Bordspelreview: Terraforming Mars

Dat we op een dag serieus gesjareld zijn op onze planeet, staat vast. Of we daar zelf de grootste hand in gaan hebben is nog onzeker, maar waar ik wel van overtuigd ben is dat we als mensheid op een dag een nieuwe planeet zullen koloniseren. In welke vorm of hoedanigheid, weet ik niet, maar dat neemt niet weg dat we er al niet kunnen over nadenken. Hoe fijn zou het niet zijn om er zelf al eens mee aan de slag te gaan? Dat moet ook Jacob Fryxelius gedacht hebben bij de ontwikkeling van Terraforming Mars. Hoewel het ondertussen al een ouder spel is (2016), staat het op moment van schrijven nog altijd op plaats zes in de top honderd beste spellen op BoardGameGeek. Benieuwd of het spel nog steeds een plek onder de kerstboom verdient? Ontdek het samen met mij in onderstaande review!

Terraforming Mars is snel opgeklommen tot één van de beste bordspellen ooit gemaakt. Het hoeft dus niet te verwonderen dat er ondertussen ook al een aantal uitbreidingen volgden. Zo zijn er Hellas and Elysium, waarin je nieuwe regio's van Mars ontdekt, Venus Next, waarbij ook Venus aan bod komt, Prelude, een erg nuttige uitbreiding maar waarover later meer, Colonies, waarin je op alternatieve manieren aan grondstoffen kan geraken en Turmoil, dat ook een politieke agenda toevoegt aan het spel. Waarom dan nu deze review van het basisspel, vraag je je ongetwijfeld af. FryxGames (en Intrafin Games voor de Nederlandstalige versie) lanceerde recent ook het nieuwe Terraforming Mars: Ares Expedition, waarvan de review binnenkort volgt. Het leek hen dus ook het ideale moment om nog eens hun basisspel in de kijker te zetten en bezorgden ons ook deze versie ter review. Wil je nog meer terraformen dan kan je ook nog even wachten op Terraforming Mars: The Dice Game, dat vanaf juli 2023 beschikbaar zal zijn.

TM 1.jpg


Word baas van je eigen bedrijf

De titel van het spel verklapt het al, maar het is dus aan de spelers om Mars te terraformen. Je staat aan het hoofd van een corporatie en tracht door middel van verschillende projecten de planeet leefbaar te maken. Dit doe je door samen met de andere corporaties aan drie belangrijke parameters te werken: temperatuur, zuurstof en water. Doe je één van deze parameters stijgen, dan gaat ook je terraform niveau omhoog. Dit niveau doet niet enkel je basisinkomen toenemen waardoor je nieuwe projecten zal kunnen uitvoeren, maar zal je uiteindelijk ook overwinningspunten opleveren. Deze kan je gelukkig ook nog op andere manieren verdienen, zoals door het oprichten van steden, bouwen van infrastructuren of het beschermen van het milieu. Terraforming Mars is dus met andere woorden een semi-coöperatief spel, al zal je finaal toch vooral voor de eigen winst moeten gaan.

Elke corporatie heeft zijn eigen startvoorwaarden en voordelen. De startvoorwaarden geven aan over hoeveel geld (megacredits), startbronnen en productie je beschikt bij het begin van het spel. Wat de voordelen betreft, moet je rekenen op zaken zoals 'goedkoper projecten uitvoeren', 'hitteproductie omzetten in megacredits' of 'op een goedkopere manier bossen aanplanten om het zuurstofniveau te doen stijgen'. Heel diverse eigenschappen die ervoor zorgen dat je het spel steeds op een andere manier zal spelen, maar die ondanks hun verschillen, toch gebalanceerd blijken te zijn. Dit geldt trouwens ook voor de verschillende kaarten, waardoor ik na een eerste speelbeurt enorm getriggerd was om ook met een andere corporatie en andere projecten aan de slag te gaan! Het spel is afgelopen van zodra er voldoende zuurstof aanwezig is om te kunnen ademen (14%), de temperatuur ruim boven het vriespunt komt (8°C) en er voldoende oceanen aanwezig zijn om voor een gelijkaardig klimaat als op aarde te zorgen (9). De winnaar is degene met de meeste overwinningspunten op het einde van het spel.

