Wat computergames betreft, ben ik een grote fan van real time strategy-games. Omdat ik weet dat ik erg vatbaar ben om eraan verslaafd te geraken, laat ik ze echter meestal links liggen. Als ik toch een keertje niet kan weerstaan aan de verleiding, neem ik al snel de gedaante aan van een kersverse papa, want ik bouw dan een acuut slaaptekort op voor vele weken aan een stuk. Er zijn al een aantal pogingen geweest om dit gamegenre naar de bordspeltafel te vertalen, de ene keer met meer succes dan de andere. Zonder het real time-aspect schiet enkel het element van strategie over, wat dus allesbepalend is voor het succes van deze spellen. Nu sluit ook Anno 1800 zich aan in het clubje van RTS-games waar een bordspel van werd gemaakt. Benieuwd of het in de buurt komt van zijn digitale tegenhanger!
Anno 1800 kwam enkele jaren geleden al uit in het Duits en is dit jaar ook in het Nederlands verschenen. 999 Games ontfermde zich over de verdeling van de Nederlandstalige versie en het spel werd bedacht door niemand minder dan Martin Wallace, bekend van de Brass-reeks, Wildlands en AuZtralia. Ubisoft behield het wakend oog, aangezien zij de videogames van Anno 1800 ontwikkelen.
Kolonisten
Voor de fans van de Anno 1800-games zal de opzet van het bordspel relatief vertrouwd aanvoelen. Elke speler start met een eiland waarop een aantal woonwijken, industriegebouwen, havens en schepen afgebeeld staan. Dat is voor elke speler hetzelfde, dus in het begin heeft niemand een voordeel ten opzichte van anderen. De eilanden worden door de spelers gekoloniseerd. Woonwijken zijn opgedeeld in vijf verschillende klassen: boeren, werkers, ambachtslieden, ingenieurs en investeerders. Je zult inwoners van die wijken aan het werk moeten zetten in fabrieken van hun niveau, en hoger opgeleide inwoners gebruik je gewoonlijk om speciale gebouwen te kunnen plaatsen. Schepen kunnen twee doelen hebben: het importeren van goederen die jij zelf niet kunt voorzien en het ontdekken van nieuwe lappen grond waar je dan verder op kunt bouwen.
Het basisprincipe van Anno 1800 is eenvoudig: je produceert enkele basisproducten waarmee je nieuwe gebouwen kunt zetten. In die nieuwe gebouwen kun je dan weer andere goederen produceren waarmee je wéér andere gebouwen kunt zetten. Doorgaans zul je na verloop van tijd op die manier steeds exclusievere voorwerpen kunnen produceren. In het begin gaat het om zaken zoals houten planken, varkensvlees en steenkool, maar aan het einde van het spel zul je bijvoorbeeld fietsen, platenspelers en gloeilampen kunnen maken. Wat je exact gaat willen maken, wordt ook deels mee bepaald door de mensen die op je eiland wonen. Elke inwoner heeft een bijhorende kaart met producten die hij graag wil krijgen. Als je daarin slaagt, mag je zo een kaart aan de kant leggen. Deze kaart levert een eenmalig te gebruiken voordeel op en punten aan het einde van het spel. Het spel eindigt als een speler al zijn bevolkingskaarten kan kwijtspelen. Klinkt eenvoudiger dan het is. Je zult namelijk af en toe nieuwe inwoners krijgen. Op zich is dat handig, omdat je ze aan het werk kunt zetten, maar je moet dus ook elke inwoner zijn verwachtingen kunnen inlossen als je het spel wil eindigen. Hoe lang het spel duurt, heb je daardoor voor een deel zelf in de hand. Ingenieurs en investeerders zijn zeldzamer dan andere soorten inwoners, maar ze gaan gepaard met kaarten waarop luxegoederen afgebeeld staan. Om die te kunnen produceren, moet je aan langetermijnplannen gaan denken.
Sneeuwbaleffect
Een puntje van kritiek: de spelregels waren veel complexer geschreven dan nodig. In wezen is Anno 1800 een vrij eenvoudig spel en het voelde aan alsof de regels nodeloos complex uitgelegd werden. Enkele YouTube-video’s bekijken bracht heel wat meer duidelijkheid. Je kunt in je beurt steeds één actie uitvoeren. Met de actie “uitbouwen” breid je je eiland uit met nieuwe fabrieken, werven of schepen. Je betaalt hiervoor door de nodige goederen te produceren. Dat doe je door een blokje van de juiste kleur op een fabriek te zetten. De blokjes vertegenwoordigen je inwoners. Op een fabriek is doorgaans plaats voor twee werkkrachten, dus je kunt best wat vooruit denken om te verzekeren dat je kunt maken wat je echt nodig hebt. Bevolkingskaarten speel je op dezelfde manier: je kijkt naar de voorwaarden van de kaart die voldaan moeten worden en je produceert de nodige goederen. Het eenmalige voordeel dat zo een kaart oplevert, kun je meteen gebruiken of in een latere beurt. Bevolkingskaarten activeren is een vrije actie, dus je doet dit meestal om je vooruit te helpen bij specifieke doelen. Je kunt ook nieuwe werkkrachten ronselen of bevolking opwaarderen. In het eerste geval gaat de actie gepaard met het trekken van een nieuwe bevolkingskaart. In het tweede geval niet. Daar zul je bijvoorbeeld gewoon een werker opwaarderen naar een ambachtsman zodat je meer fabrieken kunt gebruiken die ambachtsmannen vereisen.
