Review: Saturnalia

Gravoi, een afgelegen Italiaans dorp vol mysteries. Hier bevinden zich vier jongelui op een mistige decembernacht die voor het dorp een religieuze betekenis heeft. De enige uitweg van de stad is versperd, alle andere bewoners hebben hun thuis gebarricadeerd en een oog op hun deur getekend. Een schaduw lijkt de jongelui te achtervolgen. Wat is er in deze stad gaande en hoe kunnen ze ontsnappen?

Italiaanse ontwikkelaars Santa Ragione maken al sedert 2010 een gevarieerd scala aan indiegames, waaronder Mirrormoon EP, Wheels of Aurelia, Fotonica en Milky Way Prince: The Vampire Star. Graag combineren ze unieke gameplay-ideeën met een aandachttrekkende visuele stijl en een intrigerend verhaal met politieke ondertonen. Dat is met Saturnalia niet anders. Maar eindelijk eist roguelite-survival-horroravontuur Saturnalia, met zijn verrassende combinatie van genres en meeslepende uitvoering, de aandacht op die Santa Ragione al lang verdienen.

Screenshot 2022-11-01 163053.png


Een bende genres door elkaar

Als geologe Anita begin je het verhaal in een stadje in Sardinië, Italië genaamd Gravoi. Daar onderzoekt zij de mijnen en woont ze tijdelijk in een villa tezamen met twee andere jongeren die hier niet thuishoren. Anita is er net achtergekomen dat ze zwanger is van een kind met haar vriendje Damiano, die overigens reeds een vrouw en kinderen in Gravoi heeft. Op de avondstond krijgt ze wat tijd om de stad te verkennen terwijl het volk allemaal in de kerk een mis uitvoert. Na een dutje is de mis voorbij en kan ze in de duisternis naar de kerk sluipen om daar Damiano te ontmoeten, samen de stad te ontvluchten en een nieuw leven met hun baby te beginnen. Maar Damiano is niet van plan zijn reputatie en zijn leven in Gravoi te op te geven: in de kerk trekt hij aan de klokken en al snel komt er een duister wezen uit de mist dat Anita ontvoert. Nu is het aan haar vrienden in de villa om haar te redden, de geheimen van de stad te ontdekken, hun eigen persoonlijke doelen te behalen en uiteindelijk hem zo snel mogelijk te smeren.

Dat Anita gevangen kan worden, is niet enkel deel van het verhaal, maar een voorproefje van een groter systeem: uiteindelijk kan je als vier personages spelen en elk van die personages heeft hun eigen achtergrond, verhaal en vaardigheden die van pas komen tijdens het spel. Zo kan Anita makkelijk de weg vinden naar plaatsen waar ze al geweest is, heeft fotojournalist Paul een camera tot zijn beschikking waarmee hij het monster voor even kan verlammen, heeft drugsverslaafde Sergio een gsm waarmee hij de andere personages kan bellen en heeft de adolescente Claudia een masker waarmee ze zich makkelijker kan verstoppen van het beest, en het vermogen met haar fijn lichaam door een tralies te ontsnappen. Elke keer dat iemand door het beest wordt gevangen, krijgt een ander personage de controle. Onder sommige omstandigheden hebben zij dan de mogelijkheid om het gevangen personage te redden, al is dat niet altijd het geval. Naast inleving met de personages is er nog één grote reden die je motiveert om zo voorzichtig mogelijk met elk personage om te gaan: eens alle speelbare personages gevangen of dood zijn, zal het dorp resetten: de shortcuts, quests en informatie die je tot op dat punt gevonden hebt, blijven wel in dezelfde staat, maar alle objecten in het bezit van elk personage worden uit je gedeelde inventaris verwijderd en het dorp zelf verandert zijn locaties en wegen zodat de vertrouwdheid die je met de stad hebt opgebouwd, weeral verdwenen is.

De unieke stad en de even unieke manier waarmee je ermee kan omgaan maken de sluiptochten door de kronkelende wegen van Gravoi zowel onvergetelijk als onvergelijkbaar met andere games.


