“Long live the new flesh.” Het is allicht de meest bekende lijn dialoog uit het oeuvre van Canadese regisseur David Cronenberg, en wel om goede redenen. Het nieuwe vlees waar hij naar refereert in zijn meesterwerk Videodrome komt voort uit het filosofische idee dat mens en technologie zo nauw aan elkaar verbonden zijn dat ze één onlosmakelijk geheel zijn geworden. Dat lijkt misschien niet meer dan een gek concept dat de basis vormde voor een coole ‘80s horrorfilm, maar het is toch meer dan dat. Men vindt overal in de natuur sporen terug van microplastiek, en sinds kort ook in menselijk bloed. Daarmee is Cronenbergs “new flesh” profetisch gebleken, en Crimes of the Future neemt een gelijkaardig thema opnieuw onder de loep: het effect van synthetisch materiaal op (en in) het menselijk lichaam.
Master of Horror. Body horror, dus. Films waarin verminking, mutatie of transformatie van het menselijke lichaam een belangrijke rol speelt. Dit gaat meestal gepaard met een spectaculair schouwspel van gruwelijke speciale effecten, zoals het onbenoembare monster in John Carpenters meesterlijke science-fiction thriller The Thing, of de fusie van menselijke lichamen (alsook die van alpaca’s) in Richard Stanley’s kosmische trip Color Out of Space. Soms wordt ‘body horror’ ook ingezet om fysieke gedaante te geven aan interne, emotionele processen die we eerder associëren met psychologie, zoals de slijmerige tentakels van onderdrukte, seksuele driften in Andrzej Zuławski’s knotsgekke relatiedrama Possession, of de ontdekking en verkenning van nieuwe emoties en prikkels in de vorm van kannibalisme in Julia Ducorneau’s coming of age-film Grave. Maar er is werkelijk niemand die deze obscure tak van het horrorgenre zo naar zijn eigen hand heeft gedraaid dan Cronenberg. Hij maakte er provocerende kunst van, ontwikkelde theorieën over mens, media en maatschappij die in de vorm van ‘body horror’ aan zijn publiek voorlegde. Na een acht jaar durende sabbat keert de regisseur terug naar zijn geliefkoosde genre. Ook al kan Crimes of the Future Cronenbergs lange afwezigheid uit het filmlandschap niet helemaal goedmaken, draagt hij zijn onmiskenbare stempel.
Het is ... ingewikkeld
Crimes of the Future speelt zich af – zoals de titel al enigszins verraadt – in de toekomst, en schetst er een behoorlijk dystopisch beeld van. In deze akelige visie is de aarde aangetast door ecologische rampen en wordt de mensheid gedreven om zich aan te passen aan het nieuwe, kunstmatige milieu dat zij gecreëerd heeft. Cronenberg stelt dat die verandering zou kunnen plaatsvinden binnenin de menselijke anatomie, en construeert een ingewikkeld narratief rond die hypothese. Centraal in dit verhaal staat Saul Tenser, een beruchte performance artiest die zijn eigen anatomie gebruikt als een kunstobject, en wel op een zeer speciale manier. Tensers lichaam is namelijk geëvolueerd tot een punt waar er spontaan nieuwe, ongekende organen groeien in zijn lichaam. Samen met zijn partner Caprice stelt hij deze schijnbaar nutteloze en onbestemde organen tentoon in een theatrale setting en voor een live publiek, door ze met behulp van chirurgische instrumenten te tatoeëren en amputeren. Maar naast deze artistieke loopbaan die hem faam bezorgt binnen het avant-garde kunstcircuit, leidt Saul een erg druk leven. Hij is een regelmatige informant voor een nieuwe branche van de zedenpolitie, wordt verzocht om deel te nemen aan een schoonheidswedstrijd voor organen en geraakt verwikkeld in de machinaties van een radicale ondergrondse organisatie die Tensers hulp willen omwille van zijn unieke gave.
