The Queen. Ik ben in dubio over The Queen. Vroeger, toen er nog wat mysterie hing rond vorstenhuizen, liet ze mij eerder koud. Ik wenste haar het beste, maar ach, of zij nou die kroon droeg of een ander? Toen kwam Diana en alles werd anders. De eerste Royal Superstar, een niveau van roem dat nooit eerder gezien was voor een prinses. Plots werd het laagje mysterie stukje bij beetje opgelost, het vernis kwam eraf. Over alles in verband met royalty kwamen documentaires, verhalen, roddels, … The Queen bleek ook maar een mens en de wereld schipperde tussen ‘wat een vrouw!’ en ‘wat een **** vrouw! Ondertussen is ‘de vrouw’ niet meer en blijven we achter met een berg aan materiaal en moeten we er onze eigen mening maar over gaan vormen.
Elizabeth: A Portrait in Part(s) is nu te bekijken via video on demand.
Continuity and change
‘Elizabeth: A Portrait In Part(s)’ is een ongewone documentaire, in dat het eigenlijk geen film maar een collage is. 89 minuten gevuld met alle mogelijk denkbare fragmenten, momentopnames en snapshots van een leven dat zeventig jaar volledig in dienst van land en volk gestaan heeft. In de tijd dat koningin Elizabeth haar rol vervuld heeft, is de wereld door een resem onwaarschijnlijk ingrijpende veranderingen gegaan, terwijl zij in wezen vrij onveranderlijk is gebleven. Kijk maar naar een relatief klein detail: het koninklijke kapsel. Dat is eigenlijk negentig van haar uiteindelijke 96 jaar hetzelfde gebleven. Ik daag u uit om nu direct een verbintenis aan te gaan met één kapsel tot - pakweg - 2082. Geen gemakkelijke keuze, geen keuze waar velen bereid toe zouden zijn. En dat soort beslissingen hebben het leven van Elizabeth Alexandra Mary gekenmerkt, want voor elke generatie die haar gekend heeft, was zij eenzelfde onveranderlijke aanwezigheid. Dat is op zich al erg opmerkelijk aan deze film: je merkt een steeds veranderende wereld rondom een opvallend onveranderlijke Queen.
Toen Elizabeth geboren werd, was haar een heel ander soort leven voorspeld. Geboren als nichtje van de toekomstige koning, zou zij een goed (lees 'getiteld en gefortuneerd') huwelijk sluiten en het leven van een vrouw in hogere aristocratische regionen gaan leven. Goede doelen, paarden, landhuizen, ... Allemaal deel van een levensstijl voor edele jongedames, weinig nood om zich veel zorgen te maken, rustig door de jaren dobberen. Helaas (of niet, we zullen het nooit weten want een uitspraak van zo een persoonlijke aard maakte zij nooit) gooide een Amerikaanse socialite stokken in de wielen. Mrs Wallis Simpson - uit Blue Ridge Summit, Pennsylvania - ging met het hart van Edward VIII - en niet veel later zelfs met de volledige koning - aan de haal. Elizabeths vader werd koning George VI en haar leven werd nooit meer hetzelfde. Toen George VI op zesenvijftigjarige leeftijd overleed, beloofde Elizabeth II haar volledige leven, hoe lang of kort het ook mocht zijn, toe te wijden aan haar land en haar volk. Of zij ooit kon voorzien dat er zo zeventig jaar in het vooruitzicht waren ... Waarschijnlijk niet, maar het rijk sloot zijn jonge koningin in het hart en vice versa.