Maar dat is het metaspel. Wat doe je van moment tot moment in Saturnalia? Naast dat roguelite-element bestaat de ervaring voornamelijk uit het verkennen en onderzoeken van locaties, het oplossen van lichte puzzels en het ontwijken van het beest dat je achternasluipt. Ook survival-elementen komen te pas, want sommige middelen zijn schaars, zoals fotorollen om het beest mee te verlammen. Nieuwe genres uitvinden is niet zo makkelijk; zoveel ideeën zijn al geprobeerd, maar het is door het creatief combineren van elementen of genres die normaal niet samenhoren, dat er hier magie ontstaat. Je kan kiezen alleen te verkennen of met een grotere groep rond te lopen en beide hebben hun voor- en nadelen. Alleen of tezamen ga je op zoek naar aanwijzingen rond het mysterie van St. Lucia dat in verband staat met het beest dat je achtervolgt. Gaandeweg zal je werktuigen vinden die je kan gebruiken om nieuwe shortcuts te ontgrendelen en verzamel je objecten die je kan gebruiken voor navigatie of voor bescherming tegen het beest. Dat klinkt misschien wat herkenbaar als je al vele indie-horrorgames gespeeld hebt, maar de unieke stad en de even unieke manier waarmee je ermee kan omgaan maken de sluiptochten door de kronkelende wegen van Gravoi zowel onvergetelijk als onvergelijkbaar met andere games. Zo zal je waarschijnlijk elke tocht door het donker beginnen met een specifieke missie in het achterhoofd, maar de intieme spoortjes en mysteries van de stad zullen je altijd weten weg te lokken van wat je eerst aan het doen was. En erg zal je dat niet vinden, want elke ontdekking kan cruciaal zijn in je uiteindelijke missie om het dorp te ontsnappen.

Screenshot 2022-11-01 163204.png


Wees niet welkom in Gravoi

Het dorp waar dit horroravontuur zich afspeelt, is de ware ster van de game. Onafhankelijk van de configuratie waarin de stad zich bevindt naarmate je al je personages verliest, voelt dit doolhof vol geheimen als een ademend personage. Zijn lange, smalle, kronkelende straatjes zorgen voor een constant gevoel van claustrofobie, maar laten ook toe dat je details in de omgeving opmerkt die belangrijk kunnen zijn zoals shortcuts, consumables of cruciale informatie. Een groot deel van de gebouwen in de stad hebben ook een binnenkant, al moet je vaak creatief zijn om een ingang te vinden. Die interieurs variëren tussen mijnen, een landhuis met een bibliotheek, een bar en de woonplaatsen van verscheidene personages en ze introduceren heel wat diversiteit en verrassing in de speelomgeving. Een van de meer innovatieve ideeën in Saturnalia is dat je de complexiteit van het dorp haast onmogelijk volledig onder de knie kan krijgen als speler. Dus het navigeren tussen locaties doorheen de straatjes en velden is een uitdaging op zich. Anita heeft als vaardigheid dat ze goed is in navigatie, waardoor je wanneer je met haar speelt altijd kan vragen dat ze wijst in de richting van haar huidig doel. Andere personages kunnen dit enkel wanneer ze net een landkaart hebben gezien en die zijn best dun verdeeld over het dorp. Ook is er een tijdslimiet waarna de personages niet meer weten in welke richting hun objectief is en kunnen sommige belangrijke bezienswaardigheden niet met de kaart gevonden worden. Het resultaat is dus dat je je een groot deel van de tijd in vaag-bekend-uitziende straten begeeft, maar eigenlijk toch maar voetstappen in het donker zet in de hoop binnenkort iets te vinden waarmee je je terug kan navigeren.

