Wie zich al een tijdje in de wereld van bordspellen bevindt, heeft waarschijnlijk al gemerkt dat om de zoveel jaar een bepaald thema bijzonder populair wordt in dit wereldje. Zo hebben we afgelopen jaren een zombie- en scifi-fase gekend en momenteel zijn spellen met fauna en flora bijzonder in de markt. Rond 2016 was Japan als thema zeer populair en nu lijkt dit zich uit te breiden naar Oost-Azië in het algemeen, met titels zoals Tang Garden, Jiangnan: Life of Gentry, Chang'an, The Great Wall, Eternal Palace en Gùgōng. Met Terracotta Army werpt de Poolse uitgever Board&Dice zich nu ook op dit populairder wordend thema.
In Terracotta Army bouw je als speler, zoals je waarschijnlijk al doorhebt, het Terracottaleger, een verzameling terracottafiguren die dienden als grafgiften voor de overleden Chinese keizer Qin Shi Huang. Het is alvast een bordspelthema dat je niet veel tegenkomt, al is het ook niet het eerste spel dat zich hierop baseert. Zo verscheen in 2017 al Xi'an van Marco Legato en Francesco Testini, waarin je ook het Terracottaleger bouwt ter ere van de eerste Chinese keizer. Hoewel beide spellen enkele raakvlakken hebben, zijn ze toch voldoende verschillend van elkaar zodat Terracotta Army niet aanvoelt als een flauw afkooksel van Xi'an.
Spin the wheel
Wat Xi'an en Terracotta Army met elkaar gemeen hebben, is dat je plastieken figuren op een vak van het spelbord plaatst en dat je punten krijgt door deze figuren te plaatsen en door er bepaalde meerderheden te behalen. Daarnaast heb je in beide spellen ook helpers in een of andere vorm en maken ze beide gebruik van het worker placement-mechanisme. De aanpak van dit mechanisme is echter totaal verschillend in beide spellen. In Xi'an maak je gebruik van kaarten en heb je slechts vier locaties waar je jouw ene werker twee keer per ronde naartoe kan sturen, terwijl Terracotta Army gebruikmaakt van een actiewiel om je acties te kiezen. Dit actiewiel bestaat uit drie niveaus, waarbij je de twee binnenste niveaus in een tegengestelde richting kan draaien. Dit zorgt alvast voor een innovatief mechanisme om je acties te kiezen, al zagen we wel al iets gelijkaardig in Barbarians: The Invasion, waarbij dit wiel werd voorgesteld door een 3D-roterende vulkaan.
Het actiewiel is alvast een van de hoogtepunten van Terracotta Army. Door het draaien van de binnenste lagen, zal je zelden dezelfde combinatie van drie acties kunnen uitvoeren en kan het bijvoorbeeld zijn dat die ene actie plots niet meer beschikbaar is doordat de speler voor jou een keer draait. Spelers kunnen hun gewone meeples wel upgraden, waardoor ze naast een normale meeple kunnen staan, of als deze grote meeple als eerste wordt geplaatst, zelfs plaatsen blokkeren. De acties op het wiel zijn ook niet te ingewikkeld en laten je toe om bijvoorbeeld klei of geld te verzamelen, een meester te gebruiken of een figuur te plaatsen. Het optimaliseren van je beurten is waar de echte uitdaging in schuilt en het resultaat is dat het spel wel gevoelig kan zijn aan overanalyse, in het vakjargon gekend als analysis paralysis, waardoor een speelsessie langer kan uitlopen dan gewenst.
Een elegante spelervaring
De andere hoofdmoot van dit spel is het plaatsen van de terracottabeelden in het mausoleum. Dit kan je op twee manieren doen: ofwel verzamel je klei en gebruik je dit om je eigen krijgers te plaatsen, ofwel bouw je een van de neutrale specialisten door geld te betalen en je wapentoken te gebruiken. Dit token kan je echter ook gebruiken om de speciale eigenschappen van een net gebouwde krijger te activeren, waardoor je ook steeds de afweging moet maken waarvoor je deze wapentokens wilt gebruiken. Het plaatsen van al deze figuren heeft invloed op je puntentelling, want je krijgt punten voor meerderheden en het hebben van aanwezigheid in rijen en kolommen tijdens de scorefase tussen de rondes, waarbij elke ronde ook een eigen objectief heeft, alsook binnen groepen op het einde van het spel. Maar je krijgt ook punten als je krijger voldoet aan de voorwaarden van bepaalde specialisten of wanneer je de eigenschap van een krijger activeert. Doordat het hebben van meerderheden belangrijk is, is het spel bovendien aggressiever dan de gemiddelde eurogame. Hierdoor zal je acties nemen die niet enkel in jouw voordeel zijn, maar ook nadelig zullen zijn voor je tegenspelers. Wie dus iets meer conflict en interactie zoekt in een eurogame zonder elkaar daadwerkelijk aan te vallen, vindt in Terracotta Army dus misschien zijn ding.
