Techreview: Steam Deck

Na ongeveer één maand de Steam Deck in gebruik genomen te hebben, is misschien wel het moment aangebroken om er eens iets zinnigs over te delen. Ondertussen heeft iedereen die al dan niet zelf in blijde verwachting is van de eerste handheld van Valve er ongetwijfeld al verschillende online reviews en gebruikerservaringen op nagelezen. Het doel van deze review is dan ook niet om te gaan strooien met cijfers die voortkomen uit benchmarks of om dieptechnische analyses van de individuele hardwarecomponenten te gaan doen, maar eerder om de indruk neer te pennen die het zogenaamde 512 GB NVMe-model van de Steam Deck bij mij naliet, na de vele features en heel wat games gedurende een maand grondig uitgetest te hebben.

Zonder te willen overdrijven, is de release van de Steam Deck dit jaar misschien wel één van de meest spraakmakende momenten sinds het bestaan van het gamen op het pc-platform. Nooit eerder werd er een handheld op de markt gebracht met dergelijke specificaties en op maat gemaakte software, inclusief een touchscreen en geavanceerde controllerbesturing waardoor het toestel over alle functionaliteiten van een pc of een laptop beschikt, dit alles door de intentie om er onnoemelijk veel pc-games op te kunnen spelen. Laten we maar meteen even de hardware van de Steam Deck onder de loep nemen.

IMG_6964.jpg


Enorm uitgebreide maar gewaagde specificaties, heel mooi ontwerp

De Steam Deck is met zijn 298x117x49mm afmetingen, 669 gram en 7-inch 1280x800 400-nits 60 Hz IPS-touchscreen niet meteen een compacte handheld te noemen. Toch is het voor die grootte nog steeds een knap staaltje technologie wanneer je het toestel bekijkt vanuit ontwerp- en functionaliteitsperspectief. Natuurlijk lijkt het prachtding vooral op een Nintendo Switch. Wanneer ik dan toch even nostalgisch mag klinken, dan doet het ontwerp van de handheld me ook mijmeren over de tijden van de Sega Game Gear, Atari Lynx of PlayStation Vita bijvoorbeeld.
Maar laten we meteen terugkeren naar de tegenwoordige tijd. Valve streefde met de Steam Deck ernaar om, alleen al op vlak van besturingsmogelijkheden, de meest complete handheld ooit op de markt te brengen en dat is er duidelijk aan te zien. Met zijn D-pad, L&R bumpers en analoge triggers, vier zelf toe te wijzen grip buttons achteraan, twee analoge thumbsticks met capacitieve touch sensoren, twee trackpads met haptische feedback, HD Haptics voor Game Rumble en Gyro-controls die werken op zes assen kun je de Steam Deck op dat vlak ook niet meer anders omschrijven dan volledig uitgerust voor pc-gaming.

De interne AMD Zen2-chip komt van dezelfde lopende band gerold als de RDNA2-hardware die je terugvindt in de meest recente Xbox Series en in de PlayStation 5. Met zijn vier fysieke en acht logische kernen haalt de processorklok een minimale frequentie van 2.4 GHz en een maximale frequentie van maar liefst 3.5 GHz. Het ding is daarnaast uitgerust met 16 GB LPDDR5 systeemgeheugen, waarvan tot 8 GB aangewend kan worden als videogeheugen. Afhankelijk van welk van de drie beschikbare modellen het betreft, krijg je respectievelijk 64 GB eMMC, 256 GB NVMe ofwel 512 GB NVMe als opslag ter beschikking.
Naast het microSD-expansieslot om extra opslagruimte te voorzien, heeft de Steam Deck ook een USB-C-slot aan boord. Hiermee zul je voornamelijk de batterij opladen via de bijgeleverde adapter, maar kun je ook randapparaten aansluiten zoals een externe monitor, USB-stick, toetsenbord, muis, ... Dit is zeker handig wanneer je verder wil gamen op een groter scherm of wanneer je een andere taak wil uitvoeren die je normaal op een pc doet. Hiervoor heb je weliswaar een USB-C-adapter nodig waarop je de verschillende randapparaten kan koppelen en zo op de handheld aansluiten via zijn enige USB-C-poort. Je raadt het misschien al, op dat moment kun je de Steam Deck niet meer opladen! Later dit jaar kunnen we als oplossing hiervoor nog een Steam Deck Dock verwachten, maar toch wel jammer dit.
Verder heeft het apparaat nog een Bluetooth 5.0 controller aan boord, een IEEE 802.11a/b/g/n/ac WiFi-kaart die dual-band opereert, namelijk op 2.4 GHz en 5 GHz en een stereo-geluidskaart met DSP welke aan te spreken is via de USB-C, Bluetooth als via de 3.5 mm jack.