Je zult al snel merken dat het eiland te klein wordt voor je kolonisatieplannen. Dan kun je schepen op verkenning sturen om extra land te vinden. Op die manier kun je je eiland vier keer uitbreiden. Elke uitbreiding kost steeds meer verkenningsfiches wat dus betekent dat je meer schepen moet bouwen. Verder kun je ook expeditiekaarten nemen. Je betaalt in dat geval twee verkenningsfiches om in ruil drie expeditiekaarten te krijgen. Deze kaarten spelen geen rol tijdens het spel, maar leveren wel punten op aan het einde. Je trekt deze kaarten blind, waardoor het voordeel van zo een kaart niet te voorspellen valt. Ten slotte is er nog het stadsfeest. Deze actie pas je doorgaans toe als je geen enkele andere actie meer kunt uitvoeren. Al je werkkrachten keren dan huiswaarts en je schepen varen terug naar de haven zodat je vanaf de volgende beurt terug alle opties vrij hebt. Anno 1800 heeft wat weg van een engine builder, zo hebben de acties die je in het begin van het spel uitvoert impact op het hele vervolg van het spel en ontstaat er op sommige vlakken een sneeuwbaleffect doordat acties steeds kunnen leiden tot nog sterker wordende acties.
Het oog wil ook wat
Zoals eerder gezegd loopt het spel af nadat een speler zijn laatste handkaart heeft gespeeld. Je gaat dan over op de puntentelling. Alle gespeelde bevolkingskaarten leveren punten op, afhankelijk van hun categorie. Expeditiekaarten geven je punten op verschillende manieren en als je nog goud op overschot hebt, kun je ook daar nog wat punten voor krijgen. Zoals wel vaker voorkomt bij dergelijke spellen, zijn er vijf willekeurige opdrachtkaarten die heel het spel voor iedereen zichtbaar zijn. Op het einde kunnen deze kaarten nog doorslaggevende punten opleveren als je die opdrachten kon vervullen.
Anno 1800 zit goed ineen, maar geeft me helemaal niet hetzelfde gevoel als een RTS-game. Het is ook gewoon niet realistisch om dat te verwachten. Maar om die reden zijn turn based strategy games zoals Sid Meier’s Civilization wel beter geschikt om een bordspel van te maken. Een element waar ik in RTS-games veel voldoening uit haal, is het opzetten van een stratennetwerk met gebouwen die je efficiënt moet plaatsen terwijl je ook nog eens de bevolking tevreden houdt door hen in aantrekkelijke omgevingen te laten wonen. Dat element is compleet afwezig in de bordspelversie van Anno 1800. Visueel ziet het er naar mijn mening erg saai uit. Het spel bestaat uit talloze kleine kaartjes, gepaard met iets grotere kaartjes en wat houten blokjes. In theorie breid je een eiland uit, maar dit aspect werd erg gestroomlijnd en je krijgt enkel een geabstraheerde versie van je eiland te zien. Wat mij betreft, mocht er wat meer moeite gestoken zijn in de vormgeving, want nu is het allemaal wel erg droog. Heel het spel draait rond het efficiënt produceren van goederen waarmee je je industrie uitbouwt en je inwoners hun verwachtingen voldoet. In de kern is Anno 1800 goed gebalanceerd en de acties zitten logisch ineen, maar in de eindfase is je kolonie soms zodanig uitgebreid dat het erg moeilijk wordt om nog een overzicht te bewaren.
Anno 1800 kwam enkele jaren geleden al uit in het Duits en is dit jaar ook in het Nederlands verschenen. 999 Games ontfermde zich over de verdeling van de Nederlandstalige versie en het spel werd bedacht door niemand minder dan Martin Wallace, bekend van de Brass-reeks, Wildlands en AuZtralia. Ubisoft behield het wakend oog, aangezien zij de videogames van Anno 1800 ontwikkelen.
