Filmreview: The Fabelmans

Het moet intussen al dertig jaren geleden zijn dat Steven Spielberg in de voetsporen trad van Alfred Hitchcock en Stanley Kubrick als regisseur wiens naam zo bekend is dat zelfs de grootste filmleek hem kent, en er in alle waarschijnlijkheid ook een gezicht op kan plakken. Spielberg liet de wereld zien wat een kaskraker kon zijn: groots entertainment voor jong en oud, gedreven door plot maar met een sterk moreel verhaal, gevormd door moderne filmtechnieken en spectaculaire visuele effecten, en begeleid door grandioze scores die bestemd zijn om even memorabel te worden als de films zelf. Met deze formule wist hij een indrukwekkende filmografie samen te stellen, bestaande uit sciencefiction, avonturenfilms, creature features, musicals, kinderfilms, biopics, oorlogsdrama’s, espionagethrillers, animatiefilms en nog veel meer. Maar waar komt al die creativiteit, energie en filmlust toch vandaan? Het antwoord hierop formuleert Spielberg in The Fabelmans, een dramatisering van zijn eigen herinneringen, ervaringen en ambities als kind en als tiener.

Het is in de winter van 1952 wanneer we voor het eerst kennismaken met de drie belangrijkste Fabelmans uit het verhaal. Ingenieur Burt en pianiste Mitzi nemen hun zesjarige zoon Sammy mee naar een vertoning van Cecil B. Demilles The Greatest Show on Earth voor zijn allereerste bezoek aan de bioscoop. Sammy heeft een beetje schrik voor wat hem te wachten staat, maar Burt geeft hem – en het millenialpubliek dat nooit de tijd van pellicule heeft gekend – een beknopte uitleg over de wetenschap van film, de perceptie van beweging, en projectie. Ondanks deze initiële geruststelling wordt de avond voor Sammy een schokkende ervaring. The Greatest Show on Earth bevat namelijk een scène met een spectaculaire treinramp, en de getraumatiseerde Sammy krijgt dat ongeluk maandenlang niet uit zijn hoofd. Tot Mitzi een oplossing bedenkt: als ze hem een camera geeft, dan kan hij met zijn speelgoedtreintjes de treinramp recreëren, en het resultaat dan afspelen totdat zijn angst verdwijnt.

THE%20FABELMANS%201.jpg


De geboorte van een cineast

Maar die camera had een veel grotere impact op Sammy dan het verwerken van één enkel trauma. Hij leert dat film een manier is om controle te winnen over zijn leven en zijn omgeving, en vervolgens begint hij alles te filmen van candid home movies tot geënsceneerde zombiefilmpjes. Voor even lijkt alsof dit de teneur wordt voor de rest van de film; Sammy als regisseur in spe, en de geinige 8mm-filmpjes die hij met zijn zussen en zijn vrienden maakte. Een minder mature schrijver of regisseur zou waarschijnlijk helemaal voor deze simpele, nostalgische gag gekozen hebben. Maar Spielberg keert die verwachtingen om, en richt zijn blik vooral op en het drama dat zich afspeelt tussen de gezinsleden van de familie Fabelman. De relaties tussen Sammy en zijn ouders en de invloed die zij hebben op de ontwikkeling van zijn karakter zijn veel belangrijker dan spielerei met de camera. En dankzij Spielbergs talent is het ook een wonderbaarlijke filmervaring. Dit eerste deel van de film is een perfecte illustraties van de twee tegengestelde krachten die constant aan het werk zijn in Sammy’s emotionele en creatieve geest: aan de ene kant kweekt hij dankzij zijn vader een interesse in hoe dingen werken en de technologieën die erachter schuilen, maar aan de andere kant erft hij ook de de artistieke impulsen van zijn moeder over, en leert hij het cathartische potentiëel van kunst.

De relaties tussen Sammy en zijn ouders en de invloed die zij hebben op de ontwikkeling van zijn karakter zijn veel belangrijker dan spielerei met de camera.