Het ding dat die verwarrende navigatie zo spannend maakt, is natuurlijk het beest dat je meedogenloos achtervolgt. Door de hoge kostprijs van het verliezen van al je personages, maakt dit monster je elk moment wat angstig, zelfs (en wellicht vooral) wanneer hij nergens te bekennen is. Het is nooit een goed idee te snel door de straten of de mist te lopen, want zo kan hij je snel vinden. Wanneer hij dichtbij is, krijg je een ratelend geluidseffect dat je bloed doet stollen hoe sterker het wordt. Dan kan je je verstoppen of juist weglopen. Verstopplaatsen zijn effectief, maar niet altijd makkelijk te vinden en weglopen kan lukken, als je niet stomweg een doodlopend pad inloopt. Zeker zo'n achtervolgingsmomenten zijn heerlijk pure adrenaline, vanwege van wat er op het spel staat en de opzettelijk lage draw distance wanneer je door de mist of straten loopt. Saturnalia motiveert je keer op keer om het duister terug in te stappen, of het nu is om iets te ontwijken, of iets op te zoeken.

Saturnalia motiveert je keer op keer om het duister terug in te stappen.


Een andere minieme uitdaging zijn de controls: je geraakt er wel aan gewend, maar verfijnd zijn ze niet. Zo voelt de beweging van zowel je personages als de camera niet erg vloeiend en best instabiel. Omdat de straatjes en locaties waar je je bevindt zo claustrofobisch zijn, kan dat wel eens voor problemen zorgen. Daarnaast heeft de game een onaangename neiging om je knopcommando's soms te negeren, wat volgens mij iets te maken heeft met de programmering van prioriteiten. Ook is één element van de stealth niet echt goed uitgewerkt: zo zal het beest je minder makkelijk vinden wanneer je gehurkt zit. Maar waar meeste ontwikkelaars je gewoon een hurkknop zouden geven, kan je in Saturnalia pas hurken als je met je personage bewust tegen een muur aan wandelt. Dat is, in combinatie met de camera- en bewegingsproblemen, best onhandig en meestal probeerde ik daardoor andere manieren uit om het beest te ontwijken.

Een andere motivatie voor de speler is het verhaal: elke keer dat je een tocht waagt door het dorp kan je wat mechanische voordelen scheppen (zoals een hamer waarmee je glazen deuren kan inslaan), maar even belangrijk zijn de verhaalontwikkelingen die op basis van aanwijzingen of karakterinteracties kunnen gebeuren. Het overkoepelend verhaal, waarbij je de politieke geschiedenis van het dorp ontrafelt om het mysterie van het beest op te lossen, is oké, maar nu niet hetgene waar je Saturnalia voor wilt spelen. Naast dat groter verhaal, is het spel opgedeeld in karakterarcs voor elk van de speelbare personages. Aangezien elk personage een eigen introductiehoofdstuk krijgt en in termen van hun vaardigheden onderscheiden wordt, is het als speler best bevredigend om de arcs van deze personages uit te spelen. Wel is het jammer dat de karaktergebonden missies vaak door eender welk personage gespeeld kan worden. Zo heb ik een groot deel van Pauls narratief uitgespeeld ... nadat Paul in die run reeds gestorven was. Ik had het op prijs gesteld als er iets meer gebruik gemaakt werd van ieders unieke vaardigheden zodanig dat ook enkel het juiste personage hun eigen verhaal kon afmaken.

Screenshot 2022-11-01 162945.png


Roze mistwolken?

Niet te vergeten is de unieke visuele stijl die Saturnalia makkelijk onderscheidt van elke andere game op de markt. Geïnspireerd door de esthetica van Italiaanse Giallo-films, maar duidelijk in hun eigen richting genomen, gebruikt het spel een contrast tussen grijstinten en felle kleuren op een manier die ik nog nooit gezien heb. Technisch gezien zijn alle texturen van het spel in grijstinten zonder skins, maar op bepaalde delen is een filter geplaatst die een deel van het scherm een vreemde gloed geeft. De manier waarop deze techniek geïmplementeerd is, is verbijsterend. Zo is de dikke mist in het dorp niet wit, maar het kenmerkend neonroze. De gelige gloed van de avondzon en kampvuren die je in het spel bouwt, weerkaatsen prachtig op de omgevingen en personages. Maar de schaduwen en vele donkere locaties blijven lekker pikzwart, waardoor je weer naar een van je weinige lucifers moet grijpen. Deze vreemde stijl is niets minder dan gewaagd, maar zal Saturnalia voor eeuwig herkenbaar houden, een onmiskenbaar compliment in een wereld waar elke AAA-game probeert fotorealistisch te zijn en zovele indiegames gelijkaardige stijlen gebruiken.