De specificaties van de Steam Deck klinken even indrukwekkend als gewaagd.


Kortom, het staat als een paal boven water dat ook de al dan niet recente, grafisch intensieve, zeg maar triple-A pc-games, binnen het bereik van de handheld zouden moeten horen. In ieder geval klinken de specificaties van de Steam Deck even indrukwekkend als gewaagd, dus er moet een addertje onder het gras zitten. Wel, om het met een soort van rijm te zeggen, dat blijkt al snel jawel, de 40 Wh (of 5313 mAh) batterij te zijn.



Batterij als drenkeling in een zee van configuratiemogelijkheden

Dat de capaciteit van de lithium-ion batterij van Steam Deck eerder te omschrijven is als beperkt, zal ondertussen wellicht niemand ontgaan zijn. Wanneer je even niet let op de instellingen (zie verder) en je lanceert een game à la Horizon Zero Dawn, Cyberpunk 2077 of Control, hoef je na amper anderhalf uur niet te schrikken dat de speeltijd zonder laadkabel alweer over is.
Gelukkig zijn er naast het automatisch of manueel (laten) verlagen van de helderheid van het scherm en het uitschakelen van heel wat minder zuinige functionaliteiten nog andere hulpmiddelen beschikbaar om het leeglopen van de batterij enigszins te vertragen. Zo kun je bijvoorbeeld gebruik maken van de instelling Thermal Power (TDP) Limit, welke de stroomtoevoer voor de processor stevig beperkt. Zeker bij games welke niet zo afhankelijk zijn van CPU-kracht is het een prima idee om hiermee aan de slag te gaan. Een mooi neveneffect is dat dit tegelijk de warmte-uitstoot van de processor zou moeten verminderen.

Daarnaast is er een frame rate-limiet voorhanden die, los van de gespeelde game, de frame rate (of FPS) kan limiteren tot maximaal 15, 30 of 60. Ook de GPU Clock Frequency, die standaard op 1000 MHz opereert, kun je indien gewenst manueel schalen binnen een bereik tussen de 200 en de 1600 MHz. Met de Scaling Filter-optie kun je trouwens daarbovenop AMD’s Fidelity FX Super Resolution inschakelen, waardoor je elke game in een lagere resolutie kan laten uitvoeren terwijl deze automatisch opgeschaald naar de native resolutie van het beeldscherm, met controle over de scherpte in zes gradaties. Sinds een recente update kan Variable Rate Shading ook ingeschakeld worden om de grafische processor te ontlasten, eveneens met een verlaagd stroomverbruik tot gevolg.

Standaard staat de verversingssnelheid van het scherm van de Steam Deck op 60 Hz. Indien gewenst kan deze via het besturingssysteem verlaagd worden naar 30 Hz. Tot op heden is het nog niet mogelijk om de verversingssnelheid volledig naar willekeur aan te passen, al komt deze feature er binnenkort wel aan. Deze aanpassen naar bijvoorbeeld 40Hz zou, zij het deels afhankelijk van de specifieke game en andere instellingen, al wat meer besparend kunnen zijn voor de batterij, terwijl het tevens een gering verlies aan frames-per-second oplevert. Hierdoor zou je dus een pak langer de grafisch meer belastende games op een vloeiende manier kunnen blijven spelen dan nu het geval is.

IMG_6955.jpg


Performance Overlay en ventilator kunnen nog iets beter

Hoe kun je de impact van elk van deze instellingen nu weten naast te tellen hoelang het duurt tot je batterij leeg is tijdens het spelen van een bepaalde game? Wel, dat blijkt heel simpel. Namelijk via de three-dot-knop onderaan rechts op de handheld kun je de Performance Overlay inschakelen waarmee de diverse prestatie-indicatoren gedetailleerd weergegeven worden. Je kunt er onder meer de belasting en temperatuur van de grafische processor en de acht processorkernen, het systeemgeheugen, het VRAM-gebruik en de batterijstatus raadplegen.

Idealiter krijgen we later de mogelijkheid om de locatie van deze overlay te gaan bepalen. Doordat namelijk de menu-opties van de meeste games net als deze overlay links op het scherm geplaatst zijn, dien je de overlay vaak tijdelijk uit te schakelen om te kunnen lezen welke optie er zich achter deze bevindt.
De ventilator van de Steam Deck kan overigens ook geregeld nogal scherp in de oren klinken. Al komt gelukkig ook hier spoedig verandering in via een zelf te beheren fan curve die in de maak is. Tot zover wat de hardware betreft, laten we nu maar overgaan naar de software.