TM 3.jpg


Er zijn verschillende mogelijkheden om het spel te winnen

Het spel zelf bestaat uit een centraal spelbord waarop Mars staat afgebeeld en vijf individuele spelerborden. Naast de terraform niveau's en de verschillende parameters zie je op het centrale spelbord ook een aantal overige opties om punten te sprokkelen, zoals mijlpalen en onderscheidingen, de standaardprojecten die elke speler los van zijn of haar projectkaarten te allen tijde kan uitvoeren, zoals bijvoorbeeld kaarten verkopen voor megacredits of megacredits inruilen voor groentegels, steden, waterlopen, et cetera, en een kaart waarop je tegels kan plaatsen. Plaats je een tegel, dan krijg je ook de overeenkomstige bonus van dat vak. Zo zijn er oceaantegels, groentegels die niet enkel het terraform niveau doen stijgen maar waarmee je ook extra punten scoort als ze naast een stad liggen, stadstegels en speciale tegels die bijvoorbeeld een vak kunnen blokkeren en waarmee je andere spelers kan hinderen. Je eigen spelerbord geeft weer welke resources je allemaal hebt. Naast megacredits kan je hier planten (die kunnen worden omgezet in groentegels), energie (die kan worden omgezet in warmte), warmte (die kan gebruikt worden om de temperatuur te doen stijgen) en staal en titaan (die kunnen gebruikt worden om goedkoper kaarten te spelen) produceren. Je beschikbare resources worden aangeduid door een overeenkomstig aantal markers (brons is één, zilver is vijf en goud is tien). De bruine vakken bij elke resource geven je productie weer die je na elke ronde (generatie) in de productiefase zal krijgen. Dit doe je door een marker van je eigen spelerkleur op de juiste plaats te leggen. Dit is meteen voor mij ook één van de grootste minpunten van het spel: de markers kunnen erg gemakkelijk verschuiven, waardoor je meerdere keren per spel zal twijfelen waar deze nu net weer lag. Gelukkig zijn er ondertussen dubbelgelaagde spelerborden beschikbaar die dit euvel voorkomen. Apart te kopen, maar wel een absolute must.

Tot slot komen we bij de speelkaarten. Elke speler start zoals reeds aangegeven met een corporatiekaart, maar krijgt ook meteen tien projectkaarten toebedeeld. Je kiest zelf hoeveel kaarten je houdt. Elke kaart kost je drie megacredits. Er zijn drie soorten kaarten: groene kaarten die een onmiddellijk effect hebben en labels bevatten die je voordelen kunnen geven, blauwe of actieve kaarten die permanente effecten bezitten en die op elk moment kunnen geactiveerd worden of acties bevatten die elke generatie één keer kunnen gebruikt worden (ook deze kaarten bevatten labels die je voordelen kunnen geven) en rode kaarten die een eenmalig event triggeren en geen labels bevatten. Let op: op elk type kaart kunnen ook overwinningspunten vermeld staan. Deze doen je terraform niveau niet stijgen, maar tellen op het einde wel mee als overwinningspunten!

Terraforming Mars is een semi-coöperatief spel, al zal je finaal toch vooral voor de eigen winst moeten gaan.