Deze vreemde stijl is niets minder dan gewaagd, maar zal Saturnalia voor eeuwig herkenbaar houden.


Qua UI kiest Saturnalia voor het minimalisme: in de hoeken van het scherm staan icoontjes voor het laatst gebruikt object in je inventaris, het verhaalmenu en je huidige objectief. Bij het sprinten komt ook een staminastaaf onderaan het scherm verschijnen. Hier allemaal niets mis mee: met zo'n aangrijpende stijl, laat je die liefst voor zichzelf spreken. Ook is er uiteraard geen mini-map, of zelfs een grotere kaart die je in het menu kan vinden: navigatie is te diep in de ervaring geweven om het met zo'n conventies te verpesten. Wel zijn ze exact de omgekeerde richting opgegaan als het gaat om het aanwijzingenmenu. Dit netwerk van nodes wordt gebruikt om je objectieven te tracken, om te zien welke objecten je al hebt kunnen vinden, welke personages met welke aanwijzingen en verhaallijnen geassocieerd zijn, hoe je elk stuk informatie in het spel bent te weten gekomen en welke dingen verder te onderzoeken om nog geheimen te weten te komen. Wanneer je een van die nodes inspecteert, krijg je ook een wazig beeld van de locatie waar het om gaat. Al die informatie heb ik niet nodig. Het belangrijkste waar ik steeds naar het bord voor terugkwam, was het checken van mijn objectieven en dat is een lijst die onhandig naar boven komt als ik naar de juiste node ga. Met dit bord probeerden ze alle informatie in het hele spel te verzamelen. Ook al respecteer ik die poging en denk ik dat de locatiepreview wel een interessante functie is, is dit menu simpelweg slechte UI-design.

Maar eens je doorhebt hoe je dat bord wat moet navigeren, kan je terug de straten van Gravoi betreden. En eender welke slordige beperking of probleem, is niets in vergelijking met de visueel adembenemende, bloedstollende spanning en het verslavend mysterieus lonken van de vele geheimen van Gravoi.
Saturnalia is vanaf 27 oktober op alle platformen beschikbaar, waaronder gratis voor de pc op de Epic Store.

Conclusie

Een puur-Italiaanse ongepolijste diamant.
Deze arthouse horror-adventuregame met zowel survival- als roguelite-elementen is dan wel wat onverfijnd als het op de controls, camera en menu's aankomt, dat is makkelijk vergeven door de originaliteit en verslavendheid van zijn genre-definiërende gameplaypremisse; de aanlokkelijke, intieme natuur van de stad waarin het zich afspeelt; en zijn verbluffende, unieke visuele stijl.

Pro

  • Originele exploratieve gameplay met goed gebalanceerde survival- en roguelite-systemen
  • Een ademende stad vol geheimen
  • Unieke visuele stijl
  • Oprecht spannend én verslavend

Con

  • Ongepolijste controls en camera
  • Onhandig en overweldigend aanwijzingenmenu
  • Problemen met verhaalstructuur
8.5

Over

Beschikbaar vanaf

27 oktober 2022

Gespeeld op

  1. Xbox Series X|S

Beschikbaar op

  1. Nintendo Switch
  2. PC
  3. PlayStation 4
  4. PlayStation 5
  5. Xbox One
  6. Xbox Series X|S

Genre

  1. Horror
  2. Roguelike
  3. Survival

Ontwikkelaar

  1. Santa Ragione

Uitgever

  1. Santa Ragione
 
Terug
Bovenaan