sonic-mania.jpg


Gaming Mode: integratie met Steam en gebruiksgemak echt top

Dat we vroeg of laat wel een handheld konden verwachten van Valve, stond quasi in de sterren geschreven, desondanks de eerdere minder geslaagde probeersels via de Steam Machine, de Steam Controller en de Steam Link. Ontegensprekelijk net door die ervaringen kon Valve wel de grondslag leggen voor deze Steam Deck. Standaard staat op het toestel dan ook hetzelfde SteamOS, zij het dan in alweer een nieuwere versie. In feite is dit niets anders dan een Arch Linux-gebaseerd besturingssysteem waar Valve hun emulatietechnologie - genaamd Proton - aan toevoegde om games die gemaakt zijn voor Windows toch probleemloos op hun nieuwste handheld te kunnen spelen. Want dit moet wel gezegd: het koppel Steam Deck-Windows beleeft momenteel niet meteen een perfect huwelijk. Al zal het wellicht niet tot een scheiding komen, toch blijft geduld ook hier een eeuwige deugd. Voor Windows 11 ontbreekt sowieso nog een nieuw BIOS voor ondersteuning van de fTPM-chip en wanneer je Windows 10 op het apparaat installeert kun je je verwachten aan het ontbreken van geluid via de 3.5 mm jack en luidsprekers. Ook dual-boot is nog niet mogelijk.

We houden het dus eveneens voor deze review nog steeds bij de combinatie SteamOS en Proton. Nadat de Steam Deck opgestart is, kom je vanzelf terecht in de zogenaamde Gaming Mode. Deze lijkt visueel heel sterk op de Steam Big Picture Mode, welke we al langer kennen vanop de pc als een uiterst toegankelijke manier om via de controller de verschillende facetten van de applicatie (spellenbibliotheek, winkel, chat, …) te kunnen gebruiken. Van het bladeren doorheen de spellen in de aanbieding, het lezen van reviews, lanceren van filmpjes, het aanwenden van de zoekfunctie tot het beheren van je profiel, alles werkt en reageert zoals je het verwacht. Standaard wordt in deze modus ook aangeboden om Google Chrome te installeren, waardoor je niet hoeft om te schakelen naar de Desktop Mode om online te surfen of je geliefde webapplicaties zoals WhatsApp of Discord te gebruiken.

Op de Steam Deck zelf vind je linksonder de heel handige Steam-knop terug. Hiermee kun je de verschillende menu-opties van de applicatie oproepen. Zelf gebruikte ik deze knop het meest om de huidige game netjes te laten sluiten, om naar Desktop Mode om te schakelen en om (via de Power-optie) de Steam Deck af te sluiten of te herstarten. Tevens kun je de knop gebruiken voor allerlei toetsencombinaties die extra functionaliteiten bieden zoals het on-screen toetsenbord, het nemen van screenshots, het inschakelen van het vergrootglas of het geforceerd afsluiten van de huidige game. Elke volledig ondersteunde game heeft een aangeraden controller-layout toegepast gekregen en daarnaast is het mogelijk om de besturing naar believen aan te passen, waardoor je vroeg of laat wel een configuratie vindt die enigszins werkt voor jou. Ik zeg enigszins, want als de game namelijk niet aangeduid staat met het groene Deck Verified-icoon kun je wel eens wat vervelende zaken op dit vlak ervaren. Hoe dan ook streeft Valve ernaar om zoveel mogelijk games te laten werken zonder dat zo’n manuele aanpassing noodzakelijk blijkt.



Prestatietesten in enkele games

Laten we tot slot eens onze Steam Deck toch aan een soort van prestatietest onderwerpen. 3DMark Time Spy blijkt op dit ogenblik helaas out-of-the-box absoluut niet ondersteund te zijn en loopt na de installatie gewoon oneindig vast op een wit scherm. Zelfs met de nodige trucjes om de software enigszins werkend te krijgen, blijkt de hardware toch nog niet herkend te worden. Voor het benchmarken dienden we ons dus te focussen op het meten van de individuele prestaties van het ding in verschillende games.
Binnen de categorie “grafisch meer intensieve games” testte ik eerst eens Cyberpunk 2077 uit via de ingebouwde benchmark. Dit gebeurde met medium grafische instellingen en zonder Ray Tracing, maar mét AMD FidelityFX FSR ingeschakeld in de game zelf. Zo zul je namelijk doorgaans de zwaardere games ook spelen op de Steam Deck, wanneer deze optie beschikbaar is. De resultaten staan in een hierboven staande screenshot. De game bleek prima speelbaar, zij het dat er enkele zware frame drops te merken waren wanneer de camera overheen een druk bevolkte locatie vloog, vandaar de minimum FPS van 14.45 in het rapport. Finaal staat er toch mooi net geen 40 FPS als gemiddelde. In ieder geval is dit een bemoedigende vaststelling, want grafisch ziet de game er op Medium instellingen, zelfs met FSR ingeschakeld, nog steeds absoluut niet mis uit. Ook Control bleek met Medium settings speelbaar op de Steam Deck. Alleen haalde deze game moeizaam meer dan 30 FPS als gemiddelde, mogelijks door het ontbreken van de implementatie van FSR en was de batterij ook binnen de twee uur volledig leeggelopen.