De paar keren dat het spel hier op tafel is gekomen, was het alvast een succes. Dat het spel een zekere présence heeft door het actiewiel en de plastieken figuren helpt hier natuurlijk wel bij. Daarnaast is het spel eigenlijk heel eenvoudig opgezet en is het ook eenvoudiger dan het op het eerste zicht zal overkomen. Enkel de regels rond de puntentelling bij de verschillende figuren zijn wat omslachtiger en het kan iets langer duren voordat je ze absorbeert. Verder moet je ook geen ingrijpende veranderingen doen om het spel met twee of drie spelers te spelen, je krijgt enkel meer meeples om mee te spelen als je met minder spelers bent. Het is wel zo dat het spel meer tot zijn recht komt met meer dan twee spelers, net omdat het behalen van meerderheden zo belangrijk is en omdat het aantal punten dat een krijger waard is in een groep afhangt van het aantal spelers die een krijger heeft in die groep. Bovendien kan je bij een tweespelerspel ook een tekort hebben aan voetstukken in jouw kleur, waarmee je aanduidt dat een krijger van jou is. In de regels staat helaas niet duidelijk vermeld wat je moet doen in dit geval en wij hebben gewoon de voetstukken in een andere spelerskleur gebruikt.
Waar ik ook iets minder tevreden van ben, is de kwaliteit van bepaalde spelonderdelen, vooral de grootte dan. Zo zijn de gewone meeples, de tokens waarmee een meester "koopt" en de rondetoken wel zeer klein. Dit is bijvoorbeeld de rondetoken, veel geluk om deze niet te verliezen! Als je dan kijkt naar de prijs van het spel, waarbij het voor € 69,99 op de website van de uitgever wordt verkocht, dan voelt het niet aan dat wat je krijgt in lijn is met deze prijs. Zeker in vergelijking met gelijkaardige spellen die meestal rond de € 40 kosten, inclusief het gelijkaardige Xi'an. De meerkost van dit spel zal waarschijnlijk wel gaan naar de plastieken figuren in de doos. Ondanks dat het spel met een handige opbergdoos voor de krijgers komt, wat ook helpt bij het opzetten van het spel, worden ze toch geleverd in een plastieken zak waardoor ik met heel wat gebogen figuren zat (zoals je kan zien op de eerste foto). Het zijn allemaal kleine schoonheidsfoutjes, maar gelukkig doen zij geen afbreuk aan de geweldige spelervaring die Terracotta Army te bieden heeft.
In Terracotta Army bouw je als speler, zoals je waarschijnlijk al doorhebt, het Terracottaleger, een verzameling terracottafiguren die dienden als grafgiften voor de overleden Chinese keizer Qin Shi Huang. Het is alvast een bordspelthema dat je niet veel tegenkomt, al is het ook niet het eerste spel dat zich hierop baseert. Zo verscheen in 2017 al Xi'an van Marco Legato en Francesco Testini, waarin je ook het Terracottaleger bouwt ter ere van de eerste Chinese keizer. Hoewel beide spellen enkele raakvlakken hebben, zijn ze toch voldoende verschillend van elkaar zodat Terracotta Army niet aanvoelt als een flauw afkooksel van Xi'an.
Spin the wheel
Wat Xi'an en Terracotta Army met elkaar gemeen hebben, is dat je plastieken figuren op een vak van het spelbord plaatst en dat je punten krijgt door deze figuren te plaatsen en door er bepaalde meerderheden te behalen. Daarnaast heb je in beide spellen ook helpers in een of andere vorm en maken ze beide gebruik van het worker placement-mechanisme. De aanpak van dit mechanisme is echter totaal verschillend in beide spellen. In Xi'an maak je gebruik van kaarten en heb je slechts vier locaties waar je jouw ene werker twee keer per ronde naartoe kan sturen, terwijl Terracotta Army gebruikmaakt van een actiewiel om je acties te kiezen. Dit actiewiel bestaat uit drie niveaus, waarbij je de twee binnenste niveaus in een tegengestelde richting kan draaien. Dit zorgt alvast voor een innovatief mechanisme om je acties te kiezen, al zagen we wel al iets gelijkaardig in Barbarians: The Invasion, waarbij dit wiel werd voorgesteld door een 3D-roterende vulkaan.
Het actiewiel is alvast een van de hoogtepunten van Terracotta Army. Door het draaien van de binnenste lagen, zal je zelden dezelfde combinatie van drie acties kunnen uitvoeren en kan het bijvoorbeeld zijn dat die ene actie plots niet meer beschikbaar is doordat de speler voor jou een keer draait. Spelers kunnen hun gewone meeples wel upgraden, waardoor ze naast een normale meeple kunnen staan, of als deze grote meeple als eerste wordt geplaatst, zelfs plaatsen blokkeren. De acties op het wiel zijn ook niet te ingewikkeld en laten je toe om bijvoorbeeld klei of geld te verzamelen, een meester te gebruiken of een figuur te plaatsen. Het optimaliseren van je beurten is waar de echte uitdaging in schuilt en het resultaat is dat het spel wel gevoelig kan zijn aan overanalyse, in het vakjargon gekend als analysis paralysis, waardoor een speelsessie langer kan uitlopen dan gewenst.