Grief is the price we pay for love
De honderden beeldfragmenten zijn onderverdeeld in losse categorieën en er is geen voice-over of enige leidraad om een gevoel van ‘cohesie’ te geven. Toch slaagt elk onderdeel, als het ware, erin een stukje te belichten dat ons meer inzicht tracht te geven in de persoon ‘Elizabeth’ en de koningin ‘Elizabeth II’. Wat vooral opvalt is hoe non-stop het allemaal was. The Queen als charmante gastvrouw, als militair symbool, paardenliefhebster, wereldreizigster, … Met oude dames van het Womens’ Institute, Hollywood-sterren, kleine kinderen, overlevenden of redders, … In haar Wellington -laarzen, in militair uniform, glitterende avondjurk of in regenjas met een sjaaltje om het hoofd, … Elk moment, elke stap onder flitsende camera’s en het oog van honderden tot miljoenen mensen. Vanzelfsprekend kan het zeker niet zijn, maar zij gaf het een air van natuurlijkheid. Nooit rechtuit je mening kunnen geven, nooit een persoonlijke voorkeur of afkeur kunnen uiten of commentaar geven wanneer een krant over de schreef gaat. Eigenlijk was dit een persoon die in 1952 zichzelf volledig opgegeven had om een symbool te worden. Velen denken het te kunnen, als het geld maar goed genoeg is, maar zóuden we het kunnen …?
De schijnbare onkreukbaarheid van de koningin is - zoals we allemaal vaak konden lezen - een aantal keer teruggekomen to bite the Royal behind. Onder de noemer ‘horribilis’ wordt ook hier bij stilgestaan. Al blijft het concept ‘collage’ dus ook hier geen leidende stem, geen opinie of duiding. Het is geen geheim dat Elizabeth en Philip niet de meest voorbeeldige ouders waren. Veel liefde of begrip was er, ondanks de ‘spontane’ videomomenten die je hier ook ziet, niet en alle vier de koningskinderen hadden of tijd nodig om hun footing te vinden (Edward), gingen door een scheiding (Anne), een scheiding en een schandaal (Charles) of een scheiding, schandaal en afgekochte rechtzaken (Andrew). Bij het overlijden van prinses Di, kwam het koningshuis op zijn wankelste punt in eeuwen. Ook dit wordt niet uit de weg gegaan, momentopnames van toen de tijd leek stil te staan. Uiteindelijk werd het vaarwater weer rustiger en lijkt er nu een meer gestroomlijnde toekomst aan te komen. Elizabeth zegt zelf ‘the crown is more of an idea than a person’ maar voor velen is kroon en persoon gelijk. Zij wás de kroon en de kroon was zij.
Het is oprecht moeilijk om te zeggen wat nu eigenlijk de bedoeling was van de film die ik net bekeken heb, maar dat mag eigenlijk tellen als positief. Het hoofdpersonage is volstrekt uniek, of je haar nu kon pruimen of niet, en deze ode toont precies welk soort vrouw zij was. Hardwerkend, geen nonsens, toegewijd aan haar rol en haar land. We zien wat je noemt een consummate professional, te allen tijde wat men van haar nodig had en wanneer het al eens niet onmiddellijk recht liep, duidelijk bereid om te leren. Was er bij momenten teveel Queen en te weinig moeder/vrouw/mens, absoluut. Was er ondanks het mooie ideaal van de Commonwealth vaak nog een imperialistisch kantje aan het bestuur, ontegensprekelijk. Koningschap is per definitie geen zachte bezigheid en elke koningschap is volledig zijn eigen ding. Voor een jonge vrouw van amper 25, in een wereld die net uit oorlog kwam, in een land waar sociale onrust jaren domineerde en dat in feite nog steeds doet, moet het een zware leerschool geweest zijn. Dit was de laatste film van de in 2021 overleden Roger Michell (Notting Hill, My Cousin Rachel). Een motto van Michell was dat het doel van een regisseur was om het verhaal te dienen. Dat heeft hij in deze volkomen gedaan. Ons wordt geen mening of verhaal opgedrongen, dit is gewoon zoals het was.
Elizabeth: A Portrait in Part(s) is nu te bekijken via video on demand.