Kolonisten
Voor de fans van de Anno 1800-games zal de opzet van het bordspel relatief vertrouwd aanvoelen. Elke speler start met een eiland waarop een aantal woonwijken, industriegebouwen, havens en schepen afgebeeld staan. Dat is voor elke speler hetzelfde, dus in het begin heeft niemand een voordeel ten opzichte van anderen. De eilanden worden door de spelers gekoloniseerd. Woonwijken zijn opgedeeld in vijf verschillende klassen: boeren, werkers, ambachtslieden, ingenieurs en investeerders. Je zult inwoners van die wijken aan het werk moeten zetten in fabrieken van hun niveau, en hoger opgeleide inwoners gebruik je gewoonlijk om speciale gebouwen te kunnen plaatsen. Schepen kunnen twee doelen hebben: het importeren van goederen die jij zelf niet kunt voorzien en het ontdekken van nieuwe lappen grond waar je dan verder op kunt bouwen.
Je kunt best wat vooruit denken om te verzekeren dat je kunt maken wat je echt nodig hebt.
Het basisprincipe van Anno 1800 is eenvoudig: je produceert enkele basisproducten waarmee je nieuwe gebouwen kunt zetten. In die nieuwe gebouwen kun je dan weer andere goederen produceren waarmee je wéér andere gebouwen kunt zetten. Doorgaans zul je na verloop van tijd op die manier steeds exclusievere voorwerpen kunnen produceren. In het begin gaat het om zaken zoals houten planken, varkensvlees en steenkool, maar aan het einde van het spel zul je bijvoorbeeld fietsen, platenspelers en gloeilampen kunnen maken. Wat je exact gaat willen maken, wordt ook deels mee bepaald door de mensen die op je eiland wonen. Elke inwoner heeft een bijhorende kaart met producten die hij graag wil krijgen. Als je daarin slaagt, mag je zo een kaart aan de kant leggen. Deze kaart levert een eenmalig te gebruiken voordeel op en punten aan het einde van het spel. Het spel eindigt als een speler al zijn bevolkingskaarten kan kwijtspelen. Klinkt eenvoudiger dan het is. Je zult namelijk af en toe nieuwe inwoners krijgen. Op zich is dat handig, omdat je ze aan het werk kunt zetten, maar je moet dus ook elke inwoner zijn verwachtingen kunnen inlossen als je het spel wil eindigen. Hoe lang het spel duurt, heb je daardoor voor een deel zelf in de hand. Ingenieurs en investeerders zijn zeldzamer dan andere soorten inwoners, maar ze gaan gepaard met kaarten waarop luxegoederen afgebeeld staan. Om die te kunnen produceren, moet je aan langetermijnplannen gaan denken.
Sneeuwbaleffect
Een puntje van kritiek: de spelregels waren veel complexer geschreven dan nodig. In wezen is Anno 1800 een vrij eenvoudig spel en het voelde aan alsof de regels nodeloos complex uitgelegd werden. Enkele YouTube-video’s bekijken bracht heel wat meer duidelijkheid. Je kunt in je beurt steeds één actie uitvoeren. Met de actie “uitbouwen” breid je je eiland uit met nieuwe fabrieken, werven of schepen. Je betaalt hiervoor door de nodige goederen te produceren. Dat doe je door een blokje van de juiste kleur op een fabriek te zetten. De blokjes vertegenwoordigen je inwoners. Op een fabriek is doorgaans plaats voor twee werkkrachten, dus je kunt best wat vooruit denken om te verzekeren dat je kunt maken wat je echt nodig hebt. Bevolkingskaarten speel je op dezelfde manier: je kijkt naar de voorwaarden van de kaart die voldaan moeten worden en je produceert de nodige goederen. Het eenmalige voordeel dat zo een kaart oplevert, kun je meteen gebruiken of in een latere beurt. Bevolkingskaarten activeren is een vrije actie, dus je doet dit meestal om je vooruit te helpen bij specifieke doelen. Je kunt ook nieuwe werkkrachten ronselen of bevolking opwaarderen. In het eerste geval gaat de actie gepaard met het trekken van een nieuwe bevolkingskaart. In het tweede geval niet. Daar zul je bijvoorbeeld gewoon een werker opwaarderen naar een ambachtsman zodat je meer fabrieken kunt gebruiken die ambachtsmannen vereisen.