Een elegante spelervaring
De andere hoofdmoot van dit spel is het plaatsen van de terracottabeelden in het mausoleum. Dit kan je op twee manieren doen: ofwel verzamel je klei en gebruik je dit om je eigen krijgers te plaatsen, ofwel bouw je een van de neutrale specialisten door geld te betalen en je wapentoken te gebruiken. Dit token kan je echter ook gebruiken om de speciale eigenschappen van een net gebouwde krijger te activeren, waardoor je ook steeds de afweging moet maken waarvoor je deze wapentokens wilt gebruiken. Het plaatsen van al deze figuren heeft invloed op je puntentelling, want je krijgt punten voor meerderheden en het hebben van aanwezigheid in rijen en kolommen tijdens de scorefase tussen de rondes, waarbij elke ronde ook een eigen objectief heeft, alsook binnen groepen op het einde van het spel. Maar je krijgt ook punten als je krijger voldoet aan de voorwaarden van bepaalde specialisten of wanneer je de eigenschap van een krijger activeert. Doordat het hebben van meerderheden belangrijk is, is het spel bovendien aggressiever dan de gemiddelde eurogame. Hierdoor zal je acties nemen die niet enkel in jouw voordeel zijn, maar ook nadelig zullen zijn voor je tegenspelers. Wie dus iets meer conflict en interactie zoekt in een eurogame zonder elkaar daadwerkelijk aan te vallen, vindt in Terracotta Army dus misschien zijn ding.
De paar keren dat het spel hier op tafel is gekomen, was het alvast een succes. Dat het spel een zekere présence heeft door het actiewiel en de plastieken figuren helpt hier natuurlijk wel bij. Daarnaast is het spel eigenlijk heel eenvoudig opgezet en is het ook eenvoudiger dan het op het eerste zicht zal overkomen. Enkel de regels rond de puntentelling bij de verschillende figuren zijn wat omslachtiger en het kan iets langer duren voordat je ze absorbeert. Verder moet je ook geen ingrijpende veranderingen doen om het spel met twee of drie spelers te spelen, je krijgt enkel meer meeples om mee te spelen als je met minder spelers bent. Het is wel zo dat het spel meer tot zijn recht komt met meer dan twee spelers, net omdat het behalen van meerderheden zo belangrijk is en omdat het aantal punten dat een krijger waard is in een groep afhangt van het aantal spelers die een krijger heeft in die groep. Bovendien kan je bij een tweespelerspel ook een tekort hebben aan voetstukken in jouw kleur, waarmee je aanduidt dat een krijger van jou is. In de regels staat helaas niet duidelijk vermeld wat je moet doen in dit geval en wij hebben gewoon de voetstukken in een andere spelerskleur gebruikt.
Het spel heeft een zekere présence door het actiewiel en de plastieken figuren.
Waar ik ook iets minder tevreden van ben, is de kwaliteit van bepaalde spelonderdelen, vooral de grootte dan. Zo zijn de gewone meeples, de tokens waarmee een meester "koopt" en de rondetoken wel zeer klein. Dit is bijvoorbeeld de rondetoken, veel geluk om deze niet te verliezen! Als je dan kijkt naar de prijs van het spel, waarbij het voor € 69,99 op de website van de uitgever wordt verkocht, dan voelt het niet aan dat wat je krijgt in lijn is met deze prijs. Zeker in vergelijking met gelijkaardige spellen die meestal rond de € 40 kosten, inclusief het gelijkaardige Xi'an. De meerkost van dit spel zal waarschijnlijk wel gaan naar de plastieken figuren in de doos. Ondanks dat het spel met een handige opbergdoos voor de krijgers komt, wat ook helpt bij het opzetten van het spel, worden ze toch geleverd in een plastieken zak waardoor ik met heel wat gebogen figuren zat (zoals je kan zien op de eerste foto). Het zijn allemaal kleine schoonheidsfoutjes, maar gelukkig doen zij geen afbreuk aan de geweldige spelervaring die Terracotta Army te bieden heeft.
Conclusie
Terracotta Army is een boeiend bordspel met een niet alledaags thema en enkele originele mechanismen die de spelers heel wat denkwerk voorschotelen. Het spel heeft relatief eenvoudige regels en een snelle opzettijd, maar kan toch uitlopen wat de speeltijd betreft als gevolg van eventuele overanalyse door spelers. Visueel valt het spel zeker ook in de smaak, al laat de kwaliteit van bepaalde spelonderdelen wat te wensen over.
Pro
- Het actiewiel en de manipulatie ervan
- Uitdagend met geen al te complexe regels
- Puntentelling en het strijden om meerderheden
- Snel opgezet voor een spel van dit kaliber
Con
- Overanalyse kan spelduur onnodig verlengen
- Niet ideaal met twee spelers
- Kwaliteit van bepaalde spelonderdelen wat ondermaats
8.5
Over
Uitgever
- Board&Dice
Designer
Przemysław Fornal, Adam Kwapiński
Aantal spelers
2-4
Tijdsduur
90-120 minuten
