemetjesbehang

Con

  • De dubbing is crimineel maar kan je vermijden
8.5

Over deze serie

Beschikbaar vanaf

22 augustus 2022

Genre

  1. Actie
  2. Drama
  3. Misdaad
  4. Thriller

Speelduur

55 minuten

Regie

Jano Ben Chaabane, Viviane Andereggen

Cast

Jella Haase, Dimitrij Schaad, Julius Feldmeier, Vincent Redetzki, …

Uitgever

Netflix
 
Terug
Bovenaan