Elke generatie start met de onderzoeksfase. Hierbij krijgt elke speler vier kaarten en beslis je hoeveel kaarten je houdt. Elke kaart die je houdt, kost je drie megacredits. Om het spel nog iets gebalanceerder en interessanter te maken, kan je ook voor de draft-variant kiezen. Hierbij krijg je vier kaarten, houd je er één en schuif je de rest door naar de andere spelers. Hierdoor voorkom je dat spelers enkel goede of enkel slechte kaarten overhouden en kan je ook iets meer invloed op het spel uitoefenen. Vervolgens mag je in de actiefase twee acties uitvoeren. Deze acties bestaan uit een kaart uit je hand spelen (let wel op dat je aan alle voorwaarden voldoet, zo kunnen sommige kaarten bijvoorbeeld maar gespeeld worden vanaf een bepaald temperatuur- of zuurstofniveau), een standaardproject uitvoeren, een mijlpaal opeisen (een mijlpaal per speler en drie van de vijf mijlpalen in totaal mogen slechts worden opgeëist, deze geven overwinningspunten op het einde van het spel), een onderscheiding financieren (hiermee gok je dat je voor een bepaald onderdeel, bijvoorbeeld het aantal steden, het aantal wetenschapslabels, ... het hoogst zult scoren. Klopt dat, dan krijg je extra overwinningspunten), een actie op een blauwe kaart uitvoeren, planten omzetten in groentegels of warmte omzetten in temperatuur. Kan je geen acties meer uitvoeren, dan moet je passen. De overige spelers mogen wel nog verder acties blijven uitvoeren, zolang ze dat wensen of zolang hun resources dat toelaten. Heeft iedereen gepast, dan kom je in de productiefase terecht. Elke speler voert deze fase tegelijkertijd uit. Hierin krijg je megacredits naargelang je terraform niveau en je geldproductie, en krijg je voor elk ander productieonderdeel de overeenkomstige resources. Van zodra de oceaantegels allemaal zijn gelegd en de temperatuur en zuurstof zijn gemaximaliseerd, wordt de eindronde getriggerd. Elke speler krijgt nog één keer de kans om planten om te zetten in groentegels. Daarna wordt voor elke speler de eindscore, bestaande uit je terraform niveau, eventuele onderscheidingen, eventuele mijlpalen, punten op het spelbord per groentegel en punten op je kaarten, berekend. Wie het meeste overwinningspunten heeft, wint het spel.

TM 2.jpg


Een aantal minpunten die vervagen bij de fantastische gameplay

Wat een rit ... Hoewel ik het in het begin niet meteen een erg aantrekkellijk spel vond, heeft Terraforming Mars me enorm kunnen verbazen. Ondanks dat het in eerste instantie allemaal wat overweldigend lijkt, is het op zich geen moeilijk spel en zal je merken dat de tijd voorbij vliegt. Reken afhankelijk van het aantal spelers toch op minstens een tweetal uur per speelbeurt. De solo-variant neemt iets minder tijd in beslag. Hierbij probeer je op je eentje Mars te terraformen in slechts veertien generaties. Uitdagend, dat zeker, maar idealiter speel je het spel mijn inziens met drie spelers. Ben je met meer (je kan maximaal met vijf spelen), dan blijkt het spel toch niet goed te scalen en zal je merken dat duurdere kaarten of eigen actieve kaarten niet optimaal meer zullen renderen.

Een must voor elke bordspelliefhebber!


Ik gaf het al aan, maar ik vond Terraforming Mars niet meteen een aantrekkelijk spel. Vooral de vormgeving van het speelbord en de kaarten spraken me niet onmiddellijk aan. Ondanks dat ze wel bij het thema passen zijn ze naar mijn mening ook niet allemaal coherent. Zo lijkt de ene kaart eerder computergetekend en de andere iets 'realistischer' te beogen. Wie Terraforming Mars: Ares Expedition al heeft gespeeld, zal gemerkt hebben dat bij deze laatstgenoemde er wel veel meer aandacht is besteed aan de vormgeving. Desalniettemin moet ik zeggen dat het me helemaal niet stoorde bij het spelen van het spel. Zo is alles duidelijk, maar merk je vooral dat er veel tijd is gestoken in het wetenschappelijk aspect achter de kaarten. Een dikke plus wat dat betreft! Ook de tokens verdienen volgens mij een kleine opmerking. Ondanks dat deze duurzaam aanvoelen, zal je na een aantal speelbeurten merken dat de bronzen, zilveren en gouden tokens wat kleur durven te verliezen. Dit is niet het geval bij de spelertokens. En ohja, als we dan toch kritisch zijn: de doos bevat helaas geen mooie inlay voor de verschillende componenten. Er worden wel voldoende ziplock bags meegeleverd, maar verder liggen de onderdelen gewoon los in de doos. Een argument om toch de (te dure) big box aan te schaffen.