Zelfplagiaat en zelfspot
Er worden verder nog een heleboel subplots en nevenpersonages geïntroduceerd in Crimes of the Future, maar helaas ontbreekt er een centrale, doelgerichte plotlijn die alle afzonderlijke verhalen mooi aan elkaar kan binden. Het climactische slotbeeld mag dan wel het mooiste moment zijn uit de hele film, toch voelt het alsof die catharsis niet helemaal verdiend is. Bovendien voelt Crimes of the Future niet zo origineel aan als zijn onderwerp doet uitschijnen. Voor een publiek dat vertrouwd is met Cronenbergs werk, zullen er heel wat scènes, dialogen en rekwisieten belletjes doen rinkelen. Om te beginnen ontleende Cronenberg de titel voor zijn nieuwste film aan een van zijn allereerste films. Crimes of the Future uit 1970 had een compleet ander plot, maar aan de kern van de film stond wel een mysterieus personage dat nieuwe organen ontwikkelde.
Zo zijn er nog tal van gelijkenissen: de opvoeringen van Saul en Caprice doen terugdenken aan de grandioze re-enactment van de dood van James Dean in Crash, het meubilair in hun woning en atelier lijkt rechtstreeks van de set van eXistenZ te komen en het debat over de uiterlijke schoonheid van organen werd al aangehaald in Dead Ringers. Cronenberg windt er geen doekjes om: hij is vooral bij zichzelf leentjebuur gaan spelen. Zelfplagiaat is allemaal goed en wel, maar jammer genoeg leidt de reis door zijn filmografie tot de teleurstellende conclusie dat de films waar hij naar refereert beter waren dan zijn nieuwe. Maar op een positieve noot: wat Cronenberg ook heeft overgenomen uit zijn vroeger werk is zijn gevoel voor humor. Gitzwart en moeilijk te herkennen tussen de gortigheid op het scherm, maar niettemin aanwezig. Ook in de vorm van zelfspot, en dat siert hem.
Master of Horror. Body horror, dus. Films waarin verminking, mutatie of transformatie van het menselijke lichaam een belangrijke rol speelt. Dit gaat meestal gepaard met een spectaculair schouwspel van gruwelijke speciale effecten, zoals het onbenoembare monster in John Carpenters meesterlijke science-fiction thriller The Thing, of de fusie van menselijke lichamen (alsook die van alpaca’s) in Richard Stanley’s kosmische trip Color Out of Space. Soms wordt ‘body horror’ ook ingezet om fysieke gedaante te geven aan interne, emotionele processen die we eerder associëren met psychologie, zoals de slijmerige tentakels van onderdrukte, seksuele driften in Andrzej Zuławski’s knotsgekke relatiedrama Possession, of de ontdekking en verkenning van nieuwe emoties en prikkels in de vorm van kannibalisme in Julia Ducorneau’s coming of age-film Grave. Maar er is werkelijk niemand die deze obscure tak van het horrorgenre zo naar zijn eigen hand heeft gedraaid dan Cronenberg. Hij maakte er provocerende kunst van, ontwikkelde theorieën over mens, media en maatschappij die in de vorm van ‘body horror’ aan zijn publiek voorlegde. Na een acht jaar durende sabbat keert de regisseur terug naar zijn geliefkoosde genre. Ook al kan Crimes of the Future Cronenbergs lange afwezigheid uit het filmlandschap niet helemaal goedmaken, draagt hij zijn onmiskenbare stempel.