Deze handheld is vooral het paradijs voor de indie-lovers onder de pc-gamers.


Finaal testte ik een resem lichtere games (voornamelijk indie) uit, zeg maar de categorie "grafisch minder intensieve games”. Onder meer Abzû, Axiom Verge, Hollow Knight, Horizon Chase Turbo, Little Nightmares, Sonic Generations, Streets of Rage 4, My time at Portia, Jotun, A Night in the Woods, Salt and Sanctuary, Blasphemous, Ori and the Blind Forest, … passeerden de revue. Allen haalden ze de maximale frame rate van 60 FPS. Iets wat resulteerde in een zalige ervaring, mede doordat ik deze games eindelijk eens op een handheld kon spelen. Ook de batterijduur werd logischerwijze met dit type games een ander verhaal, want ik kon deze met gemak voor zes uur en meer blijven doorspelen.

Conclusie

De integratie met Steam en het gebruiksgemak van de Gaming Mode van de Steam Deck zijn in één woord top te noemen. Het is dan ook niet voor niets dat Steam al jarenlang het meest populaire online spellenplatform is voor de pc en Valve heeft voor hun handheld duidelijk diezelfde kwalitatieve lijn doorgetrokken. Triple-A games spelen op de Steam Deck blijft daarnaast toch wel een uitdaging, voor zowel de batterij als de grafische processor. De handheld is daarom vooral de nieuwe hemel op aarde voor indie-lovers, want de Steam Deck kan echt wel prima zijn streng trekken bij de grafische lichtgewichten onder de pc-games, waarmee ik dus vooral doel op indies. Het verhaal van de Steam Deck zal pas echt compleet zijn wanneer alles op het toestel ook naar behoren werkt met een Windows besturingssysteem. Dat Valve evenwel als eerste er enigszins in slaagt om een reeds lang bestaand gat in de markt op te vullen, behoeft geen verdere toelichting. Het kostbaar stukje speelgoed is nu al een enorm succes en de komst van een tweede versie van de Steam Deck werd eveneens al bevestigd.

Pro

  • Indrukwekkende specificaties
  • Heel mooi ontwerp
  • Het paradijs voor de indie-lovers onder de pc-gamers
  • De mogelijkheden zijn legio vanaf heden en het wordt steeds maar beter

Con

  • Batterijduur verlengen behoeft uitzoekwerk per game
  • Frame rate van triple-A games blijft een uitdaging
  • Slechts één USB-C-poort
8

Over

Beschikbaar vanaf

25 februari 2022

Uitgever

  1. Valve Corporation
 
Laatst bewerkt:
Knap toestel.
Dat de batterij niet top is, kan je wel verwachten met dergelijke prestaties.
Dat blijft bij alle technologie toch een pijnpunt tegenwoordig.
Wat wel erg jammer is dat je deze niet kan opladen en aansluiten op een groter scherm tegelijkertijd.
Hopelijk komt daar een oplossing voor.
 
Ben er nu ook al een goeie maand mee bezig en mijn PC en PS5 staan sindsdien stof te verzamelen. Echt een geweldig toestel, nog maar amper problemen gehad met compatibiliteit van games in mijn Steam library. Valve brengt ook constant updates uit met o.a. 40hz/40fps mode, sinds gisteren ook custom configuratie profielen per game enz...

De batterij kan je ook tweaken naar wat je SD moet doen.Om bvb Witcher 3 te draaien op high aan 40fps kan je je TDP aanpassen tot als je ziet dat de FPS niet constant op 40 blijft zodat je op die manier batterij uitspaart. Dit ding is echt fantastisch voor kortere gamingsessies tijdens de pauzes op het werk. Kortom fantastisch stukje technologie dit, ik preorder sowieso de 'next gen' SD wanneer die wordt aangekondigd :).
 
Knap toestel.
Dat de batterij niet top is, kan je wel verwachten met dergelijke prestaties.
Dat blijft bij alle technologie toch een pijnpunt tegenwoordig.
Wat wel erg jammer is dat je deze niet kan opladen en aansluiten op een groter scherm tegelijkertijd.
Hopelijk komt daar een oplossing voor.
Dock komt dit seizoen nog uit.

Zelf ook wel tevreden van. Alles bolt heel goed, emulatie is ook een droom.
 
Redactie
Ondertussen ook een Steam Deck in bezit. Na een week of 3 toch al heel tevreden van de aankoop.
 
Terug
Bovenaan