Ik lijk momenteel erg kritisch, maar deze minpunten verbleken bij de effectieve gameplay zelf. Het feit dat ik het spel meteen ook digitaal kocht, zegt genoeg. Hoewel iets meer interactie tussen de spelers leuk had geweest (dit is mogelijks wel het geval bij uitbreidingen), kan ik verder maar één kleine opmerking meer bedenken en dat is dat in de basisversie de eerste generaties iets teveel tijd in beslag nemen doordat je nog niet voldoende resources hebt. Ook daar heeft FryxGames iets op gevonden, onder de vorm van een Prelude Expansion. In deze uitbreiding krijg je naast een aantal extra corporaties en een paar extra projectkaarten vooral die extra boost om een iets snellere start te kunnen maken. Eemaal je deze expansie hebt toegevoegd, is het nog moeilijk om zonder te spelen. Wat me finaal wel nog van het hart moet, is dat ik de Nederlandse vertaling niet altijd super vind. Zo wordt in het boekje enerzijds gesproken over 'mijlpalen', maar anderzijds over 'bakens'. Ook de vertalingen op de projectkaarten lijken soms wat knullig. Dit doet geen afbreuk aan het spel zelf, maar maakt wel dat ik toch de Engelstalige versie verkies. Hoe dan ook is Terraforming Mars een spel dat in elke collectie moét aanwezig zijn!

Conclusie

Terraforming Mars staat, wat mij betreft, terecht in de top tien van beste spellen volgens BoardGameGeek. Ondanks dat ik het oorspronkelijk geen erg aantrekkelijk spel vond, heeft het mij op meerdere vlakken kunnen verbazen en is het voor mij één van de beste engine builders die ik al heb gespeeld. Vooral het thema, de wetenschappelijke onderbouwing en de goede spelbalancering maken dat het een spel is dat nog erg vaak op tafel zal komen. Hoewel je met één tot vijf spelers kan spelen, lijkt drie ideaal. Hierbij zijn de extra aan te schaffen spelerborden wel een must! Vind je het in het begin wat te traag op gang komen? No worries, ook dat kleine puntje is zo opgelost met de Prelude Expansion. Een must voor elke bordspelliefhebber!

Alle foto's werden aangeleverd door Henk Rolleman. Meer knappe foto's vind je op zijn Instagram-pagina namellor.

Pro

  • Een van de beste engine builders op de markt
  • Goed gebalanceerd
  • Wetenschappelijk goed onderbouwd

Con

  • De verbeterde spelerborden zijn een must
  • Scalet slecht met meer dan drie spelers
  • Komt wat traag op gang zonder de Prelude Expansion
  • Vormgeving kan beter
8.5

Over

Uitgever

  1. Intrafin

Designer

Jacob Fryxelius

Aantal spelers

1-5

Tijdsduur

120 minuten
 
Ik ben nooit into Terraforming Mars geraakt om een of andere reden. Het kon me niet bekoren. Maar ben wel fan van TM: Ares Expedition.
 
Redactie
Ik ben nooit into Terraforming Mars geraakt om een of andere reden. Het kon me niet bekoren. Maar ben wel fan van TM: Ares Expedition.
Binnenkort volgt de review van TM: Ares Expedition. Zelf vind ik TM het betere spel, maar Ares Expedition heeft zeker zijn pluspunten en is ook sneller gespeeld.

Nu als je fan bent van TM: AE, zou ik TM toch eens proberen een kans te geven!
 
Terug
Bovenaan