Het is ... ingewikkeld
Crimes of the Future speelt zich af – zoals de titel al enigszins verraadt – in de toekomst, en schetst er een behoorlijk dystopisch beeld van. In deze akelige visie is de aarde aangetast door ecologische rampen en wordt de mensheid gedreven om zich aan te passen aan het nieuwe, kunstmatige milieu dat zij gecreëerd heeft. Cronenberg stelt dat die verandering zou kunnen plaatsvinden binnenin de menselijke anatomie, en construeert een ingewikkeld narratief rond die hypothese. Centraal in dit verhaal staat Saul Tenser, een beruchte performance artiest die zijn eigen anatomie gebruikt als een kunstobject, en wel op een zeer speciale manier. Tensers lichaam is namelijk geëvolueerd tot een punt waar er spontaan nieuwe, ongekende organen groeien in zijn lichaam. Samen met zijn partner Caprice stelt hij deze schijnbaar nutteloze en onbestemde organen tentoon in een theatrale setting en voor een live publiek, door ze met behulp van chirurgische instrumenten te tatoeëren en amputeren. Maar naast deze artistieke loopbaan die hem faam bezorgt binnen het avant-garde kunstcircuit, leidt Saul een erg druk leven. Hij is een regelmatige informant voor een nieuwe branche van de zedenpolitie, wordt verzocht om deel te nemen aan een schoonheidswedstrijd voor organen en geraakt verwikkeld in de machinaties van een radicale ondergrondse organisatie die Tensers hulp willen omwille van zijn unieke gave.
Zelfplagiaat en zelfspot
Er worden verder nog een heleboel subplots en nevenpersonages geïntroduceerd in Crimes of the Future, maar helaas ontbreekt er een centrale, doelgerichte plotlijn die alle afzonderlijke verhalen mooi aan elkaar kan binden. Het climactische slotbeeld mag dan wel het mooiste moment zijn uit de hele film, toch voelt het alsof die catharsis niet helemaal verdiend is. Bovendien voelt Crimes of the Future niet zo origineel aan als zijn onderwerp doet uitschijnen. Voor een publiek dat vertrouwd is met Cronenbergs werk, zullen er heel wat scènes, dialogen en rekwisieten belletjes doen rinkelen. Om te beginnen ontleende Cronenberg de titel voor zijn nieuwste film aan een van zijn allereerste films. Crimes of the Future uit 1970 had een compleet ander plot, maar aan de kern van de film stond wel een mysterieus personage dat nieuwe organen ontwikkelde.
Er is werkelijk niemand die deze obscure tak van het horrorgenre zo naar zijn eigen hand heeft gedraaid dan David Cronenberg.
Zo zijn er nog tal van gelijkenissen: de opvoeringen van Saul en Caprice doen terugdenken aan de grandioze re-enactment van de dood van James Dean in Crash, het meubilair in hun woning en atelier lijkt rechtstreeks van de set van eXistenZ te komen en het debat over de uiterlijke schoonheid van organen werd al aangehaald in Dead Ringers. Cronenberg windt er geen doekjes om: hij is vooral bij zichzelf leentjebuur gaan spelen. Zelfplagiaat is allemaal goed en wel, maar jammer genoeg leidt de reis door zijn filmografie tot de teleurstellende conclusie dat de films waar hij naar refereert beter waren dan zijn nieuwe. Maar op een positieve noot: wat Cronenberg ook heeft overgenomen uit zijn vroeger werk is zijn gevoel voor humor. Gitzwart en moeilijk te herkennen tussen de gortigheid op het scherm, maar niettemin aanwezig. Ook in de vorm van zelfspot, en dat siert hem.
Conclusie
Crimes of the Future is een onderhoudende thriller die zijn wel zeer lugubere inhoud weet om te vormen tot een filosofisch debat over de evolutie van de mensheid. Maar de onderliggende thema’s zijn niet genoeg om de film naar een hoog niveau te tillen. De plot zelf is niet zo sterk, en de personages voelen soms aan als loutere spreekbuizen voor de eigenzinnige gedachtestroom van de schrijver en regisseur.
Pro
- Boeiend filosofisch uitgangspunt
- In gelijke maten verontrustend en humoristisch
- Uitstekende praktische gore-effecten
Con
- Overdaad aan intellectuele dialogen
- Sommige subplots blijven onderontwikkeld
6.5
Over deze film
Beschikbaar vanaf
25 mei 2022
Genre
- Fantasie
- Scifi
- Thriller
Speelduur
107 minuten
Regie
David Cronenberg
Cast
Kristen Stewart, Viggo Mortensen, Léa Seydoux
Uitgever
The Searchers