Je zult al snel merken dat het eiland te klein wordt voor je kolonisatieplannen. Dan kun je schepen op verkenning sturen om extra land te vinden. Op die manier kun je je eiland vier keer uitbreiden. Elke uitbreiding kost steeds meer verkenningsfiches wat dus betekent dat je meer schepen moet bouwen. Verder kun je ook expeditiekaarten nemen. Je betaalt in dat geval twee verkenningsfiches om in ruil drie expeditiekaarten te krijgen. Deze kaarten spelen geen rol tijdens het spel, maar leveren wel punten op aan het einde. Je trekt deze kaarten blind, waardoor het voordeel van zo een kaart niet te voorspellen valt. Ten slotte is er nog het stadsfeest. Deze actie pas je doorgaans toe als je geen enkele andere actie meer kunt uitvoeren. Al je werkkrachten keren dan huiswaarts en je schepen varen terug naar de haven zodat je vanaf de volgende beurt terug alle opties vrij hebt. Anno 1800 heeft wat weg van een engine builder, zo hebben de acties die je in het begin van het spel uitvoert impact op het hele vervolg van het spel en ontstaat er op sommige vlakken een sneeuwbaleffect doordat acties steeds kunnen leiden tot nog sterker wordende acties.
Het oog wil ook wat
Zoals eerder gezegd loopt het spel af nadat een speler zijn laatste handkaart heeft gespeeld. Je gaat dan over op de puntentelling. Alle gespeelde bevolkingskaarten leveren punten op, afhankelijk van hun categorie. Expeditiekaarten geven je punten op verschillende manieren en als je nog goud op overschot hebt, kun je ook daar nog wat punten voor krijgen. Zoals wel vaker voorkomt bij dergelijke spellen, zijn er vijf willekeurige opdrachtkaarten die heel het spel voor iedereen zichtbaar zijn. Op het einde kunnen deze kaarten nog doorslaggevende punten opleveren als je die opdrachten kon vervullen.
Er ontstaat een sneeuwbaleffect doordat acties steeds kunnen leiden tot nog sterker wordende acties.
Anno 1800 zit goed ineen, maar geeft me helemaal niet hetzelfde gevoel als een RTS-game. Het is ook gewoon niet realistisch om dat te verwachten. Maar om die reden zijn turn based strategy games zoals Sid Meier’s Civilization wel beter geschikt om een bordspel van te maken. Een element waar ik in RTS-games veel voldoening uit haal, is het opzetten van een stratennetwerk met gebouwen die je efficiënt moet plaatsen terwijl je ook nog eens de bevolking tevreden houdt door hen in aantrekkelijke omgevingen te laten wonen. Dat element is compleet afwezig in de bordspelversie van Anno 1800. Visueel ziet het er naar mijn mening erg saai uit. Het spel bestaat uit talloze kleine kaartjes, gepaard met iets grotere kaartjes en wat houten blokjes. In theorie breid je een eiland uit, maar dit aspect werd erg gestroomlijnd en je krijgt enkel een geabstraheerde versie van je eiland te zien. Wat mij betreft, mocht er wat meer moeite gestoken zijn in de vormgeving, want nu is het allemaal wel erg droog. Heel het spel draait rond het efficiënt produceren van goederen waarmee je je industrie uitbouwt en je inwoners hun verwachtingen voldoet. In de kern is Anno 1800 goed gebalanceerd en de acties zitten logisch ineen, maar in de eindfase is je kolonie soms zodanig uitgebreid dat het erg moeilijk wordt om nog een overzicht te bewaren.
Conclusie
Anno 1800 is een fijn spel maar mist wat de verslavende factor van zijn digitale tegenhanger. Gelukkig zit alles wel ijzersterk ineen en is het spel perfect gebalanceerd. De speelduur heb je enigszins zelf in de hand omdat het spel eindigt wanneer al je bevolkingskaarten uitgespeeld zijn. Jij bepaalt in hoeverre je je bevolking uitbreidt, maar je moet er rekening mee houden dat elke nieuwe burger ook nieuwe verwachtingen met zich meebrengt die jij moet kunnen inlossen. Interactie tussen spelers is er niet echt. Je kunt wel handelen, maar je kunt niet ónderhandelen, een belangrijk verschil. Ik haalde voldoening uit het engine building-element waardoor je steeds efficiëntere en sterkere acties kunt uitvoeren. Dit is door-en-door een eurogame, dus fans van het genre of fans van het computerspel raad ik aan om het bordspel zeker een kans te geven.
Alle foto's werden aangeleverd door Henk Rolleman. Meer knappe foto's vind je op zijn Instagram-pagina namellor.
Alle foto's werden aangeleverd door Henk Rolleman. Meer knappe foto's vind je op zijn Instagram-pagina namellor.
Pro
- Zit goed ineen
- Snelle acties zorgen voor vlot spelverloop
- Goeie balans
Con
- Eindfase wordt wat onoverzichtelijk
- Visueel onaantrekkelijk
- Ruimte voor interactie tussen spelers wordt niet gebruikt
7.5
Over
Uitgever
- 999 Games
Designer
Martin Wallace
Aantal spelers
2-4
Tijdsduur
60-180 minuten