Continuity and change
‘Elizabeth: A Portrait In Part(s)’ is een ongewone documentaire, in dat het eigenlijk geen film maar een collage is. 89 minuten gevuld met alle mogelijk denkbare fragmenten, momentopnames en snapshots van een leven dat zeventig jaar volledig in dienst van land en volk gestaan heeft. In de tijd dat koningin Elizabeth haar rol vervuld heeft, is de wereld door een resem onwaarschijnlijk ingrijpende veranderingen gegaan, terwijl zij in wezen vrij onveranderlijk is gebleven. Kijk maar naar een relatief klein detail: het koninklijke kapsel. Dat is eigenlijk negentig van haar uiteindelijke 96 jaar hetzelfde gebleven. Ik daag u uit om nu direct een verbintenis aan te gaan met één kapsel tot - pakweg - 2082. Geen gemakkelijke keuze, geen keuze waar velen bereid toe zouden zijn. En dat soort beslissingen hebben het leven van Elizabeth Alexandra Mary gekenmerkt, want voor elke generatie die haar gekend heeft, was zij eenzelfde onveranderlijke aanwezigheid. Dat is op zich al erg opmerkelijk aan deze film: je merkt een steeds veranderende wereld rondom een opvallend onveranderlijke Queen.
Toen Elizabeth geboren werd, was haar een heel ander soort leven voorspeld. Geboren als nichtje van de toekomstige koning, zou zij een goed (lees 'getiteld en gefortuneerd') huwelijk sluiten en het leven van een vrouw in hogere aristocratische regionen gaan leven. Goede doelen, paarden, landhuizen, ... Allemaal deel van een levensstijl voor edele jongedames, weinig nood om zich veel zorgen te maken, rustig door de jaren dobberen. Helaas (of niet, we zullen het nooit weten want een uitspraak van zo een persoonlijke aard maakte zij nooit) gooide een Amerikaanse socialite stokken in de wielen. Mrs Wallis Simpson - uit Blue Ridge Summit, Pennsylvania - ging met het hart van Edward VIII - en niet veel later zelfs met de volledige koning - aan de haal. Elizabeths vader werd koning George VI en haar leven werd nooit meer hetzelfde. Toen George VI op zesenvijftigjarige leeftijd overleed, beloofde Elizabeth II haar volledige leven, hoe lang of kort het ook mocht zijn, toe te wijden aan haar land en haar volk. Of zij ooit kon voorzien dat er zo zeventig jaar in het vooruitzicht waren ... Waarschijnlijk niet, maar het rijk sloot zijn jonge koningin in het hart en vice versa.
Grief is the price we pay for love
De honderden beeldfragmenten zijn onderverdeeld in losse categorieën en er is geen voice-over of enige leidraad om een gevoel van ‘cohesie’ te geven. Toch slaagt elk onderdeel, als het ware, erin een stukje te belichten dat ons meer inzicht tracht te geven in de persoon ‘Elizabeth’ en de koningin ‘Elizabeth II’. Wat vooral opvalt is hoe non-stop het allemaal was. The Queen als charmante gastvrouw, als militair symbool, paardenliefhebster, wereldreizigster, … Met oude dames van het Womens’ Institute, Hollywood-sterren, kleine kinderen, overlevenden of redders, … In haar Wellington -laarzen, in militair uniform, glitterende avondjurk of in regenjas met een sjaaltje om het hoofd, … Elk moment, elke stap onder flitsende camera’s en het oog van honderden tot miljoenen mensen. Vanzelfsprekend kan het zeker niet zijn, maar zij gaf het een air van natuurlijkheid. Nooit rechtuit je mening kunnen geven, nooit een persoonlijke voorkeur of afkeur kunnen uiten of commentaar geven wanneer een krant over de schreef gaat. Eigenlijk was dit een persoon die in 1952 zichzelf volledig opgegeven had om een symbool te worden. Velen denken het te kunnen, als het geld maar goed genoeg is, maar zóuden we het kunnen …?
Zij was de kroon en de kroon was zij.