In een later hoofdstuk zien we de Fabelmans naar Arizona verhuizen, wat in vergelijking met hun roots in New Jersey op een totaal ander land lijkt. Sammy is intussen een tiener aan het eind van zijn middelbare schoolcarriére. Daar wordt hij regelmatig geconfronteerd met antisemitisme door zijn klasgenoten, maar vind soelaas in de onverwachte relatie die hij aangaat met een wel zeer katholiek meisje, en uiteraard, in het maken van films in zijn vrije tijd. Het is in deze nieuwe omgeving, tussen de pesterijen en de romances, wanneer de spanningen tussen de familieleden hun hoogtepunt bereiken, dat al het fijnste acteerwerk naar boven komt drijven, niet in het minst voor Gabriel LaBelle, die mooi zijn mannetje kan staan tussen klasbakken Paul Dano en Michelle Williams. Hij deelt ook een onvergetelijke scène met zijn mysterieuze oom Boris, een leeuwentemmer uit het circus, vertolkt door de fantastische Judd Hirsch. Maar ook Williams schittert hier als de onvoorspelbare en egoistische doch liefhebbende moeder, wiens band met Sammy de kijker trakteert op een emotionele rollercoaster.

2286489-scaled.jpeg


Spielberg op zijn intiemst

Voor een film die gezien kan worden als een origin story voor ’s werelds bekendste blockbusterregisseur, benadert Spielberg zijn verhaal met een opvallende intimiteit. Spielberg staat vooral bekend om zijn grote producties met veel actie, beweeglijk camerawerk, bombastische scores en een flinke dosis sentiment. Maar hier gaat hij toch anders te werk, en zijn samenwerkingen met o.a. cinematograaf Janusz Kaminski en componist John Williams, passen zich mee aan. Een van de Spielbergs trademarks is het dynamische camerawerk. Hij houdt ervan om de speelruimtes met elegante camerabewegingen te verkennen, en om de acteurs op een speelse manier te kaderen. The Fabelmans doet dat helemaal anders. De camera hier is statischer dan ooit tevoren, maar het verhaal vloeit mooi voort. Het is alsof Spielberg en Kaminski na al die jaren zodanig goed weten waar ze de camera moeten plaatsen om alles uit de acteurs in een scène te halen, dat al die flair van een bewegende camera en barokke framing simpelweg overbodig is.

Toch steekt het duo er op het allerlaatste moment van de film nog een fantastische in-camera mop in, alsof ze het simpelweg niet konden laten. Je zal het wel zien. Ook in de muziek is een gelijkaardige verandering in stijl merkbaar. In plaats van de gebruikelijke, opzwepende muzikale thema’s van John Williams, krijgen we een zeer ingetogen pianoscore die soms aanvoelt als één lange, rustgevende sonata. Deze soundtrack mag dan nog niet dezelfde iconische status hebben als die van Jaws of van de Indiana Jones-films, maar het is misschien wel het mooiste en meest doeltreffende werk dat Williams en Spielberg samen geleverd hebben. En dat het waarschijnlijk hun laatste collaboratie is, maakt het des te mooier.

Conclusie

Als je pas na de aftiteling beseft wat de naam Fabelman precies symboliseert in de context van deze film, dan kan je gerust zijn dat de immersie compleet was. Dat gevoel komt enkel voor bij de beste films, en het is de reden waarom een cinemabezoek nog steeds de moeite waard is.

Pro

  • Prachtige score van John Williams
  • Schitterende eindscène met een geweldige cameo

Con

  • De relatie tussen vader en zoon mocht iets meer uitgewerkt worden
8.5

Over deze film

Beschikbaar vanaf

22 februari 2023

Genre

  1. Drama

Speelduur

151 minuten

Regie

Steven Spielberg

Cast

Gabriel LaBelle, Michelle Williams, Paul Dano, Judd Hirsch, Seth Rogen

Uitgever

Entertainment One
 
Laatst bewerkt:
Terug
Bovenaan