De schijnbare onkreukbaarheid van de koningin is - zoals we allemaal vaak konden lezen - een aantal keer teruggekomen to bite the Royal behind. Onder de noemer ‘horribilis’ wordt ook hier bij stilgestaan. Al blijft het concept ‘collage’ dus ook hier geen leidende stem, geen opinie of duiding. Het is geen geheim dat Elizabeth en Philip niet de meest voorbeeldige ouders waren. Veel liefde of begrip was er, ondanks de ‘spontane’ videomomenten die je hier ook ziet, niet en alle vier de koningskinderen hadden of tijd nodig om hun footing te vinden (Edward), gingen door een scheiding (Anne), een scheiding en een schandaal (Charles) of een scheiding, schandaal en afgekochte rechtzaken (Andrew). Bij het overlijden van prinses Di, kwam het koningshuis op zijn wankelste punt in eeuwen. Ook dit wordt niet uit de weg gegaan, momentopnames van toen de tijd leek stil te staan. Uiteindelijk werd het vaarwater weer rustiger en lijkt er nu een meer gestroomlijnde toekomst aan te komen. Elizabeth zegt zelf ‘the crown is more of an idea than a person’ maar voor velen is kroon en persoon gelijk. Zij wás de kroon en de kroon was zij.
Het is oprecht moeilijk om te zeggen wat nu eigenlijk de bedoeling was van de film die ik net bekeken heb, maar dat mag eigenlijk tellen als positief. Het hoofdpersonage is volstrekt uniek, of je haar nu kon pruimen of niet, en deze ode toont precies welk soort vrouw zij was. Hardwerkend, geen nonsens, toegewijd aan haar rol en haar land. We zien wat je noemt een consummate professional, te allen tijde wat men van haar nodig had en wanneer het al eens niet onmiddellijk recht liep, duidelijk bereid om te leren. Was er bij momenten teveel Queen en te weinig moeder/vrouw/mens, absoluut. Was er ondanks het mooie ideaal van de Commonwealth vaak nog een imperialistisch kantje aan het bestuur, ontegensprekelijk. Koningschap is per definitie geen zachte bezigheid en elke koningschap is volledig zijn eigen ding. Voor een jonge vrouw van amper 25, in een wereld die net uit oorlog kwam, in een land waar sociale onrust jaren domineerde en dat in feite nog steeds doet, moet het een zware leerschool geweest zijn. Dit was de laatste film van de in 2021 overleden Roger Michell (Notting Hill, My Cousin Rachel). Een motto van Michell was dat het doel van een regisseur was om het verhaal te dienen. Dat heeft hij in deze volkomen gedaan. Ons wordt geen mening of verhaal opgedrongen, dit is gewoon zoals het was.
Conclusie
Natuurlijk zal er altijd polemiek zijn rond een figuur als deze en wie geen liefhebber was / sympathie had, zal niet magisch over de streep getrokken worden door deze lappendeken documentaire. Maar het is een warm en respectvol eerbetoon, een poging om toch wat de mens achter de troon te zien. Elizabeth was niet perfect, allesbehalve, net als iedereen. Ze had een plicht en ze vervulde haar belofte aan haar volk met verve. Het Verenigd Koninkrijk en de Commonwealth blijven een moeilijk te besturen schip, veranderingen zullen nu misschien in een stroomversnelling komen maar één ding blijft wel: Elizabeth Regina, geliefd en gemist.
Pro
- Heel veel variatie in beeldmateriaal
Con
- Muziek en stemmen zijn slecht afgesteld, je moet blijven hoger/lager spelen tussen soundtrack en spreekstemmen
7
Over deze film
Beschikbaar vanaf
1 oktober 2022
Genre
- Biografie
Speelduur
89 minuten
Regie
Roger Michell
Cast
Elizabeth II, Britse Koninklijke Familie, Lenny Henry, David Attenborough, …
Uitgever
Amazon
